احياي جاده تاريخي ابريشم

چين قصد دارد نظم نويني را در جهان به نمايش بگذارد. شي جين پينگ، رييس‌جمهوري چين روز گذشته چشم‌انداز گسترده‌اي از يك نظم نوين اقتصادي جهاني را ارايه داد، تا خود را به عنوان يك جايگزين باطني در دوره‌اي كه ايالات متحده با رياست‌جمهوري دونالد ترامپ سرگرم مسائل ديگري است، معرفي كند. روز يكشنبه شي جين پينگ ميزبان رهبراني از روسيه و آسياي مركزي بود كه در پكن گرد هم آمده بودند. او در جلسه افتتاحيه اين نشست وعده سرمايه‌گذاري بيش از صد ميليارد دلار از سوي بانك توسعه چين را داد كه اين پول مي‌تواند صرف مخارج گسترده‌اي در حوزه زيرساخت‌ها در سراسر آسيا، اروپا و افريقا شود. با اين وجود نكته‌اي كه در اين نشست كاملا نمايان بود عدم حضور رهبران كشورهاي بزرگ غربي در اين نشست بود. بسياري معتقدند كه چين دنبال به راه‌اندازي دوباره جاده تاريخي ابريشم است كه از اين طريق شرق آسيا را يك بار ديگر از طريق اين جاده به اروپا وصل كند. پروژه‌اي كه چين آن را پروژه قرن مي‌داند. اكنون چين در پروژه خود قصد دارد سرمايه‌گذاري‌هاي كلاني به رهبري چين در پل‌ها، خط آهن، بنادر و حوزه انرژي در بيش از 60كشور جهان انجام دهد كه با اين كار بتواند اقتصاد و ژئوپولتيك اين كشور را قدرتمندتر و دامنه نفوذ سياسي و اقتصادي خود در ساير كشورهاي جهان را نيز گسترش دهد. چين در حالي قصد دارد اين پروژه را پيش ببرد كه در خصوص پروژه‌هاي توسعه‌اي بانك جهاني ترديدهاي زيادي وجود دارد و معلوم نيست تا چه حد چين در اين زمينه بتواند موفق باشد. آنگونه كه شي‌جين‌پينگ اعلام كرده قصد دارد در پروژه خود در راستاي مبارزه با فقر قدم بردارد. او وعده داده كه چين 100 پروژه فقرزدايي را با ارايه كمك‌هاي فوري غذايي دنبال خواهد كرد هرچند كه از ارايه جزييات بيشتر آن امتناع كرد. رييس‌جمهور چين از بانك جهاني و ديگر نهادهاي بين‌المللي دعوت كرد تا به طرح چين بپيوندند تا در آن به رفع نيازهاي كشورهاي در حال توسعه بپردازند زيرا جهاني شدن اقتصاد براي همه مفيد است. او همچنين به كشورهاي توسعه يافته پيشنهاد داد كه به مدل چين در راستاي ايجاد بازارهاي جديد و رهبري صادرات عمل كنند. شي جين پينگ علاوه بر اين تاكيد كرد كه مدل اتحاد چين از نظر مفهومي بسيار متفاوت‌تر از مدل امريكا است. وي افزود: ما به هيچ‌وجه قصد ايجاد يك گروه كوچك براي از بين بردن اقتصاد را نداريم اما اميدوارم بتوانيم خانواده‌اي بزرگ را در راستاي همزيستي مسالمت‌آميز را ايجاد كنيم. او اين جملات را روبه روي ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه گفت كه در رديف جلوي اين نشست به سخنان شي جينگ پينگ گوش مي‌داد. گزارش‌ها حاكي از آن است كه چين طي ابتكار آقاي شي جينگ پينگ در طول چهار سال گذشته تنها 50 ميليارد دلار هزينه كرده است كه در مقايسه با برنامه سرمايه‌گذاري داخلي گسترده چين مبلغ اندكي به شمار مي‌آيد. شي جين پينگ در حضور تعداد زيادي از رهبران كلي و نمايندگان بيش از صد كشور جهان و مقامات نهادهاي مالي و كسب و كار عنوان كرد كه مقدار موجود سرمايه در بانك مركزي چين را افزايش مي‌دهد. وي افزود از بانك توسعه چين و بانك اگزيم حدود 55 ميليارد دلار وام دريافت خواهد كرد كه علاوه بر آن 14ميليارد دلار سرمايه صندوق جاده ابريشم وجود دارد و 50 ميليارد دلار آن نيز از تشويق موسسات مالي براي سرمايه‌گذاري و كسب و كار تامين خواهد شد. گفتني است دولت چين ماه‌ها است كه در حال تبليغ اين كمپين سرمايه‌گذاري براي در دست گرفتن ابتكار عمل در رسانه‌هاي خبري دولتي چين است تا بتواند هرگونه ديدگاه جايگزين و هرگونه شك و ترديد مديران شركت‌هاي دولتي در خصوص نگراني از بين بردن پول را خاموش كند. چين به‌شدت علاقه‌مند بود تا بتواند رهبران غربي و متحدان امريكايي را به اين نشست بكشاند تا بتواند آنها را براي سرمايه‌گذاري ترغيب كند. اما كشورهاي غربي رهبران و مقامات بلند پايه خود را به اين اجلاس اعزام نكردند و تنها به اعزام نمايندگان و مسوولان رده پايين براي حضور در اين نشست بسنده كردند. در اين نشست فيليپ هاموند، وزير خزانه‌داري بريتانيا و متي پاتينجر مدير ارشد آسيا در شوراي امنيت ملي در واشنگتن در اين نشست حضور داشتند. در اين نشست آقاي پاتينجر اصرار داشت تا چين شفافيت بيشتري را در خصوص اقدامات دولت براي آغاز اين پروژه انجام دهد. وي در اين خصوص گفت: شفافيت اين را تضمين خواهد كرد كه شركت‌هاي خصوصي بتوانند در روندي عادلانه براي حضور در مناقصات با ارزش سرمايه‌گذاري بالا حاضر شوند. وي افزود: شركت‌هاي امريكايي مشتاق براي كار روي پروژه‌هاي مطرح شده هستند. با اين وجود فيليپ هاموند، وزير دارايي بريتانيا عنوان كرد كه بريتانيا يك شريك طبيعي در جاده ابريشم جديد به حساب مي‌آيد.
