گفت‌وگو با سيف‌الله صمديان
درباره سيزدهمين دوره جشن تصوير سال
سعي كرديم بدون سياست‌زدگي
يك امن‌گاه فرهنگي ايجاد كنيم
علي مطلب‌زاده/ سيزدهمين دوره «جشن تصويرسال» و جشنواره «فيلم تصوير» با دبيري سيف‌الله صمديان به روال سال‌هاي گذشته از اول تا بيستم اسفندماه در نگارخانه‌ها و تالارهاي خانه هنرمندان برگزار مي‌شود. دو هفته از انتشار فراخوان اين جشن مي‌گذرد و به دليل استقبالي كه از اين دوره صورت گرفته اين فرصت تا پايان دي‌ماه تمديد شد. به بهانه برگزاري سيزده دوره از اين جشن و بخش‌هاي جديدي كه در دوره سيزدهم به اين رويداد اضافه شده‌اند با سيف‌الله صمديان گفت‌وگو كرده‌ايم.
با يك مقدمه از دوره قبلي جشن تصوير سال شروع كنيم و اينكه سيزدهمين دوره اين جشن كه فراخوان آن هم منتشر شده نسبت به دوره‌هاي قبلي آن چه تفاوتي دارد؟
تفاوت اين دوره در همان سيزدهمين دوره بودنش است، اما اگر منظورتان اين است كه در اين دوره چه برنامه‌هاي جديدي داريم بحث ديگري است. عجيب است كه خبرنگاران بخش فرهنگي هميشه دنبال اتفاقات جديد هستند و در رويدادي مثل «جشن تصوير سال» هيچ‌كس نمي‌پرسد كه چه شد آن را شروع كرديد، ادامه داديد و هنوز هم با همان وسعتي كه پياده شده داريد پيش مي‌رويد. به داشته‌هاي ما نسبت به دوره قبلي كه سال گذشته برگزار شد چند مورد اضافه شده است. اين جشن در دوازده دوره قبلي شامل دو بخش نمايشگاهي و جشنواره فيلم تصوير بود. بخش نمايشگاهي به مرور برگزيده آثار هنرمندان ايراني در طول يك‌سال گذشته و در رشته‌هاي عكاسي، گرافيك و كاريكاتور مي‌پردازد كه در رشته عكاسي پنج بخش عكس‌هاي خبري، مستند اجتماعي، ورزشي، هنر و هنرمندان و عكس‌هاي نگاهي ديگر يا همان عكس‌هاي خلاقانه در نظر گرفته شده است. اما از سال گذشته در بخش عكس دو بخش ويژه ديگر به نام‌هاي «ايران ما» و «عكس‌هاي موبايلي» را هم اضافه كرديم. به روال معمول «جشن تصوير سال» هم در بخش جوانان زير ۲۵ سال با راي هيات داوران، تنديس ويژه، ديپلم افتخار و جوايز نقدي به برندگان بخش‌هاي اصلي سيزدهمين «جشن تصوير سال» اهدا مي‌شود.
اضافه شدن دو بخش «ايران ما» و «عكس‌هاي موبايلي» از سال گذشته دليل خاصي داشت؟
در بخش «ايران ما» هدف‌مان اين بود كه با كمك عكاسان يك مجموعه هنري از عكس‌هاي مربوط به ايران جمع‌آوري شود. در اين بخش علاوه بر اينكه به 10 اثر برگزيده جايزه داده مي‌شود، ولي مثل بخش‌هاي ديگر كه شامل بخش آزاد و زير 25 سال مي‌شود، شرط سني براي شركت آثار وجود ندارد. در اين بخش امكان شركت عكس‌هايي از طبيعت، ويژگي‌هاي اقليمي و جاذبه‌هاي گردشگري ايران گرفته تا خانواده ايراني، آيين‌ها، مراسم و رويدادهاي ملي و مذهبي و چهره‌هاي شاخص فرهنگي، هنري ايران و حتي عكس‌هاي قديمي از آلبوم‌هاي خانوادگي وجود دارد. اين آثار قرار است در نهايت در كتابي مستقل منتشر شود. بخش عكس‌هاي موبايلي هم كه از پارسال به جشن تصوير سال اضافه شد، مورد استقبال زيادي قرار گرفت. روزانه ميليون‌ها عكس موبايلي در دنيا گرفته مي‌شود و امروزه در هر خانه‌اي اگر نقاش، فيلمساز يا خطاط نباشد حتما عكاسي هست كه حداقل با موبايلش عكس مي‌گيرد و همين مساله طبيعتا اكثر قريب به اتفاق خانواده‌ها را درگير عكاسي كرده است.
امسال در بخش عكس‌هاي موبايلي بخش جديدي هم به نام «گربه‌هاي ايراني» اضافه شده، چه شد كه به اين نتيجه رسيديد عكس‌هاي مرتبط با اين موضوع را در بخش جداگانه‌اي بگنجانيد؟
در دنيا بعد از عكس‌هاي سلفي بيشترين تعداد عكس‌هاي موبايلي از حيوانات خانگي و به‌ويژه گربه‌ها گرفته مي‌شود. متاسفانه تعداد زياد عكس‌هايي كه با اين موضوع در رسانه‌هاي چاپي و فضاي مجازي منتشر مي‌شود كيفيت هنري ندارند و بيشتر از روي احساسات و عواطف با اين موضوع برخورد مي‌شود و هيچ‌وقت اين عكس‌ها مخصوصا عكس گربه‌هاي ايراني از منظر و موضع عكاسانه ارزيابي نشده‌اند. قصدمان اين بود كه اگر امكان داشته باشد يك جمع‌بندي هنري از اين عكس‌ها داشته باشيم و در اين راه هم از حمايت انجمن حمايت از حيوانات، جامعه پزشكان و نشريه پت برخورداريم.
