محمدابراهيم ترقينژاد / «اعلام كردهايم آماده اهداي كمك بلاعوض به ارتش لبنان هستيم و اين موضوع در سفر وزير دفاع لبنان به تهران مورد بحث قرار گرفت و بار ديگر تاكيد ميكنيم كه ما بر پيشنهاد خود به لبنان پابرجا هستيم.» ديروز علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي در گفتوگو با پايگاه خبري العهد لبنان، ديگر بار مساله هديه نظامي ايران به لبنان را مطرح كرد. مسالهيي كه قريب به سه ماه افكار عمومي و رسانهها را به خودش مشغول كرده است. دليل هديه نظامي ايران به ارتش لبنان چيست؟ و چرا ارتش لبنان تاكنون ازپذيريش اين هديه نظامي امتناع كرده است؟ امير موسوي، رييس مركز مطالعات استراتژيك و روابط بينالملل با مثبت خواندن روابط تهران و بيروت، معتقد است كه لبنان براي ايران همواره مورد توجه بوده است. اين كارشناس روابط بينالملل تاكيد ميكند كه فشارهاي برخي كشورهاي منطقهيي و فرامنطقهيي در عدم پذيرش اين هديه موثر بوده است. مشروح گفتوگوي «اعتماد» با امير موسوي، تحليلگر مسائل منطقهيي در ادامه ميآيد:
ارزيابيتان از روابط تهران و بيروت چگونه است؟ فكر ميكنيد كه روابط ايران و لبنان در اين سالها چه فراز و نشيبهايي را پشت سر گذاشته است؟
روابط تهران و بيروت هميشه خوب بوده است، به عبارت ديگر ميتوان گفت كه روابط ايران و لبنان استراتژيك است و بيروت براي تهران از اهميت بخصوصي برخوردار است. در طول اين سالها مشاهده كردهايم كه جمهوري اسلامي ايران در كنار لبنان قرار گرفته و در برابر تجاوزات رژيم صيهونيستي، تهران حداكثر توانمنديهاي ديپلماتيك و غير ديپلماتيك خويش را براي بيروت عرضه داشته است؛ به ويژه اينكه بايد به روابط مهم و حساس ايران و حزبالله اشاره كنم چراكه ايران با همه جريانات مقاومت بالاخص جريان مقاومت در لبنان از روابط خوبي برخوردار است. البته گروههايي در لبنان هستند كه تمايلي بر گسترش روابط با جمهوري اسلامي ايران ندارند.
دليل اين مساله چيست؟ از برخي كشورهاي منطقهيي و فرامنطقهيي خط ميگيرند؟
بله. به دليل خطدهي از بعضي از كشورهاست كه با جمهوري اسلامي ايران مشكل دارند كه بعضي از آنها در سطح بينالمللي است و بعضي از آنها در سطح منطقه. مشخصتر بگويم عربستان اجازه گسترش روابط رسمي ميان تهران و بيروت را نميدهد و از آنجايي كه معمولا نخستوزيري در لبنان از گروههاي طرفدار عربستان انتخاب ميشوند و خواهان و به دنبال سازش با رژيم صهيونيستي هستند معمولا گسترش روابط ايران و لبنان را نميپذيرند. نمونه و مدعاي اين مساله، آن است كه جمهوري اسلامي ايران ميخواهد هديه و هبهيي به ارتش لبنان تقديم كند ولي اجازه قبول اين هديه را به ارتش نميدهند.
اين هديه شامل چه چيزهايي است؟
شامل تجهيزات نظامي و امكانات لجستيكي است كه ارتش لبنان با استفاده از آنها بتواند امكان مقابله با رژيم صهيونيستي و تروريستهاي تكفيري را داشته باشد. بايد بگويم كه ارتش لبنان به مراتب بيش از گذشته به اين هديه و امكانات نياز دارد. مشاهده ميكنيم كه گروههايي كه طرفدار عربستان هستند و در دولت حضور دارند متاسفانه مانع دريافت اين هديه از سوي ارتش اين كشور ميشوند.
