امروز بنيامين نتانياهو با دونالد ترامپ ملاقات مي‌كند
ديدار تندروها در كاخ سفيد
ايران، اصلي‌ترين محور گفت‌وگو‌ها ميان رييس‌جمهور امريكا و نخست‌وزير رژيم صهيونيستي است
سارا معصومي
سرانجام لحظه ديدار بنيامين نتانياهو نخست‌وزير رژيم اسراييل با دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده فرا رسيد. از 20 ژانويه كه ترامپ با ورود به كاخ سفيد عنوان رييس‌جمهور جديد امريكا را به خود اختصاص داد تا 15 فوريه كه ميزبان بي‌بي از تل‌آويو شد، دو مقام دو كشوري كه اتحاد سنتي با هم دارند گفت‌وگوهاي پراكنده‌اي با هم داشته‌اند. پيش از اين تاريخ همزماني كه قطعنامه محكوميت شهرك‌سازي‌هاي رژيم صهيونيستي در شوراي امنيت با راي ممتنع امريكا به تصويب رسيد، ترامپ كه آن روزها هنوز عنوان برنده انتخابات رياست‌جمهوري را به خود اختصاص داده بود، اعلام كرد كه اين وضعيت به زودي تغيير خواهد كرد. عبارت توييتري كه مورد حمايت نخست‌وزير رژيم صهيونيستي هم قرار گرفت. پس از آن نيز چه در مقوله توافق هسته‌اي و چه در مقوله ديوارسازي در مرز امريكا و مكزيك دو مقام شراكت در ديدگاه را در فضاي مجازي به اشتراك گذاشته بودند. پس از ترزا مي، نخست‌وزير بريتانيا، شينزو آبه، نخست‌وزير ژاپن و جاستين ترودو، نخست‌وزير كانادا سرانجام قرعه چهارمين ديدار به نام نتانياهو افتاد. برنامه اين ديدار از يك ماه قبل چيده شده بود و طنز ماجرا نيز اين بود كه مايكل فلين، مشاور امنيت ملي كابينه ترامپ كه زحمت بسياري براي ترتيب دادن اين جلسه كشيده بود، درست 24 ساعت پيش از محقق شدن اين ديدار استعفا داد. به گفته منابع نزديك به تل‌آويو و واشنگتن، مقام‌هاي دو طرف تمام 10 روز گذشته را مشغول برنامه‌ريزي براي سوژه‌هايي بودند كه نتانياهو و ترامپ بايد در اين ديدار با هم درميان بگذارند و تمام تلاش خود را به كار گرفتند تا هيچ نقطه اختلافي ميان دو طرف باقي نگذارند. فوروارد در گزارشي در اين باره مي‌نويسد: اعضاي حاضر در كابينه ترامپ تمام روزهاي دوشنبه و سه‌شنبه خود را با سفير رژيم صهيونيستي در واشنگتن گذراندند. ترامپ در بدو ورود به واشنگتن ابتدا با ركس تيلرسون، وزير امور خارجه امريكا ديدار خواهد كرد. ترامپ علاوه بر وزير امور خارجه با ميتچ مك كانل، چاك شومر، پائول رايان و مايك پنس ديدار مي‌كند.
