گزارش ميداني «اعتماد» از فرونشست زمين در سبزه ميدان
مغازه‌هاي
پاساژ خورشيد بازار آسيب ديدند
هديه كيميايي
روبه روي يكي از رستوران‌هاي معروف و پر رفت و آمد سبزه ميدان در بازار تهران غلغله است. سيل جمعيتي كه براي خريد وارد بازار مي‌شوند همين كه از دور راه‌بندان و تجمع مردم را جلوي رستوران مي‌بينند كنجكاو مي‌شوند و به سمت آن حركت مي‌كنند. آن‌وقت يكي يكي از هم مي‌پرسند چي شده؟ جواب اين سوال در دست ماموران آتش‌نشاني است كه دورتا دور محل حادثه را با نوارهاي زرد‌رنگي كه روي آن نوشته «محل حادثه» حصاركشي كرده‌اند. منشأ حادثه در زيرزمين رستوران معروف بازار است. مردي با سر باندپيچي شده و پيراهن خوني جلوي پاساژ خورشيد ايستاده است. او كارگر بستني فروشي است كه در كنار رستوران قرار دارد. او تنها كسي است كه در هنگام وقوع حادثه در محل حضور داشته و زخمي شده؛ مي‌گويد: « من معمولا شب‌ها را در مغازه مي‌خوابم. ديشب ساعت يازده و نيم شب توي مغازه نشسته بودم و تلويزيون تماشا مي‌كردم كه ناگهان شيشه‌هاي مغازه شروع كرد به لرزيدن و شكستن. فكر كردم دزد آمده. فرياد زدم دزد را بگير، دزد را بگير... بعد متوجه لرزيدن زمين شدم و با خودم گفتم اين زلزله است. ناگهان يك تكه از ديوار كنده شد و افتاد روي سرم. با دست‌هاي روي سر ديدم زمين ترك خورد و ترك‌ها به سمت پاساژ خورشيد رفت. از مغازه بيرون آمدم. هيچ كسي در خيابان نبود. ناگهان چند نفر از اهالي كه متوجه نشست زمين شده بودند بيرون آمدند. اول با اورژانس تماس گرفتند و بعد آتش‌نشاني را خبر كردند.» لكه‌هاي خون خشك شده هنوز روي شانه‌هاي لباس چهارخانه قهوه‌اي - سفيد مرد هست. سرش را در تبلت سفيدرنگ كهنه‌اي كه به دست دارد فرو مي‌برد و مدام فيلم‌هايي كه با آن از مغازه‌هاي تخريب شده گرفته، به مغازه دارهاي خسارت ديده نشان مي‌دهد.
كارشناسان خسارت را تخمين بزنند
صاحبان مغازه‌هاي تخريب شده، رو به روي محوطه حصاركشي شده ايستاده‌اند و از دور حواس‌شان به مغازه‌ها و جنس‌هاي‌شان است. خبر تلگرامي از همان ديشب دست به دست چرخيده و به دست همه رسيده است. كسبه از همان ساعتي كه خبر فرونشست را شنيده‌اند در محل حادثه حاضر شده‌اند. هيچ كدام از كسبه‌‌ها كه مغازه‌هاي‌شان در نشست زمين تخريب شده پيش‌بيني مالي درمورد ميزان خسارت وارد شده به مغازه‌هاي‌شان ندارند. قرار است كارشناس‌هاي شهرداري ميزان خسارت وارد شده به مغازه‌ها را يكي، يكي بررسي كنند. يكي از مغازه‌دارهاي حادثه ديده مي‌گويد: «كارشناسي اين همه مغازه كار يك يا دو ساعت نيست» سربازها اجازه عكاسي به مردمي كه موبايل به دست مقابل محوطه حصاركشي رستوران ايستاده‌اند را نمي‌دهند و ماموران آتش‌نشاني هم در مقابل سوال‌هاي مردم سكوت كرده‌اند.
به شهرداري شكايت كرديم جواب نداد
«بيشتر از 20 روز بود كه داشتند زمين را براي چاه فاضلاب مي‌كندند. كاسب‌ها از صاحب رستوران شكايت كرده بودند اما انگار نه انگار. شهرداري حتي يك نفر را نفرستاد تا ببيند چه خبر است. اگر ساعت شلوغي اين اتفاق مي‌افتاد چند نفر كشته مي‌شدند؟» اينها حرف‌هاي لباس‌فروشي است كه مغازه‌اش در تخريب پاساژ خورشيد به خرابه‌اي تبديل شده است. يكي از مغازه‌دارها كركره آهني مغازه‌اش را پايين كشيده و از داخل شيشه معلوم است كه بخش انتهايي مغازه‌اش كاملا تخريب شده. مامورهاي شهرداري به زور مردم را متفرق مي‌كنند اما جمعيت همچنان مقابل رستوران موج مي‌زند. صاحب آجيل‌فروشي از نخستين ساعت‌هاي شروع به كارش تا ظهر مدام به اين سوال عابران جواب داده كه: «اينجا چي شده؟» حالا ديگر فقط جواب مشتري‌هايش را مي‌دهد و بعد از يكي دو جمله مي‌گويد خدا رحم كرد.
