پايگاه‌هاي نظامي روسيه در حميمم و طرطوس دايمي شدند
«خروج از سوريه» با ترجمه روسي
شهاب شهسواري
روسيه در خاك سوريه ماندگار مي‌شود. به نوشته رسانه‌هاي روسيه 15 روز بعد از دستور پوتين براي خروج نيروهاي روسي از خاك سوريه، بر اساس توافقي كه روز گذشته در پارلمان روسيه به تصويب نهايي رسيد، بندر نظامي طرطوس دست كم 49 سال ديگر در اختيار مسكو باقي مي‌ماند. همزمان گروه‌هاي معارض سوري تحت حمايت عربستان بعد از چندين‌بار عقب افتادن تاريخ برگزاري كنگره مردمي سوريه كه قرار است در سوچي با نظارت روسيه برگزار شود، اعلام كردند در اين كنگره شركت نمي‌كنند. بر اساس بيانيه‌اي كه اين گروه‌ها منتشر كرده‌اند، معارضان سوري روسيه را به عنوان دشمن محسوب مي‌كنند و اعتقاد دارند كنگره مردمي سوريه در سوچي، ابزار روسيه براي دور زدن مذاكرات ژنو تحت نظارت سازمان ملل متحد است.
طرطوس و حميمم دايمي مي‌شوند
خبرگزاري ريانووستي روز سه‌شنبه خبر داد كه پارلمان روسيه بعد از نزديك به يك سال توافقنامه ساخت پايگاه‌هاي نظامي دايمي روسيه در خاك سوريه را تصويب كرد تا بر اساس اين پيمان ساخت پايگاه‌هاي دايم نظامي روسيه در حميمم و طرطوس آغاز شود. به گفته ويكتور بوندارف، رييس كميته امنيت و دفاع شوراي فدراسيون روسيه بر اساس توافقي كه 18 ژانويه 2017 (دي ماه 95) ميان مسكو و دمشق امضا شد، اجازه توسعه پايگاه طرطوس و دسترسي دايم ناوگان نظامي روسيه را به آب‌هاي اين بندر مديترانه‌اي به مسكو مي‌دهد. اين پايگاه تنها پايگاه نظامي روسيه در درياي مديترانه محسوب مي‌شود. خبرگزاري ريانووستي در خبري جداگانه به نقل از سرگئي شويگو، وزير دفاع روسيه نوشته است: «يك هفته پيش، فرماندهي كل قوا، رييس‌جمهور ولاديمير پوتين با ساخت و توسعه پايگاه در طرطوس و حميمم موافقت كرد و اكنون ما آماده حضور دايمي در اين پايگاه‌ها هستيم.»
بعد از آنكه دو هفته پيش روز 11 دسامبر ولاديمير پوتين فرمان خروج نيروهاي روسيه از سوريه را اعلام كرد، به گفته ژنرال شويگو، وزير دفاع روسيه ماموريت خروج نيروهاي روسي از سوريه 11 روز بعد 22 دسامبر به پايان رسيد. به گفته اين مقام نظامي ارشد روسيه، سه گردان دژبان، نيروهاي مركز آشتي نيروهاي معارض سوري و تمامي نيروهاي مستقر در پايگاه‌هاي طرطوس و حميمم در خاك سوريه باقي مانده‌اند.
بندري براي ناوهاي آينده
بندر نظامي طرطوس كه از دوره اتحاد جماهير شوروي در خاك سوريه در اختيار نيروي دريايي اين كشور قرار داشت، به گفته مقامات روسي به اندازه‌اي بزرگ نيست كه ناوهاي بزرگ روسي بتوانند در آن پهلو بگيرند. در نتيجه مسكو قصد دارد امكانات اين بندر را توسعه دهد. به نوشته خبرگزاري ريانووستي توافقنامه به روسيه اجازه مي‌دهد كه دست كم 11 ناو نظامي از جمله ناوهاي اتمي خود را در طرطوس نگه خواهد داشت. مدت اين توافق براي بندر طرطوس 49 سال است و مي‌تواند به مدت بيشتر تمديد شود. در مورد پايگاه هوايي حميمم كه روسيه طي دو سال گذشته عمليات متعددي از طريق آن انجام داده است، اين توافق دايمي است.