يك مقام نزديك به نتانياهو پيش از آنكه وي تل‌آويو را ترك كند درباره اين ديدار به خبرنگاران مي‌گويد: قرار نيست هيچ اختلافي ميان دو طرف وجود داشته باشد. اين نخستين‌بار در چهار سال حضور در دفتر نخست‌وزيري نتانياهو است كه وي به عنوان رييس ائتلاف راست اسراييل و نخست‌وزير به ديدار با مردي از تبار جمهوريخواهان در كاخ سفيد مي‌رود. نتانياهو در تمام چهارسال گذشته با دولت دموكرات باراك اوباما اختلاف‌هاي فاحش داشت و به همين جهت عبارت اينكه اختلافي ميان دو مقام ديگر وجود نخواهد داشت، بارمعنايي سنگيني پيدا مي‌كند. مقام‌هاي تل‌آويو در حالي چنين ادعايي را مطرح مي‌كنند كه نخستين تماس تلفني ترامپ و نتانياهو پس از مراسم تحليف رييس‌جمهور جديد امريكا به بحث درباره تشكيل دو كشور مستقل گذشته است. بي‌بي در آن گفت‌وگو لحن محتاطانه‌اي اتخاذ كرده و هنوز هم مشخص نيست كه وي چه نگاهي به مساله تشكيل دو كشور دارد. اين در حالي است كه مساله تشكيل دو كشور مستقل از دو دهه پيش سياست واحد دولت‌هاي متفاوت دركاخ سفيد بوده است. هرچند كه سياست‌هاي ترامپ درباره بسياري از حوزه‌هاي سياست خارجي مبهم و آشفته به نظر مي‌رسد اما او از همان روزهاي حضور در رقابت‌هاي انتخاباتي طرفدار پر و پا قرص تل‌آويو بود. انتقال سفارتخانه امريكا از تل‌آويو به بيت‌المقدس، انتصاب ديويد فريدمن از طرفداران توسعه شهرك‌سازي‌هاي اسراييل به عنوان سفير امريكا در تل‌آويو و تاكيد بر اينكه وي فشاري بر رژيم نتانياهو براي گفت‌وگو با فلسطيني‌ها وارد نخواهد كرد در زمره اقدام‌هاي وي بوده است. با اين همه در سه هفته و نيم گذشته كه ترامپ زمام امور را در دست گرفته تا حدودي سياست‌هاي وي تغيير كرده است. ترامپ اخيرا در مصاحبه با يك رسانه اسراييلي تاكيد كرده بود كه درباره مساله انتقال سفارتخانه بايد فكر بيشتري بكند. گفته مي‌شود كه پس از مخالفت ملك عبدالله دوم، پادشاه اردن با اين مساله در ديدار با ترامپ، وي متوجه ابعاد خطرناك اين تصميم‌گيري و اجرايي كردن آن شده است. بسياري از كارشناسان خاورميانه در داخل امريكا نيز به ترامپ هشدار داده بودند كه اين اقدام وي مي‌تواند جرقه‌هاي آتش در خاورميانه را بزند. نتانياهو در حالي به ديدار ترامپ رفت كه پس از روي كارآمدن وي، بي‌بي با دست باز بيشتري نسبت به توسعه شهرك‌سازي‌ها در كرانه باختري و بخش‌هايي از شرق بيت المقدس روي آورده است. ترامپ پس از مشاهده واكنش‌هاي منفي گسترده اروپايي‌ها و نهادهاي بين‌المللي به اين مساله اندكي پا را عقب كشيد و گفت كه هرچند شهرك‌سازي‌ها را مانعي براي صلح نمي‌داند اما ساخت و سازهاي جديد كمكي هم به روند صلح با فلسطيني‌ها نخواهد كرد. با وجود آنكه وي پيش از اين گفته بود اصراري براي برقراري صلح در اسرع وقت ندارد و فشاري بر تل‌آويو وارد نخواهد كرد، اما وي اخيرا گفته است كه ترجيح مي‌دهد مستقيما به سراغ صلح برود. وي در مصاحبه اخير خود همچنين از اسراييلي‌ها خواسته بود كه در پروسه صلح خاورميانه منطقي و عاقلانه برخورد كنند.
نتانياهو و ترامپ در حالي با هم ديدار مي‌كنند كه نخست‌وزير رژيم صهيونيستي در داخل با پرونده مفتوحي در حوزه سوءاستفاده از جايگاهش روبه‌رو است و ترامپ نيز از بحران عدم محبوبيت رنج مي‌برد. بي‌بي اميدوار است كه در مدت زمان حضور در واشنگتن بتواند اختلاف‌هايي كه ميان
دو طرف در زمان اوباما وجود داشت را پشت سربگذارد و به نوعي رابطه را احيا كند. بي‌بي درست چند ساعت پس از آنكه رهبري جريان حماس در غزه دست به دست شد و مردي با رويكرد نظامي‌تر به نسبت اسماعيل هنيه روي كارآمد، به واشنگتن رسيده است. بسياري در فلسطين از آغاز مبارزه مسلحانه جديد با اسراييل به دليل تشديد سياست‌هاي خصمانه‌اش سخن مي‌گويند و همين مساله به بهانه‌اي بدل شده كه بي‌بي با از سرگيري پروسه مذاكرات سر باززند. نخست‌وزير رژيم صهيونيستي تاكنون دستور ساخت 6 هزار واحد مسكوني جديد را صادر كرده است و درحالي كه بسياري از تحليلگران رويكردهاي راست نتانياهو را مخرب روند صلح مي‌دانند اما در داخل ائتلاف وي چهره‌هاي بسيار تندتري هستند كه خواهان اقدام‌هاي تندتر دولت بي‌بي هستند. درحالي كه سابقه رابطه استراتژيك امريكا و اسراييل به بيش از نيم قرن مي‌رسد اما در سال‌هاي دولت اوباما نيز بسياري به تل‌آويو در سيطره سياست‌هاي راست هشدار مي‌دادند كه فاصله ارزش‌هاي واشنگتن و تل‌آويو از هم در حال بيشتر شدن است. هرچند كه دولت‌هاي مختلف در امريكا بر وجود منافع استراتژيك ميان دو كشور تاكيد كرده‌اند اما بخش اعظمي از نخبگان سياسي در واشنگتن نگران ارزش‌هاي حداقل اعلامي امريكا در سطح بين‌المللي هستند كه تل‌آويو توجهي به آن نمي‌كند.
