حمايت تمام‌قد ترامپ از تل‌آويو

ميثم سليماني

خط قرمزهاي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور منتخب امريكا در سياست خارجي ايالات متحده رفته رفته روشن مي‌شود. نخستين اين موضوع‌ها در بحث حمايت دولت او از رژيم صهيونيستي است كه پس از اتفاق روز پنجشنبه مشخص شد كه ترامپ قصد دارد به صورت تمام‌قد در كنار مقام‌هاي رژيم صهيونيستي قرار گيرد و سال‌ها دوري نسبي در روابط ميان طرفين را جبران كند. دوتن از مقامات غربي روز پنجشنبه گفتند با توجه به اعمال فشار دونالد ترامپ، رييس‌جمهور منتخب ايالات متحده و مقام‌هاي رژيم صهيونيستي قطعنامه محكوميت شهرك‌سازي‌هاي اسراييل در سرزمين‌هاي اشغالي از دستور كار جلسه شوراي امنيت سازمان ملل خارج شد. قطعنامه‌اي كه توسط مصر به شوراي امنيت آمد و با تنش‌هاي فراواني همراه شد. قطعنامه‌اي كه مصر پيشنهاد داده بود در روزهاي اخير چالش‌هاي فراوان ديپلماتيكي را به همراه داشت و طبق برنامه‌ريزي‌ها نيز بنا بود در ظهر روز پنجشنبه به وقت نيويورك به راي گذاشته شود. اما به ناگاه شرايط به نحوي رقم خورد كه مصر مجبور شد قطعنامه را از دستور كار خارج كند. اما بر خلاف گذشته اين چالش‌ها از سوي دولت امريكا نبود. گزارش‌ها حاكي از آن است كه در روز پنجشنبه چهار عضو شوراي امنيت به مصر در خصوص به راي گذاشتن اين قطعنامه هشدار دادند. اما در طرف مقابل دو مقام غربي به خبرگزاري رويترز اعلام كردند كه بنا بوده نماينده دولت باراك اوباما در اين نشست در يك اتفاق نادر حضور پيدا نكند و مهم‌ترين مانع سال‌هاي اخير براي محكوميت رژيم صهيونيستي در شوراي امنيت برداشته شود. يك مقام ارشد رژيم صهيونيستي كابينه نتانياهو نيز به رويترز گفت: باراك اوباما تاكنون رابطه تندي با اسراييل داشته و به نظر مي‌رسد كه اوباما مدت طولاني براي اين موضوع براي همراهي با فلسطيني‌ها برنامه‌ريزي كرده بود. اين مقام تاكيد كرد كه اين نقض آشكار تعهد سازمان ملل در حفاظت از اسراييل بود. با اين وجود كاخ سفيد تاكنون هيچ واكنشي نسبت به اين موضوع نشان نداده است. مقامات دولت باراك اوباما به‌شدت نگران هستند كه اقدامات اسراييل در راستاي ادامه شهرك‌سازي‌ها در سرزمين‌هاي اشغالي موجب جلوگيري از اجراي راه‌حل دو كشوري شود و به نظر مي‌رسيد كه امريكا علاقه‌مند بود تا اين قطعنامه در شوراي امنيت به تصويب برسد. اما دو اتفاق عمده در مسير نشست در خصوص اين قطعنامه رخ داد كه عملا جلوي تصويب آن را پيش از نشست گرفت. نخستين اتفاق درخواست دونالد ترامپ از دولت باراك اوباما براي وتوي اين قطعنامه بود. ترامپ در درخواستي رسمي از اوباما خواست كه در اين نشست حاضر شود و اجازه تصويب اين قطعنامه را ندهد. اما پس از اينكه ترامپ از اقدام دولت اوباما در راستاي عدم حضور در اين نشست مطلع شد خود در نخستين گام براي حضور در راستاي سياست خارجي خود پيش از مراسم تحليف رياست‌جمهوري شخصا با عبدالفتاح سيسي، رييس‌جمهوري مصر تماس گرفت و در اين خصوص با يكديگر صحبت كردند. آن‌گونه كه مقام‌هاي تيم انتقالي ترامپ اعلام كردند، دو طرف به صورت گسترده در مورد زمينه‌هاي صلح در خاورميانه صحبت كردند. علا يوسف، سخنگوي رياست‌جمهوري مصر نيز با تاييد اين اتفاق گفت: رييس‌جمهور سيسي بر اهميت تهيه يك طرح از سوي دولت جديد ايالات متحده براي صلح تاكيد كرد و دوطرف روي ابعادي از دستيابي به راه‌حلي كامل و نهايي براي صلح خاورميانه توافق كردند. گفتني است اگر قطعنامه در شوراي امنيت به تصويب مي‌رسيد، بلافاصله و به طور كامل بايد اسراييل فعاليت‌هاي شهرك‌سازي خود در اراضي اشغالي و بخش شرقي بيت‌المقدس را متوقف مي‌كرد. همچنين در اين