نتايج آخرين وضعيت شيوع اعتياد در كشور اعلام شد
اعتماد| نتايج جامع‌ترين تحقيق كشوري درباره شيوع مصرف انواع مواد اعتياد‌آور با عنوان «پيمايش ملي خانوار در مورد شيوع مصرف مواد» در اختيار ستاد مبارزه با مواد‌مخدر قرار گرفت. تحقيقي كه 61 هزار نفر از جمعيت 15 تا 64 ساله در 20 هزار و 300 خانوار شهري و روستايي ساكن در 31 استان كشور را از بابت مصرف سيگار، قليان، الكل، مواد‌مخدر، محرك‌ها، داروهاي اعتياد‌آور بدون تجويز پزشك و مواد اعتياد‌آور غير‌معمول (چسب، بنزين و حلال‌هاي صنعتي) مورد پرسش قرار داده است.
محسن روشن پژوه؛ معاون پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي كشور و مجري اين تحقيق در نشست خبري خود درباره جزييات اين تحقيق كه انجام آن و جمع‌آوري و تحليل داده‌ها از دي ماه 1393 تا اسفند 1394 طول كشيده و شامل سن نخستين تجربه مصرف، انگيزه مصرف، گروه سني و جنسي و شغلي و تحصيلي مصرف‌كنندگان، تعداد افراد مصرف‌كننده تحت درمان اعتياد، نوع و ميزان مصرف، الگوي مصرف و مدت مصرف است، اعلام كرد كه بنا بر نتايج اين تحقيق، الگوي اعتياد در ايران از يك روند مشخص با ترتيب سيگار، الكل، قليان، مواد‌مخدر يا محرك‌ها پيروي مي‌كند.
بنا بر نتايج مطالعات انجام شده در ستاد مبارزه با مواد‌مخدر، در فاصله سال‌هاي 1327 تا 1390، بيش از 23 تحقيق مقطعي، كشوري و در گروه‌هاي نمونه مختلف؛ دانشجويان، دانش‌آموزان، زندانيان و معتادان درباره شيوع مصرف مواد اعتياد‌آور انجام شده كه آخرين تحقيق در اين زمينه، «طرح ملي شيوع‌شناسي مصرف مواد‌مخدر در بين شهروندان ايراني بود كه سال 1390 توسط پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات اجتماعي جهاد دانشگاهي و با حمايت مالي ستاد مبارزه با مواد انجام شد كه 15 هزار خانوار با جمعيت 15 تا 64 ساله كشور در اين پيمايش مورد سوال قرار گرفتند و بر اساس نتايج به دست آمده از پرسش‌هاي تحت شوندگان، نرخ شيوع اعتياد در ايران حدود 65/2 درصد برآورد شد. در حالي كه در تحقيق جامع اعتياد سال 94، ضريب عدم پاسخگويي 10 درصد در نظر گرفته شده، روشن‌پژوه بدون اعلام اعداد استخراج شده از اين تحقيق و واگذاري مسووليت اعلام ارقام به ستاد مبارزه با مواد‌مخدر به عنوان متولي رسمي اعلام آمار اعتياد در كشور، گفت كه اگرچه نتايج اين تحقيق به دليل متفاوت بودن متدلوژي نبايد با نتايج مطالعات پيشين مقايسه شود اما نرخ شيوع اعتياد در اين تحقيق تفاوت معنا داري با نتايج پيمايش ملي اعتياد سال 90 ندارد هر چند كه نتايج اين تحقيق، تفاوت‌هايي را در طبقه‌بندي استان‌ها از بابت شيوع كم، متوسط و بالاي اعتياد نسبت به نتايج به دست آمده در پيمايش ملي سال 90 رقم زده چنان‌كه بر اساس نتايج اين تحقيق، چهار استان خوزستان، گلستان، كرمان و سيستان و بلوچستان، به ترتيب بيشترين شيوع مصرف را داشتند اما استان‌هاي يزد و اردبيل در گروه شيوع كم قرار گرفتند و در حالي كه بنابر آخرين اعلام دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد‌مخدر استان تهران، نرخ شيوع اعتياد در استان تهران 95/2درصد برآورده شده و اين استان از نظر شيوع اعتياد، بالاتر از ميانگين كشوري و در رتبه نهم استان‌ها قرار گرفته، اما در اين تحقيق به عنوان استان با شيوع متوسط شناسايي شده ضمن آنكه استان‌هاي هرمزگان و مركزي نسبت به نتايج پيمايش سال 90 تغييرات شيوع داشته‌اند اما در مجموع شيوع مصرف در 11 استان كشور كم بوده و اغلب استان‌ها در گروه با شيوع كم يا شيوع متوسط قرار مي‌گيرند.
وي در اشاره به نكات نگران‌كننده اين تحقيق گفت: «با وجود آنكه كاهش سن نخستين تجربه مصرف در اين تحقيق مورد تاييد قرار نگرفت و سن نخستين تجربه مصرف هم تفاوت معنا‌داري با نتيجه پيمايش سال 90 و 4/23 سال نداشت اما فاصله سن شروع مصرف زنان به مردان بسيار نزديك شده است. اگرچه همچنان پرمصرف‌ترين مواد اعتياد‌آور در ايران، ترياك و مواد برپايه ترياك است و روش مصرف هم اغلب تدخيني و استشمامي است و مصرف محرك‌ها نسبت به گذشته افزايش چشمگيري نداشته، اما همچنان مصرف بالاي محرك‌ها نگران‌كننده است. الگوي چند‌مصرفي در كشور افزايش داشته و نتايج اين تحقيق نشان داد كه تعدادي از مصرف‌كنندگان، تا مصرف سه ماده‌اي همزمان را هم گزارش كرده‌اند ضمن آنكه مصرف همزمان مخدر، محرك و الكل توسط مصرف‌كنندگان هم از ديگر نتايج اين تحقيق است. البته با وجود محدوديت‌هاي شرعي و قانوني مصرف الكل در ايران، انتظار داشتيم ميزان مصرف الكل در ايران كمتر از پاسخ‌هاي مصرف‌كنندگان باشد در حالي كه اين‌طور نبود.»