تلاش مشترك براي مقابله با تهران
براساس برنامه‌ريزي‌هاي انجام گرفته بي‌بي و ترامپ دو ساعت با هم ديدار خواهند كرد و مساله ايران نيز بخش قابل توجهي از صحبت‌هاي آنها را به خود اختصاص خواهد داد. از زمان روي كارآمدن ترامپ، عطش‌هاي نتانياهو براي تحت فشار قرار دادن ايران بيشتر شده است. با اين همه وي در حالي با دستوركار تنگ‌تر كردن حلقه پيرامون تهران به واشنگتن رفته است كه پيش از اين ترزا مي، نخست‌وزير بريتانيا هم در ديدار با ترامپ در واشنگتن و هم در ديدار با بي‌بي در لندن به دو مقام هشدار داده بود كه توافق هسته‌اي با ايران بايد ايمن بماند. در چنين شرايطي ناگفته پيدا است كه پاره كردن برجام يا زير پاگذاشتن مستقيم آن از سوي امريكا به عنوان يك عضو توافقي بين‌المللي مساله‌اي نيست كه روي ميز مذاكراتي قرار داشته باشد. ترامپ و نتانياهو در سه هفته اخير هر دو مواضع يكساني در قبال مساله آزمايش موشكي ايران گرفته‌اند و وزارت خزانه‌داري امريكا تحريم‌هاي جدي را عليه چند كمپاني كه با ايران همكاري مي‌كردند، اعمال كرده است. در حال حاضر نيز برخي از منابع امريكايي ادعا مي‌كنند كه دولت ترامپ در حال بررسي گزينه‌هاي موجود براي تحت فشار قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامي است. با توجه به هزينه‌هاي بالاي زيرپا گذاشتن برجام، ترامپ و نتانياهو بايد به دنبال اجراي سختگيرانه برجام باشند و البته كه برخي منابع در دولت تازه‌نفس امريكا مي‌گويند كه همه گزينه‌ها براي مواجهه با فعاليت‌هاي موشكي ايران و اقدام‌هايش در منطقه روي ميز است. نتانياهو در سفر به لندن نيز ادعا كرده بود كه كشورهاي مسوول در سطح بين‌المللي بايد از ترامپ مواجهه با تهران را بياموزند و البته پاسخ ترزا مي به او و درخواست‌هايش براي تشديد تحريم‌هاي ايران منفي بود. برخي از كارشناسان ادعا مي‌كنند كه با توجه به مشكلات ريز و درشتي كه نتانياهو در داخل با آنها دست و پنجه نرم مي‌كند و همچنين عدم مشروعيت سياست‌هايش در خارج از كشور او تلاش خواهد كرد با مهره ايران در همراهي با واشنگتن برگ‌هاي برنده جديدي را به خود اختصاص دهد.
نيويورك‌تايمز درباره نگاه متفاوت تل‌آويو و واشنگتن نسبت به مساله ايران مي‌نويسد: حتي اگر ترامپ توافق هسته‌اي را پاره كند بازهم تل‌آويو و واشنگتن درباره نحوه مواجهه با ايران با هم اختلاف‌هاي فاحشي خواهند داشت. درست است كه كاخ سفيد هم توسعه برنامه هسته‌اي ايران را تهديدآميز مي‌خواند اما تهديدي كه واشنگتن و تل‌آويو از جانب تهران احساس مي‌كنند يا ادعاي آن را دارند با هم متفاوت است. اسراييل به دليل مسائل منطقه‌اي نگران فعاليت‌هاي ايران در سوريه و عراق است و اين چيزي است كه ترامپ نگراني چنداني درباره آن ندارد.