قطعنامه تاكيد شده بود كه ايجاد شهرك‌هاي جديد هيچ اعتبار قانوني ندارد و نقض آشكار قوانين بين‌المللي خواهد بود. گفتني است مصر در حال حاضر عضو شوراي امنيت است كه با فلسطيني‌ها روي پيش‌نويس اين متن كار كردند. با اين حال هرچند مصر اين قطعنامه را از دستور كار خارج كرده است اما مقام‌هاي ارشد اسراييلي كماكان نگران هستند كه اين قطعنامه از طريق كشوري ديگر مورد حمايت قرار گيرد و در جلسه مطرح شود. نيوزلند، ونزوئلا، مالزي و سنگال از جمله كشورهاي حاضر در شوراي امنيت بودند كه از اين طرح حمايت مي‌كردند. مصر تا 23دسامبر فرصت دارد كه مجدد اين قطعنامه را به راي بگذارد. اما تا زمان تنظيم اين گزارش مصر هنوز تصميمي در خصوص ارايه دوباره اين پيش‌نويس به شوراي امنيت نگرفته است، اما بناست كه صبح روز جمعه به وقت نيويورك ديپلمات‌ها با يكديگر در خصوص اين نشست ديدار داشته باشند. اما طبق قانون اگر مصر نخواهد اين پيش‌نويس را به راي بگذارد، ساير كشورها مي‌توانند با ارايه آن در اسرع وقت به اين قطعنامه رسيدگي كنند. حالا هنوز مشخص نيست كشورهايي كه با مصر در راستاي ارايه پيش‌نويس اين قطعنامه مصر را همراهي كردند بخواهند مسير را با توجه به اتفاقات اخير ادامه دهند يا خير. به گفته ديپلمات‌هاي اسراييلي مقام‌هاي دفتر نتانياهو روز پنجشنبه براي تعويق انداختن ارايه اين قطعنامه با مصر صحبت‌هاي جدي كردند. هنوز معلوم نيست كه صحبت‌هايي در اين خصوص صورت گرفته و به چه نحوي اسراييل قصد داشته قاهره را تحت فشار قرار دهد. اما اسراييل راه‌هاي مختلفي براي تحت فشار قرار دادن مصر از جمله محدود كردن همكاري‌هاي امنيتي در مبارزه با تروريست‌ها در صحراي سينا دارد. با اين حال بنيامين نتانياهو در صفحه توييترخود در روز 21 دسامبر نوشت كه امريكا مي‌تواند قطعنامه ضداسراييلي را در روز پنجشنبه وتو كند. چند ساعت پس از اين توييت نيز دونالد ترامپ در توييتر خود نوشت كه دولت امريكا بايد قطعنامه ضد اسراييلي را در شوراي امنيت وتو كند. اما وزارت خارجه چندان واكنشي در خصوص خبرها مبني بر عدم حضور در اين نشست نشان نداد. با اين وجود نمي‌توان در حال حاضر منكر شد نفوذ راست‌هاي افراطي اسراييلي در دولت دونالد ترامپ بيشتر شده است. آنها بسيار اميدوار هستند تا روابط ايالات متحده و اسراييل در دوره ترامپ به اوج خود برسد و به خصوص انتخاب سفير يهودي از سوي ترامپ در سرزمين‌هاي اشغالي موجب شادي بسياري از تندروهاي اسراييلي شده است و اين اميد به وجود آمده كه بتوانند دامنه ساخت و ساز‌هاي خود را بدون هيچ مانع جدي در دولت ترامپ ادامه دهند. اما دولت اوباما در طول سال‌هاي اخير اعلام كرده است كه ادامه شهرك‌سازي‌هاي صهيونيستي تحت قوانين بين‌المللي غيرقانوني است و بايد متوقف شود. گفتني است 570هزار اسراييلي در كرانه باختري و شرق بيت‌المقدس زندگي مي‌كنند. اين قطعنامه نياز به 9 راي موافق براي تصويب دارد در حالتي كه هريك از پنج عضو دايم شوراي امنيت آن را وتو نكنند. ايالات متحده تاكنون ده‌ها قطعنامه ضد اسراييلي را در شوراي امنيت وتو كرده است و به ندرت پيش آمده كه قطعنامه‌اي عليه اسراييل به تصويب برسد. آخرين قطعنامه كه در مورد اسراييل و فلسطين به تصويب رسيد به ژانويه 2009 بازمي‌گردد، زماني كه واشنگتن به قطعنامه فراخوان براي آتش‌بس و عقب‌نشيني نيروهاي اسراييلي از غزه راي ممتنع داد. در سال 1979 نيز ايالات متحده در مورد قطعنامه شورا كه عنوان مي‌كرد شهرك‌هاي اسراييلي فاقد اعتبار قانوني و جدي براي رسيدن به يك راه‌حل جامع و پايدار در خاورميانه مي‌شود، نيز راي ممتنع داد و بريتانيا نيز در اين زمينه امريكا را همراهي كرد.