محكوميت جهاني
حملات تروريستي تهران
محمود فاضلي
محكوميت حملات تروريستي اخير در تهران از سوي سران و مقامات عاليرتبه كشورهاي مختلف جهان، نهادها و سازمان‌هاي بين‌المللي به شكل بي‌سابقه و گسترده‌اي ادامه دارد. پيام‌هاي تسليت و همدردي روساي كشورهاي مختلف جهان در چنين مواقعي اگرچه به يك سنت ديپلماتيك و بعضا تشريفاتي ميان كشورها تبديل شده است، اما به نظر مي‌رسد اين‌بار موضوع به دليل سطح بالا و گستردگي پيام‌هاي دريافتي كمي متفاوت است. معمولا هر يك از كشورها به ميزان دوستي با دولت‌ها اقدام به ارسال پيام‌هاي تبريك، تسليت و محكوميت كرده و سرعت در ارسال پيام‌هاي تبريك به كشورهاي هدف نيز مي‌تواند موجب افزايش دوستي‌ها ميان كشورها به ويژه متحدان و همسايگان شود. محتواي پيام‌هاي ارسالي نيز از نگاه دريافت‌‌كننده پيام حايز اهميت است. بعضا كشورهاي دوست و متحد با ارسال پيام‌هاي فوري يا دوستانه در عالي‌ترين سطح خود، درصدد اثبات اين دوستي‌ها بوده يا به دنبال تاكيد مجدد بر ادامه و استمرار روابط دوجانبه ميان كشورها هستند.
بررسي فهرست كشورهايي كه به مناسب اقدامات تروريستي اخير در تهران پيام محكوميت، تسليت و همدردي صادر كرده‌اند، نشان مي‌دهد كه كشورهاي صادر‌كننده پيام، حتي آنهايي كه به ندرت در زمينه چنين حوادثي اطلاعيه، بيانيه صادر مي‌كنند يا اقدام به برقراري تماس تلفني مي‌كنند تفاوت اساسي وجود دارد. بسياري از روساي جمهوري كشورها، وزراي خارجه، روساي مجالس و سخنگويان وزارت خارجه كشورها در پيام‌هاي جداگانه‌اي ضمن محكوميت اين اقدام تروريستي با بازماندگان آنها ابراز همدردي و همبستگي كرده و براي مجروحان حادثه نيز آرزوي سلامتي كردند.
در پيام‌هاي ارسالي بي‌شك پيام «ولاديمير پوتين» رييس‌جمهوري روسيه، «شينزو آبه» نخست‌وزير ژاپن، «پائولو جنتيلوني» نخست وزير ايتاليا، «فدريكا موگريني» مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا، شوراي امنيت سازمان ملل و پيام تسليت «آنتونيو گوترش» دبيركل سازمان ملل متحد از اهميت بيشتري برخوردار است. به مناسبت اين واقعه تروريستي، روساي جمهوري كشورهاي ژاپن، عراق، سوريه، لبنان، ازبكستان، گرجستان، رييس امارات متحده عربي، رييس‌جمهور و رييس اجرايي دولت افغانستان، ارمنستان، دولت پاكستان، رييس مجلس ملي پاكستان، روساي جمهوري بوليوي، بلاروس، نيكاراگوئه، رييس كنگره ملي خلق كره شمالي، رييس مجلس ملي جمهوري آذربايجان و معاون نخست‌وزير و سخنگوي دولت تركيه پيام‌هاي جداگانه در محكوميت اين اقدام تروريستي صادر كردند.
همچنين وزراي خارجه ژاپن، ايتاليا، انگليس، اسپانيا، هند، چين، آلمان، افغانستان، اتريش، هلند، آذربايجان، افغانستان، امارات و وزارت خارجه كشورهاي فرانسه، الجزايز، عمان، قطر، مالزي، كويت، اروگوئه، سنگاپور، استراليا، اسلووني، ارمنستان، قزاقستان، نروژ، اتريش، ليتواني، مكزيك، بوليوي، يونان، قبرس، اردن، برزيل، اوكراين، چك، رييس پارلمان قبرس و وزير مشاور دولت ايرلند، دولت سنگال، سخنگوي كاخ سفيد و وزراي فرهنگ بعضي از كشورها اقدامات تروريستي اخير را محكوم كردند. همچنين بعضي از كشورهاي جهان در تهران پرچم سفارتخانه‌هاي خود را به حالت نيمه افراشته درآورده و بدين‌وسيله همدردي خود را با قربانيان اين حادثه اعلام كردند. اين حجم بالاي محكوميت حوادث اخير در تهران در حالي است كه در بعضي از كشورها احزاب و سازمان‌هاي سياسي، سياستمداران مستقل، نمايندگان پارلمان‌ها، احزاب پارلماني، انديشمندان، تشكل‌ها و جوامع اسلامي در جهان، جداگانه اقدامات تروريستي اخير تهران را محكوم كردند. همچنين تعدادي از مقامات كشورها در تماس‌هاي تلفني يا انجام ديدارهاي حضوري و دوجانبه با نمايندگان سياسي ايران در خارج از كشور اين اقدامات را محكوم كردند.
پاره‌اي از پيام‌هاي ارسالي يقينا مي‌تواند موجب تحكيم دوستي‌ها شده يا نقطه عطفي در روابط فيمابين تلقي شود. بعضا كشورها از همين فرصت اندك براي بهبود رابطه يا فراموشي گذشته‌ها استفاده مي‌كنند كه نمونه‌هاي آن در حوادثي همچون زلزله و سيل است كه به ويژه در ميان كشورهاي همسايه اين امر بسيار رايج است. اگرچه تبادل اينچنين پيام‌هايي فرصت مناسبي براي همصدايي كشورهاي مختلف جهان عليه تروريسم است اما بي‌شك خطر تروريسم نياز به هماهنگي جهاني و جمعي دارد و براي تامين امنيت مردم جهان در مقابل تروريسم برخي دولت‌ها بايد از غفلت كنوني خود دست برداشته و از منافع كوتاه‌مدت سياسي، اقتصادي و به ظاهر راهبردي خود به نفع امنيت شهروندان و امنيت عمومي جهان بگذرند و براي ريشه كني تروريسم، به سراغ منابع و سرچشمه‌هاي اصلي مالي و فكري افراط‌گرايي و خشونت‌پروري در منطقه و جهان بروند. مجموعه اين پيام‌ها بار ديگر ضرورت گسترش همكاري‌هاي بين‌المللي در مبارزه با تروريسم را
نشان مي‌دهد.
آنچه تهران همواره در ارتباط با ريشه‌هاي تروريسم و افراطي‌گري بر آن تاكيد دارد، يك توصيه يا يك موضع صرفا سياسي نيست؛ بلكه يك «ضرورت» حياتي و فوري براي تامين امنيت عمومي جهان است كه البته دير يا زود آناني كه به دلايل يك خطاي راهبردي يا منافع لحظه‌اي از شناخت و برخورد با آن كوتاهي مي‌كنند در وضعيت جديد و رو به افزايش اين جنايات هولناك در تمامي نقاط جهان و كشتار آدميان، خواست عمومي مردم جهان است و بايد آنان را به اين آگاهي و توجه برساند. تروريسم در همه اشكال و ابعاد آن و با هر هدف و انگيزه‌اي مردود و محكوم است و تنها پايان يافتن اين معضل شوم جهاني، پيوستن مسوولانه همه كشورها به موج جهاني عليه خشونت و افراطي‌گري است.