حميدرضا دهقاني در گفت‌وگو با «اعتماد»:
اقدامات تشريفاتي به حل بحران فلسطين كمكي نمي‌كند
گروه ديپلماسي| روز گذشته پنجمين نشست فوق‌العاده سران كشورهاي عضو سازمان همكاري اسلامي در جاكارتاي اندونزي تشكيل شد كه طي آن سران و نمايندگان عاليرتبه 57 كشور عضو سازمان همكاري اسلامي حضور داشتند. موضوع اين اجلاس نيز در رابطه با مساله فلسطين و تجاوزات رژيم صهيونيستي در رابطه با قدس شريف بود. محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان نيز به نمايندگي از جمهوري اسلامي ايران در اين نشست فوق‌العاده حاضر شد و روز گذشته به سخنراني پرداخت. او در اين اجلاس از اعضاي سازمان همكاري اسلامي خواست تا با يكديگر اتحاد بيشتري داشته باشند و اختلافات خود با يكديگر را كنار بگذارند. در رابطه با پنجمين نشست فوق‌العاده سازمان همكاري اسلامي و حضور ايران در اين اجلاس، گفت‌وگويي با حميدرضا دهقاني پوده، سفير سابق ايران در سازمان همكاري اسلامي داشته‌ايم كه مشروح آن در ادامه مي‌آيد.
نشست فوق‌العاده سازمان همكاري اسلامي درباره فلسطين تا چه اندازه مي‌تواند به حل بحران كنوني فلسطين كمك كند؟
سازمان همكاري اسلامي در اگوست سال 1969 ميلادي در پي آتش‌سوزي مسجد الاقصي تشكيل شد. در سازمان همكاري اسلامي ۵۷ كشور در آن عضويت دارند كه اين تعداد موجب شده تا اين سازمان، از ظرفيت‌هاي خوبي برخوردار باشد. مقر اصلي سازمان نيز در قدس شريف قرار دارد اما به دليل آنكه قدس در اشغال رژيم صهيونيستي است، دبيرخانه آن به صورت موقت در جده عربستان قرار دارد. مسووليت اصلي اين سازمان نيز در رابطه با آرمان فلسطين و آزادسازي قدس است و طبيعي است كه در اين رابطه، سازمان همكاري اسلامي اعضاي خود و ديگر كشورها را به كمك در جهت حل بحران فلسطين دعوت كند.
آيا تصميمات گرفته شده در سازمان همكاري اسلامي تاكنون تاثيرگذار بوده است؟
تاثيرگذاري تصميمات سازمان همكاري اسلامي به صورت بسيار زيادي به عزم كشورهاي تشكيل‌دهنده و شركت‌كنندگانش بستگي دارد. سازمان همكاري اسلامي يك شخصيت حقوقي است كه اقدامات و تصميمات آن توسط اعضايش اتخاذ مي‌شود. اجلاس فوق‌العاده اخير نيز براي كمك به فلسطين و بحران ايجاد شده در قدس تشكيل جلسه داده است. من فكر مي‌كنم به هر ميزان كه اعضاي سازمان همكاري اسلامي جديت داشته باشند و در رابطه با آرمان و هدف اصلي تشكيل اين سازمان گام بردارند، مي‌توان اميدوار بود كه تصميمات گرفته در اجلاس فوق‌العاده سازمان همكاري اسلامي هم موثر باشد و كارايي خود را نشان بدهد اما به هر ميزان كه اعضا اقداماتي تشريفاتي انجام دهند و شعارهايي غير عملي بدهند و پس از اجلاس هم حرف‌هاي زده شده را فراموش كنند و به فكر عادي‌سازي و تنش‌زدايي با رژيم صهيونيستي، سفر به رژيم اسراييل، هماهنگي و همكاري با آنها و برتري دادن عملي صهيونيست‌ها باشند، سازمان همكاري اسلامي هم تاثيرگذاري‌اش افول مي‌كند و در آن جايگاه سابق خود نخواهد بود.
شما كارايي تصميمات سازمان همكاري اسلامي را وابسته به عزم اعضاي سازمان دانستيد. به چه ميزان در كشورهاي اسلامي جديت براي حمايت از آرمان فلسطين در اين اجلاس ديده شد؟
ميزبان اين نشست فوق‌العاده اندونزي بود. آنها براي برگزاري اين اجلاس كار بزرگي را انجام دادند. وقتي آنها از ميان 56 عضو ديگر، اعضاي سازمان همكاري را براي برگزاري چنين نشستي دعوت مي‌كنند نشان مي‌دهد كه جديت خاصي دارند. اقدام آنها مثبت بود و به همين خاطر ما به درخواست آنها جواب مثبت داديم و آقاي ظريف نيز در آن اجلاس شركت كردند. درباره ديگر اعضا نيز قضاوت هنوز زود است و بايد منتظر بود نمايندگان كشورها به پايتخت‌هاي‌شان بازمي‌گردند تا ببينيم چگونه عمل مي‌كنند. من اميدوار هستم كه اعضا در رابطه با آرمان فلسطين جديت داشته باشند.
