تمديد سه‌گانه رياست

زينب صفري

روز گذشته انتخابات هيات‌رييسه مجلس هرچقدر كام اصلاح‌طلبان را در كرسي‌هاي نواب رييس شيرين كرد اما تقديم دو كرسي به رقباي فراكسيون ولايي، اعضاي فراكسيون اميد را در معرض سوالات جدي خبرنگاران قرار داد. آرايش فراكسيون‌هاي سياسي مجلس تنها چند ساعت مانده به برگزاري انتخابات تغييرات مهمي داشت؛ تغييراتي كه چندان به نفع فراكسيون اميد تمام نشد و اميدي‌ها دو كرسي خودشان را از دست دادند تا سهم آنها از اركان 12گانه هيات‌رييسه تنها سه كرسي باشد. فراكسيون اميد برخلاف آنچه از ابتدا اعلام كرده بود (كه حاضر نيست به هيچ‌وجه با فراكسيون ولايي وارد ائتلاف شود) به ويژه بعد از ديدار شب گذشته محمدرضا عارف و علي لاريجاني، بالاخره مدل پيشنهادي لاريجاني براي ائتلاف با دو فراكسيون ديگر را پذيرفت. در اين مدل گزينه رياست هر سه فراكسيون علي لاريجاني بود اما در مورد نواب رييس فراكسيون اميد دو گزينه (مسعود پزشكيان و علي مطهري)، فراكسيون مستقلين يك گزينه (هادي قوامي) و فراكسيون ولايي هم يك گزينه (حميدرضا حاجي بابايي) را به عنوان كانديدا معرفي كردند. در مورد 9 كرسي ديگر هيات‌رييسه هم فرمول (3-3-3) در نظر گرفته شد و همه فراكسيون‌ها متعهد شدند به 9 گزينه معرفي شده راي بدهند. به اين ترتيب فراكسيون اميد محمدعلي وكيلي، محمدقسيم عثماني و فريده اولادقباد را به عنوان كانديداي خود معرفي كرد. فراكسيون مستقلين هم رسول خضري، بهروز نعمتي و غلامرضا كاتب را معرفي كرد. اكبر رنجبرزاده و اميرحسين قاضي‌زاده و محمدحسين فرهنگي هم از جانب فراكسيون ولايي روانه ليست ائتلافي شدند.
64  راي باطله لاريجاني
علي لاريجاني ديروز در حالي با 204 راي براي دهمين سال پياپي رييس مجلس باقي ماند كه نسبت به سال گذشته 33 راي كمتر به سبد رايش ريخته شد و اين ميزان آرا (بعد از دور اول مجلس نهم كه علي لاريجاني 177 راي به دست آورد) كمترين ميزان رايي است كه او در اين سال‌ها به عنوان رييس مجلس به دست آورده است. اين تازه در حالي است كه او تنها گزينه هر سه فراكسيون سياسي مجلس براي رياست بود و در واقع رقيبي نداشت. اما نكته جالب وجود 64 راي باطله در ميان آراي لاريجاني بود. اين يعني وجود 64 نماينده مخالف قطعي با مشي و مديريت علي لاريجاني در مجلس. حدس بخشي از صاحبان اين 64 راي كار سختي نيست. چه آنكه طيفي از اعضاي فراكسيون ولايي كه قرابت خيلي بيشتري به جبهه پايداري دارند از همان ايام رايزني‌ها براي انتخابات هيات‌رييسه اعلام كرده بودند كه خواهان پايان يافتن رياست لاريجاني هستند و حتما در اين انتخابات هم ليست مستقلي خواهند داد. ابطحي، نماينده خميني شهر يكي از آنها بود كه دو روز قبل به «اعتماد» گفت او و حدود 15 نفر ديگر در فراكسيون ولايي نمي‌خواهند رياست علي لاريجاني ادامه يابد و به همين دليل حتما كانديداي خودشان براي اين سمت را معرفي مي‌كنند، هرچند راي نياورد اما دست كم آنها نشان داده‌اند «معامله‌گر» نيستند. آنها شايد توانسته باشند 20 راي را مال خود كنند. البته از آنجا كه سه فراكسيون اصلي مجلس تصميم به ائتلاف گرفتند و تنها گزينه همه آنها لاريجاني بود اين طيف كوچك درون فراكسيون ولايي هم آشكارا گزينه‌اي معرفي نكردند اما به احتمال زياد آنها نام كانديداي خود يعني محمدرضا سالك، نماينده اصفهان را روي كاغذ نوشتند. اما بخش ديگر از اين 64 راي به احتمال زياد مربوط به فراكسيون اميد است. كساني كه در مجمع عمومي فراكسيون هم اصرار داشتند فراكسيون اميدبايد ليست مستقل از دو فراكسيون ديگر بدهد و كانديداي خودش را براي رياست داشته باشد. اين عده هم به احتمال زياد نام مسعود پزشكيان را روي كاغذ نوشته بودند. اين احتمال هم وجود دارد كه برخي نمايندگان راي سفيد در مورد رياست مجلس داده باشند.
