از دو اثر جديد فرشچيان رونمايي شد
محمدجواد ظريف: آثار فرشچيان معنويت هنر ايراني را جلوه مي‌دهد
سما بابايي/ دو اثر جديد « محمود فرشچيان» روز گذشته در حالي رونمايي شد كه علاوه بر مسوولان فرهنگي، «محمدجواد ظريف» - وزير امور خارجه – نيز حضور داشت. صبح جمعه «علي مرادخاني» - معاون هنري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي- به منزل فرشچيان مي‌رود و برنامه‌ريزي‌هاي اين اتفاق را انجام مي‌دهد. دو اثري كه قرار است به همراه گزيده‌اي از آثار استاد فرشچيان در قالب جلد ششم كتاب آثار او توسط «انتشارات گويا» منتشر شود. به هر روي ظريف مي‌گويد كه پيش از اين اثري از اين هنرمند را به مردي هديه داده است كه لاف قدرت مي‌زده است. گاهي حتي آثار فرشچيان را به وزراي كشورهاي ديگر براي دوبار هديه داده است، چون آن را بهترين راهي مي‌دانسته تا ديگران را با فرهنگ ايران آشنا كند. علاوه بر او، البته بسياري ديگر نيز حضور داشتند، از «مسعود سلطاني‌فر» - رييس سازمان ميراث فرهنگي- «علي مرادخاني» - معاون هنري وزير ارشاد- و همچنين «بهمن نامورمطلق» - معاون صنايع دستي كشور- تا دو تابلوي او يعني «شام غريبان» و «آسمان چهارم» رونمايي شود. البته در همين رونمايي سلطاني‌فر از تجهيز و راه‌اندازي موزه بزرگ آثار امام و انقلاب به عنوان مجموعه‌اي فاخر براي گردشگران داخلي و خارجي خبر داد. وزير امور خارجه كه حالا بايد او را يكي از محبوب‌ترين چهره‌هاي كابينه «حسن روحاني» دانست، هم در اين مراسم صحبت كرد. البته آن‌طور كه خودش مي‌گويد صحبت كردن در جايي كه چهره‌هاي هنري وجود دارند، برايش سخت است. با اين حال او نگاهي ديگر به آثار فرشچيان و به خصوص اين دو اثر داشت: «از زماني كه صادق خرازي در نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل متحد حضور داشتند، آثار استاد فرشچيان را به عنوان هديه براي نمايندگان خارجي مي‌فرستادند. من اين افتخار را داشتم كه چه به عنوان سفير ايران و چه اكنون، مهم‌ترين هديه‌اي كه به مهمانان و ساير سفرا و كساني كه دوست داشتم با فرهنگ ايران آشنا شوند، مجموعه آثار استاد فرشچيان باشد. مجموعه دوم آثار استاد فرشچيان را براي همه سفرا و مجموعه سوم استاد را براي سفيران كشورهاي اسلامي فرستاده‌ام، همان آثاري كه توسط يونسكو چاپ شده است را به هر وزيري داده‌ام و گاهي فكر مي‌كنم بيش از دو بار يك اثر را به آنها هديه كرده‌ام زيرا آثار استاد فرشچيان معنويت هنر ايراني را جلوه مي‌دهد و هر بار كه اين آثار به ديگران هديه شده است، همه متحير و در واقع از حرف تهي ماندند.»او خاطره خوبي از اين اتفاق دارد. مي‌گويد به فردي كه براي ما لاف قدرت مي‌زد، كتاب استاد را هديه دادم تا بداند با ايراني كه چنين هنرمندي را پرورش مي‌دهد، نمي‌توان جز با اكرام و بزرگي صحبت كرد: «اين افتخار، غرور و احساس خودباوري كه به همه ما اعطا كردند واقعا سزاوار است كه همه ما به احترام او بايستيم و از خداوند بزرگ براي او طول عمر و سعادت آرزو كنيم.»اما او تنها سخنران اين مراسم نبود. رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري هم از حاكم شدن تدبير و خرد در امروز ايران گفت و در مراسم رونمايي از دو اثر جديد استاد فرشچيان بيان كرد: «اميدوارم بعد از يك دوره رخوت و نزول در يكي دو قرن گذشته، با ظهور جمهوري اسلامي و تلاشي كه در سال‌هاي اخير انجام شده، شرايطي به وجود بيايد كه ايران به روزهاي بزرگ اقتدار و عظمت دربيايد. ما مطمئن هستيم تفكري كه امروز در كشور حاكم شده همراه با خرد و تدبير است و اميدواريم كه ايران با رويكردي كه در پيش گرفته و با استفاده از ظرفيت‌هاي مختلفي كه در اين ملت وجود دارد، بزرگي، اقتدار و عظمت ايران را در سال‌هاي آينده ببينيم.»سلطاني‌فر مي‌گويد كه ايران در حوزه صنايع‌دستي يكي از سه قدرت برتر دنياست و در خلق بسياري از توليدات اين حوزه حرف اول را مي‌زند. او همچنين «فرشچيان» را نابغه‌اي مي‌داند كه مانند نگيني در عرصه هنر اين مملكت و به عنوان افتخار بزرگ اين سرزمين مي‌درخشد.»حالا حدود 500 موزه در كشور وجود دارد كه 250 موزه آن توسط سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي اداره مي‌شود و 250 موزه ديگر توسط دستگاه‌هاي اجرايي و بخش خصوصي. علاوه بر او «بهمن نامورمطلق» - معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري- هم در اين مراسم سخن گفت: «هر اثر تازه فرشچيان يك رخداد بزرگ است. هر خلق او يك نوع زايش هنري و هر رونمايي از نقاشي‌هايش يك مكاشفه گروهي است. نقاشي فرشچيان بيان ضمير ناخودآگاه ما است. جايي كه ما حال خودمان را متوجه مي‌شويم، فرشچيان مضامين گروهي را به موتيف و نمادهاي جمعي را به اسطوره تبديل مي‌كند. او خالق متن‌هاي بزرگ عصر ما است. متن‌هايي كه به دليل تكثير فراوان‌شان به اسطوره - متن تبديل شده‌اند.»