چه اقدامات عملي در حمايت از فلسطين مي‌توان انجام داد؟
كشورهاي اسلامي اقدامات عملي متعددي در حمايت از فلسطين و قدس شريف مي‌توانند انجام دهند. برخي از همين كشورهاي اسلامي كه عضو سازمان همكاري اسلامي هستند، رابطه‌اي رسمي با رژيم صهيونيستي دارند كه مي‌توانند روابط‌شان را در همه سطوح با اين رژيم جعلي قطع كنند. شايد قطع روابط با رژيم اسراييل سقف بالايي از مطالبه باشد ولي برخي كشورها و نهادهاي اروپايي با وجود آنكه مسلمان نيستند و عضويتي در سازمان همكاري اسلامي ندارند، كارهايي را عليه اقدامات ضدانساني رژيم صهيونيستي سامان داده‌اند. به‌طور مثال، برخي دانشگاه‌هاي اروپايي روابط فرهنگي و همكاري‌هاي علمي‌شان را با دانشگاه‌هاي اسراييلي قطع كرده‌اند. آنها براي كالاهاي توليد شده در اسراييل محدوديت‌ها و ممنوعيت‌هايي را قايل شده‌اند و مي‌گويند كالاهاي اسراييلي بايد برچسب بخورند. برخي نيز ورود و استفاده از كالاهاي اسراييلي را تحريم كرده‌اند. اقدامات اينچنيني نيز مي‌تواند از سوي جهان اسلام صورت گرفته و مورد پيگيري قرار گيرد. البته بعضا اين‌گونه تصميمات از سوي سازمان همكاري اسلامي يا برخي سازمان‌هاي ديگر مانند اتحاديه عرب اتخاذ شده اما در عمل شاهد مقداري تعلل از سوي كشورهاي اسلامي بوده‌ايم. كشورهاي اسلامي بايد از فلسطين و مقاومت فلسطين و مبارزات آنها عليه اشغالگري رژيم صهيونيستي حمايت عملي كنند. ما نبايد شاهد عادي‌سازي روابط كشورهاي اسلامي با رژيم صهيونيستي و سكوت آنها در برابر جنايات و تجاوزات اسراييل باشيم بلكه آنها بايد اقدامات ضد انساني صهيونيست‌ها را با تمام قوا محكوم كنند. تداوم شهرك‌سازي، تبعيد كردن فلسطيني‌ها و آواره‌سازي آنها، تداوم محاصره نوار غزه، آدم‌كشي‌ها و تروريسم سيستماتيك و... نمونه‌هايي كوچك از اقدامات رژيم صهيونيستي است كه ما بايد آنها را محكوم كنيم. بايد مساله فلسطين و قدس شريف در قلب اولويت اصلي سازمان همكاري اسلامي قرار گيرد و از مسائل ديگري كه موجب انحراف افكارعمومي مي‌شود، پرهيز كرد. با اقدامات اينچنيني شايد اندكي از حقوق پايمال شده ملت فلسطين احيا و موجب عدم تضييع بيشتر حقوق اساسي آنها شود.
در سال‌هاي اخير شاهد آن هستيم كه برخي كشورهاي اسلامي در حال عادي‌سازي روابط خود با رژيم صهيونيستي هستند. اين مساله چقدر سازمان همكاري اسلامي را از اهداف و آرمان‌هاي اوليه خود دور مي‌كند ؟
به هر ميزان كه كشورهاي عضو سازمان همكاري اسلامي از اهداف و آرمان‌هاي اوليه سازمان همكاري اسلامي دور شوند، سازمان همكاري اسلامي در انجام تعهدات و وظايف خود ناتوان خواهد بود. هر چقدر عادي‌سازي روابط با صهيونيست‌ها، انجام ديدارهاي پيدا و پنهان با سران اسراييل و عدم حمايت از مقاومت فلسطين رواج يابد، موجب دوري سازمان همكاري اسلامي از اصلي‌ترين دليل و فلسفه وجودي خود خواهد شد و به همين اندازه، تعدي، جنايات و تجاوزات به ملت مظلوم و تحت ستم فلسطين هم افزايش خواهد يافت و وضعيت بحراني ملت فلسطين شديدتر مي‌شود.
سياست ايران پيرامون فلسطين در سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي چگونه بوده است؟
ما همواره از آرمان فلسطين و حقوق فلسطيني‌ها دفاع كرده‌ايم. پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، يكي از آرمان‌هايي كه در ميان انقلابيون وجود داشت، حمايت از ملت مظلوم فلسطين بود. يكي از ديدگاه‌هاي مبنايي هم در انقلاب اسلامي و بنيانگذار آن، امام خميني كه در قانون اساسي ما نيز متبلور شده و آمده است، اين است كه سياست خارجي كشور بايد بر اساس معيارهاي اسلام، تعهد برادرانه نسبت به همه مسلمانان و حمايت بي‌دريغ از مستضعفان جهان باشد. پس شاهد هستيم كه حمايت از مظلوم در برابر ظالم و به ويژه ملت مظلوم فلسطين يكي از اصول سياست خارجي ما است. در طول اين سال‌ها همواره از فلسطينيان حمايت سياسي و معنوي كرده‌ايم. ما سعي كرده‌ايم تا در مجامع مختلف در سطح منطقه و جهان اسلام ضمن حمايت از حقوق آنها و يادآوري حقوق جوامع مختلف نسبت به فلسطينيان، نام آنها را هم زنده نگه داريم. سياست حمايت سياسي و معنوي از فلسطين نيز هم‌اكنون ادامه داشته و همچنان ادامه خواهد داشت.