آراي معنادار در انتخابات نواب رييس
مسعود پزشكيان با 179 راي نايب‌رييس اول شد آن هم در شرايطي كه نسبت به سال گذشته 21 راي بيشتر به سبد رايش ريخته شد. علي مطهري هم با 30 راي بيشتر نسبت به سال قبل و با 163 راي نايب‌رييس دوم مجلس شد. مسعود پزشكيان سه سبد راي عمده داشت؛ فراكسيون اميد، مستقلين و فراكسيون مناطق ترك نشين. كه به نظر مي‌رسد 120 راي فراكسيون اميد و حدود 70 راي فراكسيون مستقلين به اضافه بخشي از آراي فراكسيون مناطق ترك‌نشين را از آن خود كرده است. اما در مورد علي مطهري با توجه به چهره سياسي‌تر و مرزبندي‌هاي دقيقي كه بر سر او وجود دارد فراكسيون اميد و بخشي از فراكسيون مستقلين سبد راي خالص او را تشكيل مي‌دهند. راي او نشان مي‌دهد حدود 120 عضو فراكسيون اميد با بيش از 40 نفر از اعضاي فراكسيون مستقلين به علي مطهري راي داده‌اند. اين آرا يك معناي ديگر هم دارد و آن وجود شكاف در فراكسيون مستقلين است. اين فراكسيون خودش يك كانديداي اختصاصي داشت. با اين همه بخشي از بدنه آن ترجيح دادند به جاي هادي قوامي به گزينه‌هاي فراكسيون اميد يا ولايي راي دهند. هادي قوامي، كانديداي اين فراكسيون 67 راي به دست آورد. حميدرضا حاجي بابايي كانديداي فراكسيون ولايي هم 107 راي به دست آورد. از آنجا كه به گفته ابطحي از اعضاي اين فراكسيون جمعيت فراكسيون ولايي حدود 70 نفر است اين آرا نشان مي‌دهد اعضاي اين فراكسيون به خوبي توانسته بخشي از راي فراكسيون مستقلين را از آن خود كنند.
فراكسيون اميد چطور دو كرسي خودش در هيات‌رييسه را تقديم فراكسيون ولايي كرد؟
هرچقدر انتخابات نواب رييس براي اصلاح‌طلبان پيروزمندانه بود اما آنها در انتخابات 9 دبير و ناظرين هيات‌رييسه دو هيچ بازي را به فراكسيون ولايي واگذار كردند تا يك بار ديگر ثابت شود تجربه ائتلاف با فراكسيون ولايي و بخشي از مستقلين نمي‌تواند تجربه خوشايندي براي اميدي‌ها باشد. بدعهدي فراكسيون‌هاي ولايي و مستقلين درست از ساعات اوليه آغاز صحن شروع شد. زماني كه نمايندگان پشت صندلي خود قرار گرفتند و اعلاميه‌هايي كه روي ميز آنها گذاشته شده بود را ديدند. روي اين اعلاميه‌ها دو نامه نوشته شده بود: «ناظر: آشوري» و «دبير: اميرآبادي». آشوري از فراكسيون مستقلين و اميرآبادي متعلق به فراكسيون ولايي است. نام آنها در ليست ائتلافي قرار نگرفته بود با اين حال اما آنها با برنامه‌ريزي قبلي هنگام راي‌گيري دبيران و ناظرين كانديدا شدند. در انتخابات 6 دبير هيات‌رييسه رنجبرزاده 183، فرهنگي182، قاضي‌زاده 179، كاتب178، وكيلي171 و البته اميرآبادي 165 راي به دست آوردند. با آمدن اميرآبادي عملا دو گزينه ديگر فراكسيون اميد يعني يوسف نژاد با 153 راي و اولاد قباد با 141 راي از ورود به هيات‌رييسه باز ماندند. آراي 180تايي گزينه‌هاي اصولگراي كرسي‌هاي دبيري در هيات‌رييسه نشان مي‌دهد هرچقدر فراكسيون اميد به راي ائتلافي خود پايبند بودند اما فراكسيون‌هاي ولايي و مستقلين به صورت سازماندهي شده به گزينه‌هايي خارج از ليست ائتلافي راي دادند. اتفاقي كه البته در مورد ناظرين هم رخ داد. تا آشوري با 164 راي و نعمتي با 129 و عباسي با 122 راي راهي هيات‌رييسه شوند و فراكسيون اميد با اين بداخلاقي دو كرسي خودش در هيات‌رييسه را از دست بدهد.

