توصيه ناطق‌نوري
به تيم اقتصادي دولت
مراقب رقبا باشيد
گروه اقتصادي
وقت تنگ است. كمتر از يك ماه تا پايان سال جاري و نزديك به شش ماه تا پايان عمر دولت يازدهم باقي است. يك قانون نانوشته‌اي وجود دارد كه هرچه به پايان عمردولت‌ها نزديك‌تر مي‌شويم، برگزاري گردهمايي‌ها، همايش‌ها و مراسم‌هايي كه يك سوي آن دولتي‌ها هستند، بيشتر مي‌شود. در همين دو هفته گذشته در حوزه‌هاي اقتصادي بيش از 6 همايش دولتي- خصوصي برگزارشده كه مي‌توان براساس اخباري كه از مجموعه آنها منتشر شده، مدعي شد كه بخش خصوصي پاي ثابت گله و شكايت از دولت قرار داشتند. هرچند كه دولتي‌ها عنوان مي‌كنند براي پذيرش هر گونه نقدي آماده هستند، اما در فرصت باقيمانده به نظر نمي‌رسد، نقدها به كرسي بنشيند و در جهت اصلاح رويه‌هايي كه انتقاد مي‌شود، حركتي انجام شود. گويا انتقاد به پاي ثابت همايش‌هاي اقتصادي مبدل شده است. مردان دولتي در اين همايش‌ها و گردهمايي‌ها هم البته سياست‌هاي غلط گذشته، كم نمي‌گذارند- هرچند كه بسياري از آنها منطقي است- اما به نظر مي‌رسد آنها فرصت چهارساله براي اصلاح امور را كافي نمي‌دانند. از همين رو سعي دارند به بخش خصوصي در اين روزها «اميد» تزريق كنند شايد روزي بخشي از مطالبات بخش خصوصي را پاسخ بدهند.
فروش قله‌اي سنگ زشت است
علي‌اكبر ناطق نوري، عضو تشخيص مصلحت نظام كه روز گذشته به همايش چشم‌انداز صنعت فولاد رفته بود نيز از اين قاعده مستثني نبود و در سخنراني‌اش با اشاره به اينكه نبايد سهم آيندگان را پيش‌خور كنيم از دولت‌ها خواست تا برنامه‌ريز خوبي باشند.
وي سپس با اشاره به اينكه ايران با استخراج و فرآوري روي مواد معدني و ايجاد ارزش افزوده، مي‌تواند يكي از نهادهاي مستحكم اقتصاد مقاومتي باشد، گفت: «بر اساس گفته مقام معظم رهبري، اتصال اقتصادبه نفت مشكل ساز است و سهم چند نسل بعد از خودمان را هم مصرف كرديم و به خاطر بهره‌برداري بي‌رويه سهم آيندگان را خورديم كه اين ظلم است. امروز بسياري از بزرگان فولاد جهان در ايران هستند و بايد به جمع‌بندي مطلوب برسيد، در غير اين صورت صرف گفتن و شنيدن فايده ندارد. اين در حالي است كه اكنون دنيا دهكده شده است. كشورهاي توسعه يافته بخش قابل توجهي از توليد فولاد را در دست دارند و گفته مي‌شود كه يكي از شاخص‌هاي توسعه يافتگي در دنيا، مصرف سرانه فولاد است. اين در حالي است كه در ايران ۶۸ نوع ماده معدني وجود دارد كه برخي از آنها مثل سرب و روي انگوران، در رده‌بندي جهاني قرار گرفته است. »
وي ادامه داد: «مازاد مصرف را بايد صادر كرد. بر اين اساس در سند چشم‌انداز بيست‌ساله ايران بايد ٥٥ ميليون تن توليد فولاد وجود داشته باشد كه از اين رقم خوشبينانه ٢٥ تا ٣٠ ميليون تن مصرف داخلي خواهيم داشت؛ پس در دنيايي كه خريدار عاشق چشم و ابروي كسي نيست و به دنبال منفعت بيشتر است، بايد خيلي مراقب رقبا باشيم. توسعه همه‌جانبه كشور يكي از موارد مدنظر مقام معظم رهبري است كه چند سال گذشته نيز با جرات ايشان، اصل ۴۴ قانون اساسي ابلاغ شده است، اين در حالي است كه دولت‌ها بايد برنامه‌ريز خوبي بوده و مديريت و برنامه‌ريزي را به نحو مطلوبي انجام داده و البته ناظران خوبي هم باشند.»