غير از اين موارد امسال چه بخش ديگري به جشن تصوير سال اضافه شده است؟
از سال گذشته در جشنواره فيلم تصوير جايزه‌اي را با عنوان «بهترين تصوير» اضافه كرديم كه امسال هم پابرجاست. در طول اين سال‌ها و دقيقا شبيه به همان كاري كه بخش هنروتجربه در سينما انجام مي‌دهد، توانستيم فيلم‌هاي غيرتجاري از جمله فيلم‌هاي كوتاه داستاني، مستند، انيميشن، ويديو‌آرت‌ها و حتي فيلم‌هاي موبايلي را در جشن تصوير سال نشان بدهيم. «بهترين تصوير» الزاما به معناي بهترين فيلمبرداري نيست و منظور ما در اين بخش بهترين تصوير ارايه شده روي پرده است كه البته مي‌تواند با فيلمبرداري يا با روش‌ها و تمهيداتي مثل افترافكت و... كار شده باشد.
در اين دوره از تصوير سال به روال سال گذشته مراسم تقدير هم در نظر گرفته شده است؟
در كنار رويدادهاي هميشگي كه به مدت بيست روز در خانه هنرمندان ايران برگزار مي‌شود، يك بررسي و ارزيابي هم از شاخص‌ترين رويدادها و آثار ارايه شده در طول يك‌سال گذشته در زمينه هنرهاي تجسمي داريم كه خودش گونه‌اي تقدير از اين اتفاقات است. سال گذشته در كنار تقدير ويژه از حضور تاثيرگذار وخلاقانه اكبر عالمي در عرصه تصوير و فرهنگ تصويري، از «آيدين آغداشلو» به خاطر بازگشت دوباره‌اش به عرصه نمايشگاهي، از «ابراهيم حقيقي» به دليل برگزاري نمايشگاه پوسترهايش، از «كامبيز درم‌بخش» به دليل انتشار كتاب «مينياتورهاي سياه»، از محسن راستاني به خاطر انتشار كتاب «زمان سخت» كه از طرف انجمن عكاسان دفاع مقدس منتشر شد و نيز از محمد فرنود و احمد معيني‌جم هم كه كار خلاقانه‌اي را در رابطه با عكس‌هاي جام‌جهاني برزيل انجام داده بودند، تقدير كرديم. تلاش ما اين است كه در اين دوره نيز اين نگاه و ارزيابي در حوزه‌هاي مختلف هنرهاي تجسمي انجام شود.
با توجه به اينكه بيشتر از دو هفته از انتشار فراخوان گذشته ميزان استقبال از دوره سيزدهم چطور بوده است؟
فكر نمي‌كنم دريافت حدود چهل‌هزار عكس در يك جشنواره در هيچ كجاي دنيا سابقه داشته باشد و ما پارسال به اين تعداد رسيديم و امسال هم انگار دارد همان اتفاق مي‌افتد و ما مجبور شديم به خاطر مشكلاتي كه در راه‌اندازي درگاه الكترونيكي بانك در سايت تصوير پيش آمد، مهلت دريافت آثار را تا پايان دي‌ماه تمديد كنيم.
نكته‌اي كه در مورد اين جشن هست اين است كه هيچ‌وقت حاشيه‌اي به همراه نداشته است و درگير حاشيه‌هاي ديگر مخصوصا سياسي است. اين مساله از نظر شما دليل خاصي مي‌تواند داشته باشد؟
اصولا در تمامي دوره‌ها سعي كرده‌ايم «ماوراي سياست» با مقوله فرهنگ و هنر برخورد كنيم؛ يعني بدون سياست‌زدگي يك امن‌گاه فرهنگي ايجاد كنيم و به‌واسطه اين نگاه است كه طي اين سال‌ها با همراهي خانه هنرمندان ايران يك فضاي امن فرهنگي ايجاد شده كه فكر نمي‌كنم هيچ گروهي مخالف وجود چنين فضايي باشد. ممكن است هر يك از افراد حاضر كه چيزي بيش از 3000 هنرمند در شاخه‌هاي مختلف هنري مي‌شوند، ديدگاه‌هاي مختلف سياسي داشته باشند اما به بهانه اين جشن و در كنار يكديگر بدون سياست‌زدگي و شعار قرار مي‌گيرند. آقاي مسجد جامعي دو سال پيش بعد از ديدن نمايشگاه رو به من كرد و گفت مي‌داني در كشور ما «يك» بشود «دو» يعني چه؟ مي‌گفت شما چه كار كرده‌ايد كه توانسته‌ايد يازده دوره برگزار كنيد و هنوز هم داريد اين جشن را با اين وسعت ادامه مي‌دهيد.
به نظرتان ممكن است سيزدهمين دوره گرفتار نحسي عدد سيزده بشود؟
بدون هيچ تعارف مصاحبه‌اي اصولا وارد اين بحث‌هاي كليشه‌اي نمي‌شوم. من عميقا معتقدم اين اعداد كاري را نفي و نحس نمي‌كنند، بلكه اين نحوست از ذهنيت‌هاي بدي است كه در حيطه فرهنگ وجود دارد. اينها نحوست دارند و جامعه ما هم گرفتار همان‌ها مي‌شود.