چهره خلاق فرهنگي،فرهنگساز و هنر آفرين
سيد محمود دعايي
مدير مسوول روزنامه اطلاعات
ما نه‌تنها جناب مهندس سيدمحمد بهشتي را به معناي خاص علمي و آكادميك و تخصصي‌اش، مهندس و معمار و به اصطلاحِ امروز آرشيتِكت مي‌شناسيم، بلكه فراتر از آن يعني در حوزه‌اي عام‌تر و گسترده‌تر و فراگيرتر ايشان را در زمره معماران شايسته بناي فرهنگي كشور مي‌شماريم. معماربودن و معماري‌كردن به معناي عام و فراگيرش، كارِ كمي نبوده و نيست. معماري به معناي رشته خاص و تخصصي و دانشگاهي‌اش كه البته در مورد جناب مهندس سيدمحمد بهشتي مصداقِ معين و مشخص دارد، از دايره اهليت علمي برخي از ما فراتر است و در اين باب كساني كه اهل فن‌هستند و به قول سعدي از بزرگان اهل تميزند، مجتهدانه سخن گفته و خواهند گفت، اما توانمندي و ظرفيت وجودي استاد بهشتي به اين وجه برجسته و به اين وجهه برگزيده محدود نمي‌شود. ما ايشان را از آغاز انقلاب تا امروز در هر جا كه متصدي و مسوول و مشاور و دست‌اندركار و تاثيرگذار ديده‌ايم، به عنوان يكي از شاخص‌ترين چهره‌هاي خلاقِ فرهنگي و فرهنگساز و هنرآفرين حقيقتا موفق يافته‌ايم. انصاف اين است كه ايشان يكي از برجسته‌ترين معمارانِ سينماي انقلاب و پس از انقلاب در اين كشور بوده است. البته مي‌دانيم كه ايفاي چنين نقشي و به‌كارگيري چنين نيرويي در حوزه سينما با نقادي‌ها و مخالفت‌ها و حتي حمله‌هاي بسيار مواجه بوده است. ما نمي‌خواهيم بگوييم كه همه نقادي‌ها و انتقادهاي وارد شده به نظام فكري و همچنين كارنامه ايشان در اين حوزه، نادرست و ناروا ست. چه بسا كساني مانند خود ايشان در همين مسير واقعا صاحبفكر و صاحبنظر بوده‌اند و هستند و تا جايي كه ما به ياد داريم مهندس سيدمحمد بهشتي در مواجهه با اهل نقد و نظر بردبار و شنوا و پذيرا بوده است. اما هميشه در اين ميدان، صرف‌نظر از اهل انديشه و نقد و نظر، كساني يا طيف‌ها و طايفه‌هايي را نيز سراغ داشته‌ايم كه حمله و هجوم‌شان انگيزه‌هاي ناروا داشته، يا اگر انگيزه‌هاشان روا بوده متاسفانه شيوه‌هاي نادرست و ناسزاوار و خسارت‌بار را به كار مي‌گرفته‌اند. نخستين سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب كه هنوز نه موقعيت موسيقي بازشناسي و بازسازي شده بود و نه موقعيت سينما و نه موقعيت بسياري از هنرها و دانش‌ها و حوزه‌هاي ديگر، روي آواري از زلزله عظيمي كه در همه عرصه‌ها اتفاق افتاده بود و برفراز تلي از خاك و خاكستر سينما ـ كه نه‌تنها خاك و خاكسترِ ديوارها و درها و سقف‌هاي سوخته بلكه خاك و خاكسترِ همه سياست‌ها و مديريت‌ها و مفاهيم و معاني سابق نيز بود ـ به شهامت و شجاعتي شگفت و ققنوس‌وار نياز داشت. يكي از آن دل به‌دريازدگان و بادابادخواندگان و تن به قضادادگان كه با شهامت و شجاعت تحسين‌برانگيز و با سرمايه انديشه و اميد، پاي بر خاك و خاكستر سينما گذاشت، مهندس سيدمحمد بهشتي بود كه دست در دست ياران و همراهانش به معركه معماري آمد. بهشتي در كنار انوار، نه از برخي جريان‌هاي دروني و بروني سينماي قبل از انقلاب هراسيد و نه از برخي جريان‌هاي همرزم و همبزمِ انقلاب كه به قول شريعتي و به نقل از دكتر طه حسين «خود، كاري نمي‌كنند، ولي از اينكه ديگري كاري بكند سخت آزرده‌خاطر مي‌شوند.» بهشتي، از پدران معنوي جشنواره ابتكاري و ماندگارِ فيلم فجر است. بهشتي، مدال مديريت بنياد سينمايي فارابي را در كارنامه سينمايي كشور بر سينه دارد.