«اعتماد» گزارش مي‌دهد
سازمان نظام معلمي
و تعيين صلاحيت‌هاي حرفه معلمي
گروه مدرسه «اعتماد»
حرفه معلمي آنقدر فراز و فرودهاي متعددي را تجربه كرده است كه شايد به تعداد آدم‌ها مي‌توان از اين حرفه تعريف ارايه داد، صفت‌هايي را كه معلم با آن توصيف مي‌شود مصاديقي از اين ادعا است.
از صفت پيامبري و هدايت و راهنمايي گرفته تا صفت پدري و مادري و عشق ورزي و محبت براي معلم به‌كار رفته و مي‌رود، صفت‌هايي كه موجب شده هم خود معلمان و هم دانش‌آموزان و والدين به عنوان مخاطبان اين صنف و حرفه دچار سردرگمي شوند و ندانند در ارتباط با اين حرفه بايد چه نقشي را ايفا كنند و چه انتظارتي داشته باشند.
اين وضعيت ناشي از سردرگمي همه كساني است كه با مقوله تعليم و تربيت به‌صورت مستقيم و غير‌مستقيم در ارتباط هستند از سياستگذاران كلان حاكميتي گرفته تا مديران ارشد نظام آموزشي در اكثر دوره‌ها و كارشناسان و برنامه‌ريزان و مديران و مربيان و معلمان همه و همه در اين سردرگمي گرفتار هستند.
يكي از دلايل اين مساله اين است كه نهادي تخصصي و مسوول براي تعيين شاخص‌هاي حرفه‌اي معلمي در كشور وجود ندارد؛ نهادي كه به عنوان يك نهاد صنفي بتواند چارچوب‌هاي حرفه‌اي معلمي را تهيه و تدوين و به تصويب برساند تا هم صلاحيت‌هاي حرفه‌اي را متكي بر واقعيت‌هاي اين حرفه مشخص كند و هم به عنوان يك نهاد تخصصي و مسوول به افرادي كه مي‌خواهند به اين حرفه اشتغال داشته باشند چه در قالب نظام رسمي يا غير‌رسمي گواهينامه صلاحيت حرفه‌اي با تعيين درجه را اعطا كند تا هركسي نتواند ادعاي معلمي كند و هم معلمان واقعي و حرفه‌اي مظلوم و محروم قرار نگيرند و مردم هم بدانند چگونه معلمان حرفه‌اي را از معلمان غيرحرفه‌اي تشخيص بدهند.
اين موضوع سال‌ها به عنوان يكي از مطالبات عمومي از يك سو و يك مطالبه صنفي از سوي معلمان و فرهنگيان مطرح بود اما هر بار به دلايلي از دستور كار خارج مي‌شد البته در قالب ضوابط اداري و استخدامي و در ذيل مشاغل، تعريفي مانند ديگر مشاغل از حرفه معلمي وجود دارد كه اين تعريف محل اختلاف نظر است.
حال در قالب سازمان نظام معلمي قرار است علاوه بر كاركردهايي كه براي اين سازمان در نظر گرفته مي‌شود يكي از مهم‌ترين كاركردهاي آن اين باشد كه صلاحيت‌هاي حرفه‌اي معلمي را تهيه و تدوين و تصويب كند و بر اين صلاحيت‌ها نظارت داشته باشد و به عنوان متولي اين امر گواهينامه معلمي صادر كند.
پس از روي كار آمدن دانش آشتياني، وزير جديد آموزش و پرورش، گويا كار گروهي اين مسووليت را برعهده گرفته است و شنيده مي‌شود نسبت به سايركارگروه‌ها نيز با سرعت و دقت بيشتري در حال پايان دادن به كار خود است لذا نظر به اهميت اين موضوع در نظر گرفتيم گزارشي را در اين زمينه در معرض نقد و نظر مخاطبان صفحه مدرسه «اعتماد» قرار دهيم تا كمكي باشد براي تدوين‌كنندگان دستورالعمل سازمان نظام معلمي براي تدوين جامع‌تر اين سند.
تاريخچه سازمان نظام معلمي
چيزي تحت عنوان سازمان نظام معلمي در تاريخ حدود يك سالي كه از ورود آموزش و پرورش مدرن در كشور ما مي‌گذرد وجود ندارد از زمان دارالفنون گرفته سپس تاسيس مدارس توسط رشديه يا تاسيس كودكستان توسط باغچه‌بان و سپس گسترش مدارس در دوره پهلوي تاكنون هيچگاه چنين نگرشي وجود نداشته كه براي حرفه معلمي نيازمند نهادي هستيم كه صلاحيت‌هاي آن را تدوين كند با وجود اينكه در ساير كشورها نهادهاي صنفي معلمي روز به روز گسترش مي‌يافت و معلمان به عنوان يك صنف در جهان به رسميت شناخته مي‌شدند و تعريف‌هاي سنتي حرفه معلمي جاي خود را به تعريف مدرن و كاملا صنفي داده بود پهلوي دوم نيز مطالبات صنفي معلمان را با خشونت پاسخ داد و اجازه نداد تا اين صنف نيز مانند ساير كشورها صاحب نهاد مدني و صنفي شود؛ برخورد خشونت‌آميزي كه در سال 1340 نشان داد ترس و محافظه‌كاري را در جامعه معلمي نهادينه كرد. اما پس از انقلاب و با توجه به نقش‌آفريني معلمان در عرصه انقلاب و تحولات پس از آن و وجود تشكل‌هاي صنفي و سياسي به ويژه در دوره اصلاحات اين مطالبه جدي‌تر شد و سرانجام اين اصرار‌ها به جايي رسيد كه نخستين پيش‌نويس سازمان نظام معلمي در جلسه 764 شوراي‌عالي آموزش و پرورش سوم ارديبهشت 87 به تاييد و تصويب كارگروه ويژه مركب از نمايندگان معاونت‌ها، كارشناسان و صاحبنظران رسيد اما به دلايلي مسكوت ماند و به فراموشي سپرده شد دلايلي كه بي‌ترديد به فضاي حاكم بر دولت نهم و دهم ارتباط داشته است.