به نوشته راشا تودي، در حال حاضر روسيه تنها يك ناو نظامي با پيشران اتمي در اختيار دارد كه ناو 24 هزار تني پيوتر وليكي است. راشا تودي مي‌نويسد هر چند كه به زودي ناوهاي يخ‌شكن اتمي به ناوگان روسيه اضافه مي‌شوند، ولي بعيد است كه اين ناوها براي عمليات در درياي مديترانه اعزام شوند. با اين حال پروژه‌هاي در دست طراحي ارتش روسيه از جمله ناوشكن‌هاي اتمي لايدر در آينده ممكن است به بندرهاي بزرگ با امكانات بيشتر براي استقرار در مديترانه نياز داشته‌باشند. ايدر در آينده ممكن است به بندرهاي بزرگ با امكانات بيشتر براي استقرار در مديترانه نياز داشته‌باشند.
راشاتودي مي‌نويسد كه ساخت بندر عظيم در طرطوس نيازمند سرمايه‌گذاري بسيار زياد خواهد بود، در نتيجه ممكن است جزييات برنامه نهايي نيروي دريايي روسيه براي توسعه طرطوس از آنچه به نظر مي‌رسد كوچك‌تر باشد. در حال حاضر طرطوس به عنوان مركز لجستيك براي پايگاه هوايي حميمم مورد استفاده قرار مي‌گيرد و سال گذشته مهندسان روسي حوالي اسكله‌هاي آن را عميق‌تر كردند تا امكان استفاده از آن تسهيل شود. به گزارش خبرگزاري اينترفكس، فرانتز كلينچويچ، رييس كميته دفاع و امنيت سناي روسيه مي‌گويد: «پرسنل و تجهيزات مورد نياز براي اين دو پايگاه به زودي تامين مي‌شود و زيرساخت‌هاي لازم براي استفاده در اين پايگاه‌ها احتمالا حداكثر تا يك سال ديگر ساخته‌مي‌شود.»
تحريم سوچي از سوي معارضان
در شرايطي كه بر اساس تصميم نمايندگان ويژه ايران، تركيه و روسيه در نشست هشتم مذاكرات آستانه، قرار است «كنگره مردمي سوريه» براي تصميم‌گيري در مورد يك روند سياسي، تغيير قانون اساسي و برگزاري انتخابات، اواخر ماه ژانويه 2018 برگزار شود، اما گروه‌هاي معارض تحت حمايت عربستان اعلام كرده‌اند كه حاضر نيستند در اين كنگره مشاركت كنند. احمد رمضان، سخنگوي ائتلاف ملي سوريه، يكي از گروه‌هاي معارض سوري در گفت‌وگو با خبرگزاري دي‌پي‌اي آلمان ادعا كرده است: «روس‌ها تلاش مي‌كنند با برگزاري اين كنفرانس، گفت‌وگوهاي ژنو را دور بزنند و شرايط مد نظر خودشان را بر مردم سوريه تحميل كنند. » بر اساس يك بيانيه كه توسط 40 گروه معارض سوري امضا شده است روسيه تاكنون هيچ كمكي به رفع مشكلات مردم سوريه نكرده است. در اين بيانيه ادعا شده است: «روسيه تاكنون هيچ گامي در جهت بهبود شرايط مردم سوريه بر نداشته است.» اين بيانيه در ادامه مدعي مي‌شود «روسيه يك متجاوز است و جنايات جنگي عليه مردم سوريه انجام داده است.»
روسيه برگزاري كنگره مردمي سوريه را براي كمك كردن به پيشرفت مذاكرات تحت نظارت سازمان ملل متحد در ژنو عنوان مي‌كند و با كمك ايران و تركيه به عنوان تضمين‌كنندگان آتش‌بس در مذاكرات آستانه، تلاش كرده است تا تعداد بيشتري از گروه‌هاي معارض را به گفت‌وگو با دولت سوريه براي ايجاد يك راهكار سياسي مشاركت دهد. در برابر گروه‌هاي معارض تحت حمايت عربستان سعودي و متحدانش، كه نمايندگي معارضان در مذاكرات ژنو را به صورت اختصاصي در اختيار گرفته‌اند، با اين تلاش‌ها موافق نيستند. هيات مذاكره كنند ارشد، موسوم به هيات رياض، شامل گروه‌هاي تحت حمايت عربستان سعودي، بدون حضور گروه‌هاي كرد، گروه‌هاي معارض مستقر در دمشق و گروه‌هاي ديگر سوري تشكيل شده است. مقامات ايران، روسيه و تركيه، وعده داده‌بودند كه مذاكرات سوچي با حضور همه گروه‌هاي معارض از جمله گروه‌هاي كرد برگزار شود. تاريخ برگزاري اين كنگره به دليل بي‌ميلي معارضان تحت حمايت عربستان سعودي تاكنون بارها به تعويق افتاده است و هنوز معلوم نيست آيا در تاريخ اعلام شده توسط وزير امورخارجه قزاقستان پس از مذاكرات آستانه برگزار بشود يا نه.