چند مغازه خسارت ديده؟
كسبه بازار، چه آنها كه در مغازه‌هاي‌شان مشغول به كار بوده‌اند و چه آنها كه شغل‌شان چيز ديگري بوده به محل حادثه آمده‌اند تا هر چه زودتر تكليف خسارت‌هاي‌شان را مشخص كنند. اما روايتي كه هر كدام از مغازه‌دارها درباره تعداد مغازه‌هاي تخريب شده مي‌دهند متفاوت است. يكي مي‌گويد 40 تا و ديگري مي‌گويد 30 تا. اما فيلم‌هايي كه در گوشي‌هاي موبايل صاحب مغازه‌ها و كارگران‌شان مي‌چرخد نشان مي‌دهد بسياري از مغازه‌هاي پاساژ خورشيد كه پشت رستوران بوده‌اند، آسيب ديده يا تخريب شده‌اند. هنوز كسي نمي‌داند صاحب رستوران براي حفر چاه فاضلاب از شهرداري مجوز داشته يا نه. اما يكي از كسبه‌‌ها كه مغازه‌اش در پاساژ خورشيد بر اثر نشست تخريب شده، مي‌گويد: «اينجا بافت قديمي است. ما از دو ماه پيش خبر داشتيم كه دارند براي فاضلاب مغازه چاه حفر مي‌كنند.»
صاحب رستوران از راه مي‌رسد
ساعت دو بعدازظهر كه بازار اندكي خلوت‌تر است صاحب رستوران مقابل چشم‌هاي مردم و كسبه از راه مي‌رسد. شهردار منطقه 12 تهران نيز همراه او آمده. همه به او اعتراض دارند. بعضي خاموش ايستاده‌اند و تماشايش مي‌كنند و بعضي روزهايي را يادش مي‌آورند كه درباره نشست زمين به او اخطار داده‌اند. مغازه‌دارها دور هم جمع مي‌شوند و قرار مي‌شود براي ادامه روند ماجرا جلسه‌اي در شهرداري برگزار شود. اين را يكي از كسبه مي‌گويد. او بعد از جلسه در تماسي كه با «اعتماد» داشت درباره نتيجه جلسه اين طور گفت: «صاحب رستوران گفته كه خسارت همه مغازه‌هاي تخريب شده را مي‌دهد. كسبه قبول كرده‌اند و نامه‌اي را براي اين كار تنظيم و همگي زيرش را امضا كرده‌اند. اما هنوز صاحب مغازه آن را امضا نكرده. او در دفاع از خود در اين جلسه گفته چند وقتي بود كه چاه فاضلاب اصلي مغازه پر شده بود و ما راه ديگري نداشتيم كه چاه ديگري حفر كنيم. با توجه به اينكه خاك اينجا شل است و بافت منطقه نيز قديمي است چنين اتفاقي افتاده است.»
خسارت جزيي بود
سخنگوي سازمان آتش‌نشاني تهران گفت: فروكش كردن كف معبر در بازار تهران منجر به خسارت جزيي و تخريب تعدادي مغازه شد.
سيد جلال ملكي در گفت‌وگو با تسنيم با اعلام خبر فرونشست كف معبر در بازار تهران درباره جزييات اين حادثه گفت: ساعت 23:08 دقيقه دوشنبه شب حادثه فروكش كردن كف معبر در بازار تهران، سبزه ميدان، سراي خورشيد به سامانه 125 اعلام شد و به سرعت ماموران سه ايستگاه آتش‌نشاني با امكانات لازم به محل حادثه اعزام شدند. با حضور ماموران آتش‌نشاني در محل حادثه مشاهده شد كف كوچه‌اي به عرض حدودي چهار متر فروكش كرده است؛ وسعت طول معبر فروكش شده حدودا پنج و عمق آن حدودا سه متر بود، اين حادثه باعث خسارات به تعدادي مغازه شده بود؛ خسارت به مغازه‌ها از ترك زدن روي ديوار، تخريب سقف و ديوار تا تخريب كامل مغازه‌ها بود. وي با بيان اينكه در اين حادثه سرايدار سراي خورشيد دچار آسيب‌ديدگي جزيي شد، خاطرنشان كرد: در پي اين حادثه بوي شديد فاضلاب در محل پيچيده و مشخص شد چاه فاضلاب آسيب زيادي ديده است؛ بررسي‌ها نشان داد عمليات حفاري غيرمجاز و غير اصولي چاه، توسط كسبه يكي از مغازه‌ها باعث سست شدن خاك و تخريب يكباره معبر شده است. خوشبختانه اين حادثه با توجه به زمان وقوع آن به خير گذشت و تلفات جاني نداشت همچنين عمليات پس از ايمن‌سازي محل حادثه در ساعت سه بامداد به پايان رسيد و محل به عوامل شهرداري تحويل داده شد.