كدام وزير؟ كدام مسير؟
شهين دخت ميان دشتي
مسوول گروه صفحه مدرسه
از نظر تاريخي و عرفي و فرهنگي در كشور ما هرگاه يك نهاد، دستگاه يا سازماني مورد انتقاد قرار مي‌گيرد بيشتر نگاه‌ها متوجه افراد مسوول به ويژه فردي كه در راس آن مجموعه است، مي‌شود و تصور عمومي اين است كه با تغيير آن فرد مشكلات و مسائل آن مجموعه هم حل خواهد شد.
اين نگاه يا تصور در حالي همچنان در اذهان غالب است كه تجربه تاريخي نشان داده است اين تغييرات نتوانسته دستگاه‌ها را در مسير كارآمدي قرار دهد حتي موفق‌ترين آنها نيز تاثيرات سطحي و موقتي گذاشتند و پس از پايان مديريت آنها دوباره، در بر همان پاشنه سابق چرخيده است. مدتي است و متاثر از پايان مجلس نهم و آغاز به كار مجلس دهم زمزمه تغيير و ترميم كابينه دولت يازدهم و به تبع آن يكي از گزينه‌هاي محتمل يعني وزير آموزش و پرورش در محافل خصوصي و عمومي مطرح است، زمزمه‌هايي كه به رسانه‌ها هم كشيده شد و گمانه‌زني‌هايي هم صورت گرفت.
در اين گمانه‌زني‌ها نام‌هاي متعددي بر زبان و قلم آورده شده است و نقدها و تعريف و تمجيدهايي صورت گرفته است؛ نقدها و تعريف و تمجيدهايي كه بيشتر با همان ذهنيت تاريخي و نگاه عرفي صورت مي‌گيرد و كمتر كسي به اين پرسش پرداخته است كه آيا حجم گسترده مسائل آموزش و پرورش با تغيير مدير ارشد آن حل خواهد شد؟! يا ريشه مسائل و جنس آن به گونه‌اي است كه بايد راهي متفاوت و مسيري اساسي‌تر را در پيش گرفت؟!
برخي از صاحب‌نظران و تحليلگران به درستي به اين موضوع پرداختند و آموزش و پرورش و مسائل آن را متغيرهايي تابعي از سياست‌هاي كلان حكومتي دانسته و نوسانات و ناكارآمدي آن را در سرچشمه‌هاي سياستگذاري و تصميم‌گيري كلان جست‌وجو مي‌كنند. به عبارتي، ريشه مسائل را استراتژيك دانسته و هرگونه تغييرهاي تاكتيكي مديريتي بدون تغيير آن استراتژي‌هاي كليدي را محكوم به شكست مي‌دانند. اين دسته از افراد بر اين باورند كه ريشه مشكلات آموزش و پرورش در لوكوموتيو و واگن‌ها و مسافران و مسوولان سوار بر اين قطار نيست بلكه ريشه مشكلات در ريل‌گذاري نظام آموزشي و به طور خاص سيستم آموزش و پرورش است و بدون تغيير اين ريل‌گذاري هرگونه تدبير و تغيير چون در همان مسير صورت مي‌گيرد به سرانجام مشابهي خواهد انجاميد.
به نظر مي‌رسد در اين رويكرد كه ريشه‌اي‌تر مسائل را مي‌بيند بيش از اينكه پيدا كردن راه‌حل مسائل آموزش و پرورش را در اين پرسش «كدام وزير؟» جست‌وجو كند به اين پرسش مي‌پردازد كه «كدام مسير؟»