ناطق نوري با بيان اينكه براي خروج از اقتصاد تك‌محور بايد روي كيفيت و فرآوري مواد معدني كار كنيم، گفت: «فروش قله‌اي سنگ، اقدام زشتي است كه بايد از آن جلوگيري شود. اين اقدام، افتخار نيست، زشت است كه كشوري از ما سنگ قله‌اي بخرد، فرآوري كند و با چند برابر قيمت آن را به ما بفروشد. كشورهاي پيشرفته بخش مهمي از توليد فولاد جهان را دراختيار دارند و يكي از شاخص‌هاي توسعه‌يافتگي در دنيا، مصرف فولاد است. »
ناطق نوري با تاكيد بر اينكه دولت بايد حمايت از صنايع را مدنظر داشته باشد، گفت: «دولت بايد قانونگذاري كند و ماليات بگيرد، اما كار بايد در دست بخش خصوصي باشد. مقررات صادرات بايد تسهيل شود و نبايد تغييرات فاحش در قوانين و سياستگذاري‌هاي صادراتي داشته باشيم. چه سياست غلطي است كه به خاطر مازاد توليد تخم‌مرغ، مرغداري‌ها را سه ماه تعطيل كنيم؟ سياستگذاري‌ها بايد به صورت صحيح انجام شود.»
اين عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام با بيان اينكه تكيه اقتصاد بر نفت باعث مي‌شود سهم نسل‌هاي آينده را مصرف كنيم، گفت: «در بخش آب نيز گفته مي‌شود كه سهم چند نسل بعد از خودمان را هم مصرف كرده‌ايم كه دليل اين اتفاق، بهره‌برداري‌هاي بي‌رويه و حفر چاه‌هاي غيرمجاز بوده است. اقتصاد تك‌محوري آسيب‌پذير است بايد صنايع معدني جايگزين نفت شوند تا اقتصاد كشور از تك‌محوري نجات يابد. خروج از اقتصاد تك‌محوري، نيازمند توجه به كيفيت و فرآوري مواد معدني است. »
رشد توليد فولاد ايران 10 درصد
محمدرضا نعمت‌زاده، وزير صنعت، معدن و تجارت كه ديگر سخنران اين همايش بود نيز همچون هميشه با لبخند هميشگي‌اش سعي كرد نيمه پر ليوان را بيشتر ببيند و به اين جهت با اشاره به رشدهاي ثبت شده آغاز كرد و با اشاره به آمار توليد فولاد از رشد ۱۰ درصدي فولاد ايران در سال ۲۰۱۶ در حالي كه در همين زمان فولاد جهان حدود يك درصد رشد داشت، گفت: زمان مطالعه روي طرح جامع فولادي حدود دو سال و نيم طول كشيد كه بازنگري‌هاي آن هنوز هم ادامه دارد و بايد آن را براساس شرايط جهاني به روز رساني كنيم. بر اساس آمار تاكنون توليد سنگ‌آهن كشور از ۶۲ ميليون تن به ۷۵ ميليون تن رسيده است كه بر اساس هدفگذاري‌هاي انجام شده نياز داريم توليد اين محصول را دو برابر كنيم.
وزير صنعت، معدن و تجارت با اشاره به توسعه‌اي كه از ابتداي دولت در حوزه‌هاي مختلف معدني رخ داده است، گفت: آمار نشان مي‌دهد كه ظرفيت توليد كنستانتره امروز به ۴۵ ميليون تن رسيده كه نسبت به سال ۱۳۹۲ كه توليد آن ۲۸ ميليون تن بود، بيش از ۶۰ درصد رشد داشته است. در حال حاضر نيز وزارت صنعت، معدن و تجارت تمركز خود را روي توليد اين محصول و سپس گندله متمركز كرده است به‌طوري كه امروز به‌طور نسبي توانسته است توازني را در مورد گندله ايجاد كند كه تا دو ماه ديگر كمبودهاي موجود در اين زمينه نيز برطرف خواهد شد. همين آمارها براي گندله نيز كه امروز ظرفيتي پنج ميليون تني دارد افزايش ۶۶ ميليون تني را نشان مي‌دهد در حالي كه تا پيش از اين دو حلقه گندله و كنستانتره بيشترين كمبود را در زنجيره فولاد داشتند اما رشد مناسبي در اين زمينه‌ها ايجاد شده است.
افزايش ظرفيت توليد فولاد
به ۳۲ ميليون تن
مهدي كرباسيان، رييس هيات عامل سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع ايران (ايميدرو) كه به عنوان متولي اصلي تصميم‌گيري فولادي كشور مي‌توان از وي نام برد نيز در اين همايش از افزايش ظرفيت توليد فولاد خام از سال آينده به ۳۲ ميليون تن خبر داد و با اشاره به برنامه چشم‌انداز ۲۰ ساله فولاد گفت: «دستيابي به ظرفيت ۵۵ ميليون تن فولاد هدفگذاري انجام شده در طرح جامع فولادي است كه بايد تا سال ۱۴۰۴ تحقق پيدا كند كه براي رسيدن به اين هدف نياز به ۳۰ ميليارد دلار سرمايه وجود دارد.»