بر اساس همين استدلال است كه او مي‌گويد خيلي‌ها منتظرند استاد اثري تازه بيافريند تا آن را با بيان خويش در بوم‌هاي چوبي يا فلزي، نساجي يا سنگي، كاغذي يا مجازي بازتوليد و تكثير كنند. آثاري مانند عصر عاشورا و ضامن آهو در زمره تكثيريافته‌ترين آثار نقاشي در عصر تاريخ هستند.نامور مطلق، «فرشچيان» را حاصل جمع ماني، كمال‌الدين بهزاد، سلطان محمد تبريزي و عليرضا عباسي مي‌داند. كلانتر مكتب نوين نگارگري و سند پويايي و شكوفايي هنرهاي ايراني در دوره معاصر كه به نقاشي قابليت بي‌پاياني بخشيده است، چنانچه رنگ‌هايش غزل مي‌خوانند و قلم‌گيرها حماسه مي‌سرايند: «عارفان آن را آيينه‌اي صاف مي‌بينند و عاشقان روايت دل مهجور خويش مي‌پندارند، هنرمندان سرمشقي بي‌نظير تصور مي‌كنند و تجار آن را گنجي بي‌بديل مي‌خوانند. منتقدان اثرش را نقد نمي‌كنند، بلكه با اثرش نقد مي‌شوند. سنگي براي اندازه‌گيري‌اش نيست، سنگ‌ها را با آن اندازه خواهند گرفت.»البته همين هنرمند كه اينچنين با ستايش از او سخن گفته مي‌شود، چند خواسته دارد؛ اول اينكه دانشگاه هنرهاي ايراني براي حفظ هويت فرهنگي جامعه تاسيس شود كه حالا 10 سال است در پيچ و خم بروكراسي اداره شده و هنوز محقق نشده است و علاوه بر آن تاسيس يك موزه بزرگ براي صنايع‌دستي كه به گفته نامورمطلق، همان موزه كوچكش در كاخ سعدآباد نيز در دولت پيشين تعطيل شد و هنوز احيا نشده است و آثار هنرمندان بي‌نظير اين مملكت در انبارها مي‌پوسد. اما در ادامه اين مراسم «محمود فرشچيان» هم صحبت‌هايي را بيان كرد و از دو تابلوي جديدش گفت. اينكه در تابلوي «آسمان چهارم» كه مربوط به معراج پيامبر(ص) مي‌شود، پيامبر(ص) به ديدار خداوند مي‌روند. پيامبر(ص) در اين معراج به آسمان چهارم مي‌رسند و آنجا جبرييل كه در معراج همراه ايشان بوده است، مي‌گويد من ديگر نمي‌توانم بالاتر بيايم و اگر بالاتر بيايم پرهايم مي‌سوزد و آن حضرت خودشان به معراج مي‌روند. همچنين به گفته او «شام غريبان» اتفاق بسيار غم‌انگيزي است: «من سعي كردم در تابلوي خود حسي را كه اين اتفاق داشت به صورت مستتر بيان كنم. «شام غريبان» در زماني بين غروب و شب است و از اين لحاظ درآوردن رنگ‌هاي آن برايم بسيار مشكل بود، اما خداوند لطف كرد و من توانستم اين امر را انجام دهم. حالا هم بسيار خوشحالم كه اين دو كار قرار است به آستان قدس رضوي اهدا شود، چون من خادم امام رضا(ع) هستم و خرسندم كه از اين تابلوها آنجا نگهداري مي‌كنند. آن‌طور كه مي‌گويند جمعيت زيادي مي‌توانند اين تابلوها را ببينند و همين من را خوشحال مي‌كند.» وي در پاسخ به سوالي درباره اينكه در بعضي كشورها همچون لبنان چهره و فرهنگ ايران با هنر او به نمايش درآمده است، اظهار كرد: «چهره ايران با مديريتي كه در ايران با هدايت مقام معظم رهبري و همچنين با وجود رياست‌جمهوري كه مرد مدبري است، در جهان هر روز بهتر ديده خواهد شد. در اين ميان هنر من هم آب و رنگي به اين جريان داده است. ايرانيان، فرهنگ دوست هستند و من سعي مي‌كنم در امريكا به همه بگويم كه ايران كشور صلح و دوستي است. همچنين سوريه و لبنان و ساير كشورهاي مشرق‌زمين، كشورهاي صلح‌طلبي هستند. ما در امريكا يك مركز فرهنگي داريم كه مسجد دارد و در قسمت فرهنگي آن از صلح و صفايي كه در مشرق‌زمين وجود دارد، سخن مي‌گوييم.»