امريكاي لاتين به اروپاي جديد بدل خواهد شد
ريچارد هاس
غالب توجه جهاني به تحولات در خاورميانه، اروپا و آسيا متمركز شده است. اين مناطق، اكثريت جمعيت جهاني و ثروت بين‌المللي را در خود جا داده‌اند. ژئوپولتيك اين منطقه بسيار پراسترس است و در چند دهه اخير اگر نگوييم در چند قرن اخير، اين مناطق بخش اعظمي از بار تدوين تاريخ جهاني را بر عهده داشته‌اند. اما يكي از تبعات ناخواسته اين تمركز بر مناطق گفته شده اين است كه بسياري از دولت‌ها و ملت‌ها متوجه اخبار و تحولات در منطقه امريكاي لاتين نيستند. اتفاقا بخش اعظمي از اتفاق‌هايي كه اين روزها در امريكاي لاتين رخ مي‌دهد، تحولات بسيار خوبي است. شايد خوبي اين تحولات چندان به چشم هم نيايد.
برزيل كه بزرگ‌ترين كشور منطقه امريكاي لاتين است در ميانه بحران سياسي بسيار جدي است. رييس‌جمهور پردردسر فعلي يعني خانم ديلما روسف احتمالا دادگاهي مي‌شود و اين در حالي است كه شمارش معكوس براي آغاز بازي‌هاي المپيك آغاز شده است.
در اين ميان، اوضاع اقتصادي در سال 2015 چندان روبه راه نبوده است و به نظر مي‌رسد كه در سال جاري هم وضع به همين منوال باشد. تاثير ويروس زيكا بر مردم برزيل بيش از هرجاي ديگري است. فساد بيداد مي‌كند و تقريبا زندگي هر يك نفر در برزيل را تحت تاثير خود قرار داده است. اما نكته ديگري كه در خصوص برزيل حايز اهميت است، اين است كه تمام اين تحولات در فضايي بدون خشونت رخ مي‌دهد. پروسه سياسي همان‌گونه كه در قانون اساسي قيدشده پيش مي‌رود و قضاتي در راس هستند كه مستقل عمل مي‌كنند.
رسانه‌ها از هرطيف و نگاهي با دقت و حساسيت تمام جريان‌ها را پوشش مي‌دهند. توانايي خوداصلاحي براي هركشوري يك ضرورت است و برخورداري از اين ضرورت مانع از تكرار خطاهاي گذشته و سوءمديريت‌ها در برزيل مي‌شود.
در خصوص ونزوئلا نيز- كشوري كه يا بايد آن را آمرزيده شده يا نفرين شده خواند – وضعيت چندان مناسب نيست و حتي بدتر نيز هست. اقتصاد و ارز اين كشور با نوسان قيمت نفت بالا و پايين مي‌رود. نرخ تورم ويرانگر است. ناكارآمدي سياسي بسيار جدي است و ناآرامي‌هاي مدني و خشونت‌هاي وسيع قابل كنترل نيستند.
با اين‌همه در ونزوئلا هم خبرهاي خوبي است. در انتخابات پارلماني 2015، اپوزيسيون اكثريت را به خود اختصاص دادند. بهاي پايين نفت شايد به تغييرات سياسي بيشتر در ونزوئلا منتهي شود و دولتي را روي كار بياورد كه قانون و نهادهاي مدني را در ونزوئلا در ارجحيت قرار دهد و به دنبال سوءاستفاده از قدرت نباشد.
مهم‌ترين رويكردها در منطقه به سمت تحولات مثبت پيش مي‌رود. مكزيك كه سال‌هاست كشوري تك‌حزبي است اكنون در حال تجربه روند دموكراتيكي است كه چند بار چرخه سياسي را از طريق صندوق آرا تجربه كرده است. وضعيت اقتصادي در مكزيك هم بسيار خوب است. البته چالش‌هايي وجود دارد به خصوص زماني كه نوبت به مسائل مرتبط با مواد مخدر و خشونت مي‌شود. البته اين مشكلات با تلاش‌هاي مداوم و منظم قابل حل و فصل است.
كلمبيا از يك جنگ داخلي عظيم سر بيرون آورده است. به دليل كمك‌هايي كه امريكا انجام داده است دولت اين كشور توانسته به شورشيان فارك بگويد كه نمي‌توانند راهي براي حضور در قدرت براي خود باز كنند. آتش بس ميان دولت و شورشيان برقرار است و دورنمايي براي برقراري صلح هم وجود دارد. رشد اقتصادي با نرخ رشد 3 درصد ادامه دارد و البته كه به نسبت سال‌هاي قبل چندان نيست اما در مقايسه با بسياري از اقتصادهاي نوظهور
قابل قبول است.
از آرژانتين بهترين خبرها مي‌رسد. دولت جديد كه در شش ماهه نخست عمر خود به سر مي‌برد، گام‌هاي سختي براي احياي اعتماد بين‌المللي برداشته است. البته اين بدان معنا نيست كه دولت جديد بايد در مهار تورم و احياي رشد ثابت اقتصادي در اين كشور گام‌هاي بلندتري بردارد. البته اين اعتقاد وجود دارد كه آرژانتين كه اكنون توسط تيمي از تكنوكرات‌هاي بااستعداد اداره مي‌شود از كنج بيرون آمده است. تحولات آرژانتين خوب است به اين دليل كه آنچه در اين كشور رخ خواهد داد بر رويكرد و رفتار ديگر كشورهاي منطقه به خصوص برزيل تاثيرگذار خواهد بود.
هيچ كدام از نكته‌هايي كه گفته شد به اين معنا نيست كه امريكاي لاتين با مشكل و چالش‌هاي جدي روبه‌رو نيست. برعكس امريكاي لاتين هم مشكلات بسيار دارد و هم چالش‌هاي فراوان. اما اين مشكلات همگي سياسي و اقتصادي و مباحث فساد دروني هستند. اين منطقه از مشكلاتي كه ساير كشورها در سطح بين‌المللي از آن رنج مي‌برند، دور مانده است و همين مساله امتياز ويژه‌اي است و به اين معناست كه توجه دولت‌ها و بازاحياي برخي سياست‌ها مي‌تواند به استجابت نيازهاي داخلي منتهي شود. خاورميانه در بي‌ثباتي دست و پا مي‌زند.
آسيا با اختلاف‌هاي مرزي گريبانگير است، قدرت چين در حال افزايش است و كره شمالي هم بي‌ثباتي مي‌آفريند. اروپا گرفتار بحران مهاجرت، موج فعاليت‌هاي تروريستي و مانورهاي روسيه است. آفريقا نيز درگير جنگ‌هاي داخلي، تروريسم و دولت‌هاي ضعيف است. برخلاف تمام اين موارد، اوضاع در امريكاي لاتين كاملا مثبت به نظر مي‌رسد. اگر رويكردهاي فعلي ادامه پيدا كند، امريكاي لاتين مي‌تواند جايگزين اروپا شود و به منطقه‌اي بدل شود كه ديگران با تحسين از آن ياد و شايد هم به آن حسادت كنند.
منبع: پراژكت سينديكيت