تشكيل كارگروه ويژه به دستور وزير جديد
آموزش و‌پرورش
از چند هفته پيش و به درخواست دانش آشتياني شوراي‌عالي آموزش و پرورش كارگروه تخصصي سازمان نظام معلمي را با محوريت اين افراد تشكيل داد: فريدون واسعي مديركل دفتر حقوقي و حمايت قضايي كاركنان، اسفنديار چهاربند رييس مركز برنامه‌ريزي و منابع انساني آموزش و پرورش، سعيدي رييس مركز برنامه‌ريزي منابع انساني و فناوري اطلاعات، حسين فرزانه معاون توسعه مديريت و پشتيباني وزارت آموزش و پرورش، هاشم مسعودي معاون توسعه مديريت و پشتيباني، مرضيه گرد معاون سازمان مدارس غيردولتي و مشاركت‌هاي مردمي و خانواده، دكتر عظمتي پوركمالي رييس دانشگاه تربيت دبيرشهيد رجايي، دكتر محمود مهرمحمدي سرپرست دانشگاه فرهنگيان، مهندس اسماعيلي مدير هنرستان ماندگار صنعتي تهران، خانم دكتر رضايي نماينده پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش، عليرضا هاشمي سنجاني دبيركل سازمان معلمان ايران، عادل عبدي مشاور وزير در امور تشكل‌ها، رفيعي مسوول پيگيري دفتر وزير، مجتبي زيني وند مديركل دفتر وزارتي، دكتر شاماني صاحب‌نظر (رشته حقوق)، مهندس قربان‌خاني رياست سازمان نظام مهندسي استان تهران، دكتر آدابي - محمد شريفي مقدم قائم مقام سازمان نظام پرستاري، دكتر عليرضا زالي، دكتر علي اصغر پيوندي، دكتر سجادي مديركل حوزه رياست سازمان نظام پزشكي كل كشور، موسوي، دكتر سيد حسن الحسيني دبيرانجمن اسلامي معلمان ايران، دكتر عباسپور مدير سابق امور شوراهاي وزارت آموزش و پرورش، فرج كميجاني دبيركل مجمع فرهنگيان ايران اسلامي، علي محمد مصلحي صاحب‌نظر، يزدان پناه مديركل آموزش و پرورش عشاير وزارت آموزش و پرورش، مهناز احمدي مديركل دفتر امور زنان، عليرضا جدايي رييس مركز اطلاع‌رساني و روابط عمومي، مددي مشاور وزير، علي شكوهي تحليلگر، سليمي جهرمي مشاور وزير (مركز نيروي انساني)، علي پورسليمان مدير مسوول صداي معلم، مهدوي مشاور عالي وزير، دكتر عبدالرسول عمادي رييس مركز سنجش، احسان اورنگيان معاون مدير بالندگي دانشگاه فرهنگيان و محمد روزبهاني مدير مسوول سايت فانوس.
كار گروه «سازمان نظام معلمي» موفق‌ترين و پوياترين كارگروه
وزير آموزش و پرورش در سلسله نشست‌هاي قطبي با مديران كل آموزش و پرورش استان‌هاي سراسر كشور، ضمن اشاره به كارگروه‌هاي تشكيل شده براي انجام برنامه‌هاي كوتاه‌مدت از حداقل هفت كارگروه نام برد. كارگروه‌هاي تشكيل شده عبارتند از: اقتصاد آموزش و پرورش، تفويض اختيار و ساماندهي فرآيندها، وضعيت معيشت معلمان، سند تحول، نيروي انساني (دانشگاه فرهنگيان) و سازمان نظام معلمي و ارزشيابي.
سايت صداي معلم با ذكر اين مطلب مي‌آورد: همان‌گونه كه ذكر شد كارگروه سازمان نظام معلمي يكي از كارگروه‌هاي هفت گانه وزير آموزش و پرورش بوده و البته پيش‌تر و در هنگام ارايه برنامه پيشنهادي به مجلس مورد تاييد نمايندگان مجلس نيز قرار گرفت. طرح سازمان نظام معلمي در بخش دهم برنامه‌هاي دانش آشتياني ديده شده است در اين بخش آمده است: تدوين طرح تشكيل سازمان نظام معلمي براي ارتقاي منزلت حرفه‌اي فرهنگيان و واگذاري بخشي از مسووليت‌هاي غير‌حاكميتي آموزش و پرورش به آن.
پيش‌نويس اوليه در ده جلسه عادي و دو جلسه فوق‌العاده مورد بحث و بررسي قرار گرفت. «احمد عابديني» معاون شوراي‌عالي آموزش و پرورش و مسوول كارگروه سازمان نظام معلمي در گفت و گو با صداي معلم ضمن تشكر از حس مسووليت‌شناسي و حضور موثر و مستمر اعضاي اين كارگروه آن را فعال‌ترين و پوياترين كارگروه در ميان كارگروه‌هاي هفت گانه برشمرد. قرار بر اين است تا اين پيش‌نويس نهايي پس از تاييد شوراي‌عالي آموزش و پرورش توسط وزير در قالب لايحه تقديم مجلس شوراي اسلامي شود.