وي در ادامه با اشاره به سهم توليد فولاد خام ايران در خاورميانه تصريح كرد: سهم توليد فولاد ايران از توليد فولاد خاورميانه 6/61 درصد است كه نسبت به سال قبل حدود 8/1 درصد افزايش پيدا كرده است. همچنين بر اساس تعريفاتي كه برنامه ششم براي توسعه اقتصادي داشته است، متوسط رشد اقتصادي هشت درصد و متوسط رشد معدن 8/8 درصد و همين‌طور متوسط رشد در صنعت نيز 3/9 درصد تعريف شده است كه در صورت همزماني با تخصيص منابع مالي طرح‌هاي مختلف در زمان مناسب رشد اقتصادي ايران مي‌تواند در تقاضاي فولاد در سال آينده اثر مثبتي بگذارد.
اين معاون وزير صنعت، معدن و تجارت در ادامه به اشاره به اينكه ايجاد توازن در زنجيره فولاد يكي از اهداف برنامه‌هاي چهار سال اخير بوده است، افزود: با پيگيري‌هايي كه انجام شده كارخانه‌هاي جديدي در حوزه كنستانتره و گندله احداث شده و برخي ديگر نيز تا پايان دولت يازدهم احداث خواهند شد و با راه‌اندازي اين كارخانه‌ها كه پروژه‌هايي مانند پروژه ۶۰۰ هزار تني پرعيارسازي جلال‌آباد، پنج ميليون تني گندله‌سازي گل گهر و دو كارخانه پنج ميليون تني گندله‌سازي سنگان هستند.
اجراي طرح توازن توليد فولاد
از سنگ آهن
كرباسيان در ادامه با اشاره به آغاز نقشه‌برداري هوايي در خراسان جنوبي و كردستان گفت: طرح توازن فولاد از سنگ‌آهن تا فولاد نيز در حال اجرا است. وي همچنين از افتتاح 4 كارخانه آهن اسفنجي از 7 طرح فولادي تا خرداد سال آينده خبر داد و گفت: در حال حاضر ظرفيت توليد فولاد كشور 27 ميليون تن است كه در سال 1404 به 55 ميليون تن مي‌رسد. ذخاير سنگ آهن كشور حدود 3 ميليارد تن برآورد مي‌شود كه با سرعت‌بخشي به فعاليت‌هاي اكتشافي، نياز كشور به سنگ آهن برطرف خواهد شد. در بهترين حالت قيمت هر تن سنگ آهن 60 تا 70 دلار است، اگر كار فرآوري روي اين ماده معدني انجام شود، فروش آن به صورت كيلويي صورت خواهد گرفت و ارزش افزوده بالايي به همراه خواهد داشت.
دستور رييس‌جمهور براي ايجاد ليزينگ ريلي
در ادامه اين همايش در هم تنيده شدن مباحث فولادي با مباحث حمل و نقلي موجب شد تا سعيد محمدزاده، مديرعامل شركت راه‌آهن و معاون وزير راه و شهرسازي نيز به سخنراني بپردازد و از صدور دستور رييس‌جمهور براي ايجاد ليزينگ ريلي خبر بدهد و بگويد: « اين كار با سرمايه صندوق توسعه ملي انجام خواهد شد. در سياست‌هاي كلي برنامه ششم به موضوع حمل و نقل توجه شده و حمل و نقل ريلي مي‌تواند يكي از مزيت‌هاي رقابتي بر اقتصاد كشور باشد. در برنامه پنجم و ششم دولت مكلف به رعايت سهم 30 درصدي، حمل و نقل ريلي در حمل بار شده و قيمت گازوييل نيز بايد به 90 درصد قيمت فوب خليج فارس برسد. دولت بايد ساز و كاري را براي كاهش 10 درصدي تلفات جاده‌اي در هر سال فراهم كند و اين در حالي است كه هم‌اكنون روزانه 40 تا 50 نفر در حوادث جاده‌اي كشته مي‌شوند. طبق مصوبه قانوني، به ازاي هر تن كيلومتر بار كه از طريق حمل و نقل ريلي انجام شود، 35سي‌سي در مصرف سوخت صرفه‌جويي مي‌شود كه سازمان بهينه‌سازي مصرف سوخت در اين رابطه به عاملين كمك خواهد كرد. محمدزاده محاسبه نرخ صفر براي ماليات بر ارزش‌افزوده در حمل و نقل ريلي را ازجمله برنامه‌هاي پيش‌بيني شده در برنامه ششم عنوان كرد و گفت: در حال حاضر سهم ماليات بر ارزش افزوده در اين بخش 8 درصد است. همچنين يك درصد فروش نفت و گاز براي توسعه كشور در نظر گرفته شده است.