از طرفي ديگر ناراندرا مودي، نخست‌وزير هند كه در اين نشست حضور داشت در مورد تزريق قابل توجهي از پول چيني به رقيب پاكستاني خود نگران است. چرا كه نخست وزير پاكستان نواز شريف عنوان كرد كه به نوبه خود اين كشور يك متحد قديمي چين بوده و به آن افتخار مي‌كند كه شانه به شانه پكن همواره حضور داشته است. همچنين نواز شريف چين را به دليل اين چشم‌انداز ابتكاري و خلاقانه مورد ستايش قرار داد و گفت: چنين رفت و برگشت مالي گسترده در اين مقياس به هم پيوسته همكاري‌هاي اقتصادي و سرمايه‌گذاري در تاريخ بي‌سابقه است. دولت هند در بيانيه‌اي در آستانه اين نشست عنوان كرد كه اين ابتكار عمل از لحاظي خطرناك است كه مي‌تواند بدهي‌هاي غير قابل تحملي را براي كشورها به همراه داشته باشد. اين نگراني از سوي برخي اقتصاددانان غربي كه برنامه را مطالعه كردند مطرح مي‌كنند. آنها معتقدند كه چين با اسم ارايه كمك به درخواست كشورها براي بهبود زيرساخت‌هاي خود بدهي كلاني را براي بانك‌هاي چيني به همراه خواهد داشت. برخي مقامات ايالات متحده و اروپاي غربي معتقدند چين از آنجايي كه در سرمايه‌گذاري داخلي به اشباع رسيده است قصد دارد سرمايه‌هاي خود را به خارج از كشور هدايت كند. يورگ ووتكه، رييس سابق اتاق بازرگاني اروپا در چين مي‌گويد: گشايش سرمايه‌گذاري خارجي چين براي ايجاد كسب و كار هنوز بي‌حركت است. گفتني است چين در طول سال‌هاي گذشته طرح‌هاي توسعه‌اي بزرگي را در شرق اين كشور كليد زد و آن را به توسعه رساند به گونه‌اي كه ديگر طرحي براي توسعه باقي نمانده و نيروي كار عظيمي را در اين راستا قرار داده است. از همين رو اين نيروي كار در حال تغيير مسير به سمت غرب چين كه كمتر توسعه يافته است و حتي قصد دارند اين نيرو را براي اجراي طرح‌هاي توسعه به خارج از كشور اعزام كند و پروژه‌هايي را دنبال كند تا اين نيروي كار گسترده به راحتي بيكار نشوند و بهره وري خود را در چين حفظ كنند.
حاشيه‌هاي نشست
نشست جاده ابريشم با حضور نمايندگان بيش از 100 كشور جهان در پكن در حالي برگزار شد كه چند ساعت قبل از آن كره شمالي دست به آزمايش يك موشك بالستيك ميان‌‌برد كرد. برخي كارشناسان تفسير كرده‌اند كه اين يك پيام براي رييس‌جمهور جديد كره است و برخي ديگر عنوان مي‌كنند كه اين، تلاشي براي شرمسار كردن آقاي شي جين پينگ پيش از سخنراني در نشست بوده است كه نتوانسته كاري در خصوص حل بحران كره انجام دهد. خبرنگاران چنين مي‌گويند كه رسانه‌هاي خبري چين در حد بسيار محدودي اين خبر را پوشش دادند. با اين وجود برخي خبرها نيز حاكي از آن است كه نمايندگان دو كره در حاشيه نشست نيز يك ديدار محدود را با يكديگر داشتند كه اين را يك روالي مرسوم در گردهمايي‌هاي بين‌المللي عنوان كردند، همچنين به نظر مي‌رسد دولت چين نيز به هيات كره به‌شدت در خصوص اين آزمايش اعتراض كرده است. همچنين دولت امريكا به‌شدت از حضور هيات كره شمالي در اين نشست اعتراض كرده است چرا كه دونالد ترامپ و دولت او به دنبال افزايش فشار بيشتر بر پيونگ‌يانگ در راستاي انزواي بيشتر كره شمالي براي كنار گذاشتن برنامه‌هاي هسته‌اي و موشكي خود است .