دليل كمك نظامي ايران به لبنان چيست؟
اين هديه در راستاي خط كلي نظام جمهوري اسلامي ايران در خصوص جريان مقاومت و مقابله با تهديدات رژيم صيهونيستي است. ارتش لبنان هماينك در خط مقدم رويارويي با ارتش رژيم صيهونيستي و تروريسم تكفيري است. ارتش لبنان الان هم در جنوب با ارتش رژيم صيهونيستي و هم شمال اين كشور و در مناطق مرزي سوريه با تروريستهاي تكفيري درگيري جدي دارند و 42 نفر از ارتش لبنان در منطقه عرسال به گروگان گرفته شدهاند كه در شمال شرق لبنان قرار گرفته است و به اين اقلام نظامي نياز دارد كه به دليل نفوذ عربستان، رژيم صيهونيستي و كشورهايي فرامنطقهيي مانند فرانسه و امريكا از دريافت آنها محروم شده است. ارتش و فرماندهي آن بهشدت به اين هديه نظامي ايران علاقهمند و نيازمند است و وزير دفاع لبنان نيز به تهران آمد تا علاقهمندياش را بيان كند و ليست اقلام مورد نيازش را داد و مشخص شد كه نيازهاي ارتش لبنان چيست ولي به دلايل سياسي تاكنون اين مساله محقق نشده است.
احتمال دارد كه ارتش لبنان در آينده از اين هديه استفاده كند؟
دو سناريو پيش رو است. عربستان سعودي به ارتش لبنان گفته است كه كاري به ايران نداشته باشيد و من سه ميليارد دلار به فرانسه دادهام و فرانسه شما را تجهيز ميكند. الان يك سال از اين حرف ميگذرد و جلساتي در اين باره تاكنون تشكيل شده ولي همه ميدانند كه رژيم صيهونيستي به فرانسه اجازه نميدهد كه سلاحهاي پيشرفته و موثر و هر آنچه مورد نياز لبنان است، به اين كشور تحويل دهد و اجازه نميدهد كه در بالاي سرش يك ارتش مجهز و پيشرفته شكل بگيرد.
پس حالت دوم اين مساله، دريافت كمك نظامي به ايران است؟
از طريق سياسي اين مساله امكانپذير است. سفر اخير آقاي لاريجاني به لبنان و پشتيباني جمهوري اسلامي ايران از گفتوگوي سياسي ميان حزبالله و جريان المستقبل به رهبري سعد حريري كه مورد عنايت سعوديهاست، ميتواند تسهيلگر اين مساله باشد. جلسه اول اين گفتوگوهاي سياسي به رياست آقاي نبيه بري، رييس مجلس لبنان و جنبش امل شروع شده و جلسه دوم نيز بعد از تعطيلات سال نو ميلادي شكل خواهد گرفت. جمهوري اسلامي ايران تلاشهاي سياسي خود را از اين گفتوگوها نشان ميدهد و اگر اين گفتوگو به نتيجه برسد، شايد امكان قبول هديه جمهوري اسلامي ايران به ارتش لبنان فراهم شود.
آقاي موسوي! نقش كشور لبنان در كنترل بحران سوريه به چه صورت بوده است؟
ايران از روابط خوبي با جريان مقاومت، چه در سوريه و چه در لبنان و فلسطين برخوردار است. خوشبختانه دمشق به دليل برخورداري روابط خوب با تهران توانسته بسياري از مسائل و بحرانهايي كه با آن روبهرو بود را حل كند. تكفيريها تلاش داشتند تا صحنهها درگيريها را به بيروت نيز بكشانند ولي خوشبختانه هم ارتش لبنان و هم حزبالله مانع از اين امر شدند و ارتش اين كشور توانسته به امور تسلط داشته باشد و حزبالله با تاكتيكهاي نظامي و امنيتي و پشتيباني مردمي توطئهها و خطراتي كه در سوريه است به لبنان منتقل نشود. البته بايد متذكر شوم كه كشورمان به دليل پشتيبانياش از گروههاي مقاومت و دولت سوريه و لبنان نقش قابل توجهي داشت.