چرا فراكسيون اميد حاضر به ائتلاف با فراكسيون ولايي شد؟
علي مطهري نايب رييس مجلس: ما مي‌خواستيم كه بن بست بشكند و حتي‌المقدور اين انتخابات با توافق طرفين انجام شود كه مقدمه‌اي براي جلسات راي اعتماد باشد با دولت همراهي بهتري صورت بگيرد. در اين راستا فكر كرديم مقدمه اين امر اين باشد كه در انتخابات هيات‌رييسه به توافق برسيم و ليست مشترك بدهيم. از آنجا كه تاكيد آنها در مورد نواب رييس بود، گفتيم شما هم كانديداي خود را معرفي كنيد و در واقع اين مساله پيشنهاد شخصي خود من بود كه براي كرسي نواب رييس كانديدا بدهند اما در مورد 10 كرسي باقيمانده يعني رياست و 9 نفر ديگر توافق شود.

يوسف‌نژاد خارج از برنامه‌ريزي فراكسيون اميد كانديدا شد؟
علي اصغر يوسف‌نژاد: در جريان برگزاري انتخابات هيات‌رييسه در حالي كه مسوول نظارت بر آراي رييس و نواب رييس بودند در هنگام شمارش آرا شنيدم عده‌اي از نمايندگان من را به عنوان كانديداي دبيري پيشنهاد دادند و آقاي لاريجاني بدون اينكه از من بپرسد نام من را به عنوان كانديداي دبيري اعلام كرد.
من پيش ايشان رفتم و گفتم كانديدا نيستم؛ مجددا جمعي از نمايندگان از جمله نمايندگان فراكسيون اميد كه دور و بر آقاي عارف جمع شده بودند درخواست كانديداتوري من را مطرح كردند اما به دليل اينكه عضو فراكسيون اميد هستند و خود را متعهد به فراكسيون مي‌دانند، گفتم كه خودم بايد راسا نظر آقاي عارف را بپرسم؛ بنابراين پيش آقاي عارف رفتم و گفتم هم براي كانديداتوري دير شده و هم توافق فراكسيون چيز ديگري بوده است و از ايشان كسب تكليف كردم كه آقاي عارف به من گفت: فراكسيون‌هاي ديگر متعهد نمانده‌اند و كانديداهاي ديگري نيز معرفي كرده‌اند كه بعضا عضو هيات‌رييسه فراكسيون هستند.
بر همين اساس با وجود ميل باطني‌ام كانديداتوري را قبول كردم و با وجود اينكه بخشي از آراء پيش از اعلام كانديداتوري من به صندوق ريخته شده بود مجلس راي خوبي داد؛ اما نهايتا نمايندگان ديگري به عنوان دبير هيات‌رييسه انتخاب شدند كه من هم به آنها تبريك گفتم و اعلام همكاري كردم.

