نمايش فاصله ترامپ و تيلرسون

گروه جهان| دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده هنوز تكليف خود را با مناقشه ميان قطر و عربستان مشخص نكرده است. پس از شروع بحران ميان قطر و برخي كشورهاي حوزه خليج‌فارس و به تبع آن تعدادي از كشورهاي اسلامي، دونالد ترامپ در حالي كه انتظار مي‌رفت برخورد بي‌طرفانه‌تري از خود نشان دهد طبق معمول در توييتر خود اعلام موضع كرد و انگشت اتهام را به سمت قطر نشانه رفت. رييس‌جمهور امريكا بدون توجه به رابطه نظامي و امنيتي ميان دوحه و واشنگتن اعلام كرد كه كشورهاي اسلامي در نشست رياض، دوحه را مقصر فعاليت‌هاي تروريستي در منطقه خوانده‌اند. اظهاراتي كه با شوك هم در پنتاگون و سازمان سيا و هم در سطح بين‌المللي روبه رو شد. با فاصله چند روز پس از اين اظهارات بود كه ترامپ در تماس تلفني با شيخ تميم، امير قطر تلاش كرد موضع خود را نرم‌تر كند و به وي اعلام كرد كه طرفين دعوا مي‌توانند با حضور در كاخ سفيد مشكلات خود را حل كنند كه البته پاسخ شيخ تميم به وي «نه» بود. 48 ساعت پس از اين تماس تلفني دوباره دونالد ترامپ در نشست خبري به حالت اوليه بازگشت و قطر را به تامين مالي تروريسم متهم كرد. اظهاراتي كه هم در تناقض با اظهارات ركس تيلرسون، وزيرخارجه ايالات متحده است و هم مي‌تواند بر نقش امريكا براي ميانجي‌گري ميان دو طرف تاثيرگذار باشد. ترامپ در كنفرانس خبري كه در كاخ سفيد برگزار شد در اين باره گفت: قطر متاسفانه از تامين‌كنندگان مالي تروريسم است و اين مساله را در سطوح بسيار بالا هم دنبال مي‌كند. اين اظهارات ترامپ درست چندساعت پس از آن ايراد شد كه وزيرخارجه وي ركس تيلرسون از تمام طرف‌هاي درگير در اين پرونده خواست در مسير تنش‌زدايي گام بردارند و همچنين از كشورهاي عربي نيز درخواست رفع حصر قطر را كرد. اين تناقض در اظهارات وزير خارجه و رييس‌جمهور امريكا به سرعت به چشم آمد اما يك مقام كاخ‌سفيد در واپسين ساعات روز جمعه به وقت امريكا به خبرنگاران گفت كه ترامپ و تيلرسون در مورد مساله قطر يك موضع واحد دارند. وي تاكيد كرد كه تيلرسون به مساله رفع حصر قطر اشاره كرده است و ترامپ نيز همين مساله را در گفت‌وگوهاي خصوصي با رهبران كشورهاي حاشيه خليج فارس به آنها يادآوري كرده است. تيلرسون در سخنان خود اعلام كرده بود كه بسيار نگران مساله مواد خوراكي و بحران‌هاي انساني است كه در نتيجه محاصره قطر مي‌تواند شكل بگيرد و البته نگراني ديگر وي نيز مساله حمايت قطر از تروريسم و ترويج تفكر افراط‌گرايي است. وي همچنين يادآوري كرده بود كه اميدوار است قطر در اين نگاه خود تجديدنظري بكند. ترامپ روز جمعه در اين خصوص به خبرنگاران گفته بود: من به همراه ركس تيلرسون و ژنرال‌هاي ارتش به اين نتيجه رسيده‌ايم كه بايد از قطر بخواهيم دست از تامين مالي تروريست‌ها بردارد. آنها بايد دست از ترويج تروريسم بردارند. من از همه كشورها مي‌خواهم كه فورا حمايت از جريان‌هاي تروريستي را متوقف كنند. دست از آموزش آدمكشي به مردم و پركردن مغز آنها با نفرت‌ برداريد. كشورهاي كوچك غني از نفت و گاز در حوزه خليج فارس هم بايد به اين حمايت‌ها از تروريسم پايان دهند. با اين همه صبح روز جمعه تيلرسون موضع ديپلماتيك‌تري در اين رابطه اتخاذ كرده بود. وي در سخنراني چهاردقيقه‌اي در وزارت امور خارجه تاكيد كرده بود كه قطر بايد به دغدغه‌هاي همسايگان درباره تامين مالي تروريست‌ها دقت كند. البته از عربستان سعودي و ساير كشورها نيز خواسته بود كه به اين حصر قطر پايان دهند. ايالات متحده روي تمام كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس كه درگير با واشنگتن در همكاري‌هاي نظامي هستند، حساسيت ويژه‌اي دارد و با آنها نيز از نزديك همكاري مي‌كند. عربستان سعودي و قطر هر دو از زمان آغاز ناآرامي‌ها در سوريه تامين مالي شورشيان در اين كشور را بر عهده داشته‌اند. گفته مي‌شد كه قريب به 8 تا 10 هزار سرباز امريكايي در پايگاه نظامي العديده درقطر مستقر هستند. پايگاهي كه بزرگ‌ترين مقر نظامي امريكا در خاورميانه است. بحرين نيز در منطقه ميزباني از ناو دريايي امريكا را بر عهده دارد. با اين وجود توييت‌هاي ترامپ درباره اين موضوع و ايستادن كنار قطر عملا مقام‌هاي ارشد امريكايي را كه مي‌خواستند با ميانجي‌گري و هرچه سريع‌تر غايله را بخوابانند، غافلگير كرد. جيمز متيس، وزير دفاع و ركس تيلرسون در زمره مقام‌هاي امريكايي بودند كه در نخستين ساعات شكل‌گيري اين مشاجره اعلام كردند كه اين مساله بايد ميان كشورهاي درگير حل شود. سخنگوي پنتاگون نيز در آغاز اين بحران از قطر به دليل حمايت وسيع از حضور نظامي امريكا در اين كشور قدرداني كرد. همزمان يك مسوول عربستاني با استقبال از اظهارات دونالد ترامپ بر لزوم توقف حمايت‌هاي قطر از تروريسم تاكيد كرد. وي گفت: مبارزه با تروريسم و تندروي نيازمند اقدام فوري و جدي و قطع تمامي منابع حمايت از آن است. بحرين هم از اظهارات دونالد ترامپ در زمينه مقابله با حمايت قطر از افراط‌گرايي استقبال كرد. يك مقام وزارت امورخارجه اين كشور ادعا كرد: اين موضع‌گيري جدي ترامپ در راستاي تلاش‌هاي امريكا براي مبارزه با تروريسم است و اصرار شديد آن بر ادامه مبارزه با انواع تروريسم بوده و همبستگي بين‌المللي را براي نابودي اين خطر منعكس مي‌كند.