شما در صحبتهايتان از نقش برخي كشورهاي منطقهيي در ايجاد بحران سياسي در سوريه و لبنان سخن گفتيد. فكر ميكنيد اين كشورها تا چه زماني ميتوانند اين سياستها را ادامه بدهند؟
سياست عربستان در خصوص كشورمان خصمانه آشكار است. اين كشور الان در عراق، سوريه و لبنان در حال جنگيدن است. مساله نفت را نيز بايد در نظر بگيريد. علنا عربستان آغاز جنگ داده و ميخواهد كمر اقتصاد ايران را بشكند. اين مساله را با سياست جمهوري اسلامي ايران در برابر اين كشور مقايسه كنيد. ايران نجابت ميكند و نميخواهد به روشهاي غيراخلاقي متوسل شود. عربستان در طول اين سالها چه مستقيم و چه غيرمستقيم با ايران مقابله كرده است؛ از پشتيباني صدام در دفاع مقدس، كشتار زايران خانه خدا در سالل 66 تا جنگ نفتي و سوريه و عراق. جمهوري اسلامي تاكنون با اخلاق رفتار و تلاش كرده آنها را مهار و جذب كند ولي ظاهرا سياستمداران عربستان به اين مسائل توجهي ندارند. شما نگاه كنيد كه جناب آقاي روحاني از زمان رياستجمهوريشان تا به امروز چقدر پيام داده است. آقاي ظريف و وزارت امور خارجه چقدر تلاشهاي خوبي كرده است تا روابط تهران و رياض بهبود و گسترش يابد. آقاي اميرعبداللهيان نيز به عربستان رفت و با مسوولان اين كشور به گفتوگو نشست. ميخواهم بگويم كه در يك سال گذشته تلاشهاي قوي ديپلماتيكي صورت گرفته تا اين روابط را بهبود و گسترش دهد ولي نسبت به اين تلاشها و پيامها پاسخ درخوري دريافت نكرده است و عربستان قصد درگيري با خط مقاومت را دارد و روزنهيي از پذيرش گفتوگو و تعامل را از سوي اين كشور مشاهده نميكنيم.
به مساله سوريه اشاره داشتيد. هماينك طرح روسيه در خصوص سوريه جديتر شده است. فكر ميكنيد سرانجام و آينده سوريه چه ميشود؟
اين طرح رو به جلو است و پيشرفتهاي بسياري داشته است. جمهوري اسلامي ايران از اين طرح استقبال و پشتيباني و دولت سوريه نيز آن را قبول كرده است. نقش مهمي را مصر در اين باره ايفا ميكند و تلاش ميكند تا گروههاي سوري مخالف را جمع كند تا آنها اين طرح را بپذيرند و الان همه در قاهره جمع هستند. اگر هماهنگي در قاهره با موفقيت جلو برود، اين گروهها به مسكو ميروند تا نخستين جلسه را تشكيل بدهند و احتمالا دولت سوريه نيز در دومين نشست حضور خواهد يافت. قرار شده تا اين نشستها به دمشق منتقل شود.
هدف اين طرح چيست؟ برخيها ميگويند خروجي اين طرح، ادامه رياستجمهوري بشار اسد است. آيا ايران اين را دنبال ميكند؟
جمهوري اسلامي ايران به دنبال راهكاري سياسي در خصوص سوريه است. متاسفانه در سالهاي اخير در بحران سوريه، همه كشورها و همه گروهها دخالت داشتهاند به جز مردم. بنابراين جمهوري اسلامي ايران قصد دارد تا يك اجماع ملي و گفتوگوي سياسي در سوريه شكل بگيرد تا مردم اين كشور بتوانند براي آينده خود تصميمگيري كنند. آقاي اسد نيز اين مساله را پذيرفته و گفته است كه هر نتيجه و خروجي اين گفتوگوها داشته باشد، من ميپذيرم.