چرا مدرسه؟
شهيندخت مياندشتي٭ / قدمت يا پيشينه «تربيت» به در ازاي تاريخ بشر است، زماني را نمي‌توان يافت كه تربيت موضوعيت نداشته است. به عبارتي همزاد بشر بوده و با زندگي و موجوديت او عجين بوده و است.
سير تحولات و مسير تكامل همچنان كه در ساير ابعاد تغييراتي ايجاد كرده حوزه تعليم و تربيت را هم متحول ساخت.
بشر نخستين انتقال تجربيات خود را مبناي تربيت فرزندان و نسل پس از خود قرار مي‌داد و هر قدر اين تجربيات عميق‌تر و وسيع‌تر بود و به درستي به نسل بعدي منتقل مي‌شد، تحولي عميق‌تر و وسيع‌تر در زندگي نسل‌هاي بعد ايجاد مي‌شد.
با پيشرفت اوليه و اختراع علايم، انتقال تجربيات وارد مرحله جديدي شد و نقاشي‌ها و علايم به جاي مانده از هر نسلي براي چندين نسل پس از آن كاربرد تعليمي و تربيتي داشت. زبان و خط، انقلابي را در اين مسير ايجاد كرد و سرعت شگفت‌انگيزي به توسعه و تعميق تجربه و دانش بشري بخشيد.
با آغاز دوره مدرن و اختراع صنعت چاپ انقلاب بعدي رخ داد و زندگي بشر چنان متحول شد كه گويي جهاني نو بنا شده است، خلاقيت‌ها در سايه دنيايي مدرن بروز كرد و استعدادها شكوفا شد تا اينكه تحول معجزه‌آساي اطلاعات و فناوري‌ها اين سير تحول را به اوج خود رساند و عصر نويني پيش روي بشر گشوده شد.
حالا در دنياي مدرن، آموزش و پرورش به طور خاص جايگاه تعليم و تربيت به معناي عام را گرفت و اگر پيش از آن فرزندان در خانواده و نظام قبيله‌يي تربيت مي‌شدند تا جنگجويان قابل يا كشاورزان و دامداران ماهري شوند، در مرحله بعد مكتب‌خانه‌ها و مراكز مذهبي تربيت انسان خدامحور را با رويكردي الهي، اخلاقي، محور كار خود قرار دادند اما دنياي مدرن «مدرسه» را به ارمغان آورد تا نهادي باشد براي آموزش كودكان و نوجوانان به منظور فراگيري ضرورت‌هاي زندگي اجتماعي در عصر مدرن و آموختن مهارت‌هاي لازم در دنياي جديد.
كشور ما نيز متاثر از دنياي مدرن در اواسط دوره قاجار شاهد راه‌اندازي مدارس انگشت‌شماري در تهران و تبريز بود كه دارالفنون اميركبير يكي از نهادهاي ورود اين ضرورت مدرن به كشور است. نهادي كه از همان ابتدا چالشي را ميان دو رويكرد تربيتي سنتي و مدرن ايجاد كرد. شايد بتوان گفت همان تقابل «مكتب‌خانه» و «مدرسه» كه در ساير ابعاد نيز بروز و ظهور يافت.
از آن روز تاكنون «مدرسه» نهاد آموزش و پرورش مدرن بوده اما در كشورهاي مختلف متاثر از نظام‌هاي سياسي حاكم رويكردهاي آموزشي متفاوتي در پيش گرفته شد. صرف نظر از انواع رويكردها كه حاصل تجربيات و تحقيقات انديشمندان حوزه علوم تربيتي است، يك اصل اساسي مورد اشتراك بوده و است و آن اصل اين است كه «آموزش و پرورش زيربناي توسعه است.» باور واقعي و عميق به اين اصل و سياستگذاري بر آن مبنا و اولويت‌بندي بر آن اساس تعدادي از كشورها را در مسير توسعه همه‌جانبه و پايدار قرار داده و به گونه‌يي كه امروزه به استناد نهادهاي معتبر بين‌المللي، مهم‌ترين شاخص توسعه و زيربنايي‌ترين آن «شاخص توسعه انساني» است كه ساير ابعاد توسعه در سايه آن ممكن مي‌شود. بي‌دليل نيست كه در كشورهاي توسعه‌يافته سهم بزرگي از توليد ناخالص ملي به آموزش و پرورش اختصاص داده مي‌شود و بي‌جهت نيست كه در تعريف از سرمايه، «منابع انساني» ارزشمندترين سرمايه تلقي مي‌شود. به همين دليل ما بر آن شديم صفحه‌يي با نام «مدرسه» براي پرداختن به طور ويژه به مسايل آموزشي و پرورشي منظور كنيم تا در عرصه رسانه‌يي به آن اولويت دهيم و سهم آن را در اين حوزه به حد شايسته‌تري نزديك كنيم. بي‌ترديد تعامل دست‌اندركاران صفحه با كارشناسان و صاحبنظران و مسوولان و دست‌اندركاران آموزش و پرورش كشور مي‌تواند گامي موثر براي ارتقاي جايگاه اين مهم باشد.
٭ مسوول صفحه مدرسه