قاهره، طعمه جديد داعش
چرا داعش عليه مسيحيان مصر اعلام جنگ كرد؟
يسرا بخاخ
بعد از گذشت حدود چهار ماه از آخرين حمله تروريستي كه مسيحيان مصر را هدف قرار داده بود، گروهك تروريستي داعش بار ديگر در دو حمله جداگانه دو كليساي مصري را هدف قرار داده و دست كم 44 نفر را كشته و ده‌ها تن را زخمي كرده است. حمله به مسيحيان مصر در حال حاضر به استراتژي داعش در مصر تبديل شده تا ضمن ايجاد شكاف طايفه‌اي اين كشور را به سوي تجزيه سوق دهد. «مختار عوض»، پژوهشگر ارشد دانشگاه واشنگتن درباره افراط‌گرايي در يادداشتي در مجله آتلانتيك اعلام كرد كه حمله تروريستي اخير به كليساهاي مصر مرگبارترين حمله تروريستي عليه مسيحيان مصر در چند دهه گذشته بوده است.
مصر هدف جديد داعش
به گفته عوض در طول چندماه گذشته داعش تلاش كرده سازوكاري را كه براي ايجاد فتنه و تفرقه قوميتي در عراق به كار برده در مصر نيز پياده كند و با اين اقدام تلاش مي‌كند امنيت و ثبات بزرگ‌ترين كشور عربي را بر هم زده و پروژه خود براي حمله به اقليت‌هاي منطقه را پيش ببرد. مسوولان مصري تاكنون از مقابله با حملات رو به رشد گروهك تروريستي داعش در اين كشور ناتوان بوده‌اند و در حالي كه داعش در ديگر كشورها در موقعيت دفاعي قرار گرفته مصر به جبهه جذابي براي تكميل روياي اين گروهك تروريستي بدل شده و به نظر مي‌رسد داعش زمان بيشتري را صرف برنامه‌ريزي و اجراي عمليات در مصر مي‌كند كه اين مساله در نهايت به افزايش تنش و ناامني در اين كشور منجر خواهد شد. تحليلگر دانشگاه واشنگتن معتقد است كه هدف قرار دادن مسيحيان مصر نخستين گام براي تجزيه اين كشور است. بر اساس اين گزارش حملات تروريستي عليه مصر از سال 2013 بعد از بركناري «محمد مرسي» از رياست‌جمهوري اين كشور آغاز شد، اين حملات ابتدا به وسيله گروه
«انصار بيت المقدس» كه بعدتر به داعش اعلام وفاداري كرد اجرا شد و مناطق مختلف مصر از جمله منطقه دلتاي نيل را هدف قرار داد. بر اساس اين گزارش با وجود اينكه حملات تروريستي داعش بخش‌هاي مختلف مصر را هدف قرار داده اما در بخش صحرايي به ويژه صحراي سينا تاثير بيشتري داشته و در طول چندسال گذشته حدود هزار نيروي امنيتي و نظامي ارتش مصر را كشته است اما تاكنون براي دولت و حكومت اين كشور تهديد جدي به شمار نمي‌رفته است. عوض معتقد است حمله روز يكشنبه گذشته عليه مسيحيان مصر نخستين حمله به كليساهاي مصر به شمار نمي‌رود اما تغييري بزرگ در ماهيت تهديدي كه مصر با آن دست و پنجه نرم مي‌كند به شمارآيد كه تاثيرات بلندمدتي در سراسر اين كشور خواهد داشت.
مسيحيان مصر هم رديف شيعيان عراق
بر اساس اين گزارش داعش مسيحيان مصر را مانند شيعيان عراق مي‌داند و به همين دليل مجوز قتل آنها را براي خود صادر كرده است. از زمان انفجار دسامبر 2016 حاميان داعش در فضاي مجازي اين ايده را پرورش داده‌اند كه مسيحيان مصر كافر هستند و با همپيماني با دولت و كشورهاي اروپايي به مصر خيانت كرده به همين دليل بايد كشته شوند.
در همين راستا طرحي از سوي حاميان داعش با عنوان نظارت بر مرتدان در مصر ايجاد كه طي آن اطلاعاتي در خصوص مسيحيان جمع‌آوري شد و اعلام شده بود كه اين افراد شرعا مستحق كشته شدن هستند. در پي اين طرح صدها تن از مسيحيان شمال سينا از اين منطقه كوچ كرده بودند زيرا بعد از كشته شدن 7 شهروند مسيحي مصري به دست حاميان داعش در اين منطقه احساس خطر كردند.
به گفته عوض استراتژي جديد داعش بعد از شكست مداوم اين گروهك در صحراي مصر، شكل گرفته است به همين دليل اين گروهك با هدف قرار دادن اقليت‌هاي اين كشور به دنبال آزمايش طرح جديد خود عليه كشورهايي است كه جنگ و نا امني آن را به پرتگاه سقوط نمي‌كشاند.
تثبيت بحران اقتصادي در مصر با اهداف سياسي
از سوي ديگر «غالب قنديل»، رييس مركز «خاور جديد» معتقد است چند دليل عمده در پشت پرده حملات تروريستي مصر و افزايش شدت آنها وجود دارد كه نخستين دليل آن ضعيف كردن حكومت و ارتش مصر و كشاندن اين كشور به پرتگاه هرج و مرج است و با توجه به اينكه در داعش و القاعده در ليبي نيز نفوذ كرده‌اند خطر افزايش حملات داعش عليه مصر افزايش پيدا كرده است. دليل دوم اين است كه مصر همواره بايد از لحاظ اقتصادي تحت فشار باشد و درنتيجه آن بحراني امنيتي براي اين كشور ايجاد شود تا كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس و كشورهاي غربي با امدادهاي خود، از اين كشور بهره‌برداري سياسي كنند و هرگز به سوي داشتن رابطه با ايران گام برندارند. به گفته قنديل يكي از دستاوردهاي بحران اقتصادي مصر براي كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس و غربي اين است كه كشور بزرگي مانند مصر كه از حقوق اعراب در مساله فلسطين حمايت مي‌كند با ايران رابطه‌اي نداشته باشد. بر اساس اين گزارش حملات تروريستي عليه مصر نشان‌دهنده اين است كه وحشيگري تروريستي همه گروه‌ها و مذاهب منطقه را هدف قرار داده، پيش از اين در عراق، سوريه، لبنان و يمن نيز عبادتگاه‌هاي مسلمانان و مسيحيان هدف حملات تروريستي قرار گرفته است تا با اين اقدامات شكافي ميان مسيحيان و مسلمانان ايجاد شده و در كشورهايي كه تنوع مذهبي وجود ندارد قبايل و قوميت‌ها را هدف قرار مي‌دهند تا به نتيجه مطلوب خود يعني تجزيه كشورهاي منطقه و از بين بردن ماهيت ملي‌گرايي دست پيدا كنند. به گفته قنديل قطر، تركيه و عربستان كشورهايي هستند كه در رشد تروريسم داعشي نقش عمده‌اي بازي كرده‌اند و ضمن اينكه كشوري مانند عربستان زمينه ديدگاه‌هاي فكري اين گروه‌ها را شكل داده، منابع مالي اين تروريست‌ها از رياض، دوحه و آنكارا تامين مي‌شود.