كتاب‌هاي درسي و جا خالي دادن به منتقدان
محمدرضا نيك‌نژاد
سخنان رييس‌جمهور در نقد كتاب‌هاي درسي در آغازين روز سال آموزشي زمينه گفت‌وگوهاي گسترده‌اي در اين باره را فراهم كرده و جامعه را به درستي و بيش از گذشته به درونمايه‌هاي آموزشي حساس كرد. اينكه كتاب‌هاي درسي به عنوان يكي از مهم‌ترين ابزارهايي آموزشي چندمين اولويت در مسير بهسازي آموزشي است، به چگونگي گام برداشتن در مسير بهسازي بستگي دارد اما نبايد فراموش كرد كه ناكارآمدي يك ساختار، آن هم در ساختاري به پيچيدگي آموزش و پرورش، تك‌عاملي نيست و بنابراين با بهسازي تك‌بعدي نمي‌توان ناكارآمدي آن را كاهش داد يا از ميان برداشت. شايد بتوان گفت كه به روز نبودن و ناكارآمدي كتاب‌هاي درسي، پيامد سياست‌هاي ناكارآمد بنياديني است كه يكي از آنها مي‌تواند نگاه كمي به آموزش و دوري از هدف‌هاي نوين آموزشي باشد. تا هدف‌هاي نوين آموزشي مانند پرورش شهروندان سنجشگر، اخلاقي، كنشگر با نگاهي جهاني، دغدغه كل جامعه نباشند تغيير بهينه كتاب‌هاي درسي نمي‌تواند كارساز باشد. برطرف كردن دلنگراني‌هاي رييس‌جمهور نياز به همكاري درون و بيرون سازماني دارد كه البته دستگاه اجرايي با مديريت ايشان يكي از تاثيرگذارترين‌ها خواهد بود. اما نكته شگفت‌آور در اين زمينه سخنان محي‌الدين بهرام محمديان، معاون پژوهشي وزير آموزش و پرورش و رييس درازمدت دفتر تاليف كتاب‌هاي درسي بود. او به ايرنا مي‌گويد «وظايف اين وزارتخانه ناظر به آينده است و نبايد در توليد كتاب‌هاي درسي واپسگرا باشيم... سخنان رييس‌جمهوري مبني بر تربيت دانش‌آموزان براي آينده كاملا درست است زيرا ما بايد نسل را براي ٢٠ سال بعد تربيت كنيم... فعاليت‌هاي انجام شده در رابطه با تغيير محتواي كتاب‌هاي درسي در قالب گزارش مفصلي در اختيار وي قرار داده مي‌شود و به طور قطع دريافت نظرات دكتر روحاني براي آموزش و پرورش بسيار راهگشا خواهد بود.» بهرام محمديان بيش از يك دهه است كه يكي از مديران ارشد سازمان پژوهش‌هاي آموزش و پرورش و سال‌ها مدير مستقيم دفتر تاليف كتاب‌هاي درسي بوده است. نقد رييس‌جمهور بيش از هر چيز او و سياست‌ها چندين ساله‌اش در دفتر تاليف را هدف گرفته و مي‌گيرد اما... گام نخست تغيير در هر زمينه‌اي پذيرش لغزش‌ها و خطاهاي گذشته است نه همراه شدن با نقدها و منتقدان. امروز بيش از هر زمان ديگري رييس پيشين دفتر تاليف و رييس كنوني سازمان پژوهش‌هاي آموزش و پروش بايد پاسخگوي ناكارآمدي كتاب‌هاي درسي، پيش و پس از دگرگوني‌هاي بي‌سود و پر‌‌هزينه ساختار آموزشي باشد تا بتوان از خطاهاي گذشته راه‌هاي تازه را شناخت و در آنها گام برداشت. دبير و فعال صنفي و رسانه‌اي