چرا فراكسيون اميد 2 كرسي خود در هيات‌رييسه را از دست داد؟
محمدرضا تابش، نايب‌رييس فراكسيون اميد: متاسفانه يك عده در هر صورت بناي‌شان بر اين نبود كه همه در فرآيند انتخاب هيات‌رييسه مشاركت داشته باشند. چه خوب بود كه اگر يك زن يا يك اهل تسنن در تركيب هيات‌رييسه وجود داشت. اينها ازجمله خواسته‌ها و مطالباتي بود كه در انتخابات مطرح شده است. ما دست وحدت و به اجماع رسيدن را دراز كرديم، پاي آن هم ايستاديم. ديگران هم تا حدي ايستادند، اما من متاسفم كه كانديداهاي اهل تسنن و نماينده زن مجلس حذف شدند و باز متاسفم كه يك عده خارج از ليست آمده و كانديدا شدند. عزم نانوشته‌اي را ديدم كه زن‌ها و اهل تسنن راي نياورند، اين كار خوبي نبود. وقتي به اجماع مي‌رسيم كه به ليست راي دهيم، همه بايد به آن احترام بگذاريم. اما سه، چهار نفر خارج از ليست كانديدا شدند كه درست نيست. مثل آقاي عباسي و اميرآبادي. البته آقاي يوسف‌نژاد هم وقتي ديد اينها آمدند، كانديدا شد.

ائتلاف فراكسيون اميد با فراكسيون ولايي اقدام درستي بود؟
الياس حضرتي: ‌سه فراكسيون با هم تفاهم كردند در انتخاب رييس مشترك و در نواب رييس رقابت و در منشي‌ها هم به صورت 3-3-3 عمل كنند. ما در فراكسيون اميد طبق اين ائتلاف براي رياست كسي را كانديد نكرديم. در نواب رييس رقابت كرديم و برديم. اما در انتخابات منشي‌ها و ناظرين بعضي آقايان براي خودشان راي ديگري دادند. و بدعهدي كردند اين بدعهدي براي ما درس خوبي شد. ما سعي كرديم تفاهم اخلاقي كه ميان بزرگان دو فراكسيون اصولگرا و اميد انجام شد را رعايت كنيم. بزرگان فراكسيون‌ها يعني آقاي لاريجاني به عنوان فراكسيون اصولگرايان و آقاي عارف رييس فراكسيون اميد نشستي داشتند و تفاهم انجام شد و ما هم طبق آن عمل كرديم و به آن پايبند بوديم و مي‌خواستيم حسن‌نيت خودمان را نشان دهيم. حالا به خاطر بدعهدي ديگران ما بايد زير سوال برويم؟ به علاوه اين مجلس با تمام خوبي‌هايي كه دارد ضعف خودش را در راي دادن به خانم‌ها و اهل سنت نشان داده است.

آيا دو فراكسيون ولايي و مستقلين توافق پشت پرده داشته‌اند؟
غلامعلي جعفرزاده‌ايمن‌آبادي: هيچ توافق پشت‌پرده‌اي بين فراكسيون‌ها در انتخابات هيات‌رييسه مجلس وجود نداشته است.
در انتخابات هيات‌رييسه مجلس توافقي بين فراكسيون‌ها صورت گرفته بود كه از آن توافق عدول نشد اما نمايندگان لزوما فراكسيوني راي ندادند. هيچ ليست مخفي و توافق پشت‌پرده‌اي درباره انتخابات هيات‌رييسه مجلس وجود نداشته است، ما از كسي نمي‌ترسيديم و دليلي نداشت ليست پشت‌پرده بدهيم. درست است كه فراكسيون‌ها در مورد كانديداهاي هيات‌رييسه توافق كرده بودند اما نمي‌شود به نمايندگان گفت كه كانديدا نشويد. به‌طور مثال اين اشتباه نمايندگان ولايي بود كه در جريان انتخاب سه عضو هيات‌رييسه براي ليست مشترك به آقاي اميرآبادي كه فارغ از نگاه سياسي‌اش فرد مقبولي براي‌شان بود راي ندادند كه شاهد بوديم ايشان جدا از توافق فراكسيون متبوع خود كانديدا شد و راي آورد.