دو وزير و يك سفير به سوالات «اعتماد» در خصوص نقش دانشگاه‌ها در حل مسائل كشورها پاسخ دادند
غلبه بر فقر، تبعيض جنسيتي و تروريسم
زهرا چوپانكاره/زير سقف بلند سالن اجلاس سران در شمال شهر تهران، فرصتي سه‌روزه فراهم بود تا وزيران علوم و نمايندگان كشورهاي جنبش غيرمتعهدها دور هم جمع شوند و از مسائل مشترك‌شان در حوزه علم و فناوري بگويند. چهره‌هاي خندان وزرا در همه سوي سالن اجلاس پراكنده بود و ماراتن سنگين نشست‌هاي‌شان با وزيرعلوم ايران و گپ و روبوسي‌هاي مدام‌شان در برخورد با يكديگر نشاني بود از قول و قرارهاي فراواني كه با هم رد و بدل مي‌كنند. در لا به لاي رفت‌و‌آمدها و سخنراني‌ها فرصتي فراهم شد تا به سراغ وزراي علوم گينه بيسائو و صربستان و سفير كوبا در ايران برويم در مورد بزرگ‌ترين مسائل پيش روي كشورهاي‌شان كه اميدوارند دانشگاه‌ها بتوانند راه‌حلي برايش بيابند، بپرسيم و البته در مورد نقش دانشگاه‌ها در حل مساله‌اي كه دامنگير كشورهاي مختلفي شده است؛ افراط‌گرايي و تروريسم. دو وزير و يك سفير از سه قاره مختلف از نقش دانشگاه‌ها به «اعتماد» مي‌گويند.
كشورم درگير تبعيض جنسيتي است
وزير علوم گينه بيسائو زني است خندان با لباس بومي- رسمي كشورش، تركيبي است از رنگ‌هاي مختلفي كه پوشيده و دوست دارد كه قبل از پاسخ به سوال‌ها بگويد كه شاعر و منتقد و فعال حقوق زنان است.
ماريا اودت: انسانيت مساله‌اي است كه ما را دور هم جمع مي‌كند. همه براي يك هدف يعني ارتقاي علم و دانش تلاش مي‌كنند. ما با پارك علم و فناوري ايران تفاهمنامه امضا كرديم و قرار است به كمك ايران پارك علم و فناوري را در گينه تاسيس كنيم. نخستين پارك علم و فناوري در گينه است و ايران در ايجاد اين پارك كمك زيادي قرار است به ما كند.
نخستين كمك دانشگاه اين است كه روي طرز فكر آدم‌ها تاثير دارد يكي از مسائلي كه گينه با آن رو به‌روست مساله تبعيض جنسيتي است در كشور من زنان زيادي مجبورند براي چرخاندن چرخ زندگي كار كنند و دختران بسياري در سن كم مجبور به ازدواج مي‌شوند تا اين‌گونه، هم از هزينه‌هاي زندگي خانواده‌شان كم كنند، هم خودشان وارد جامعه شوند. دانشگاه بايد به اين مساله كمك كند كه زنان خودشان را درست بشناسند و بتوانند از طريق درست كار كنند تا شأن و مقامشان حفظ شود. آنها بايد به سوالات اقتصادي و اجتماعي خودشان پاسخ دهند و بتوانند مشكلات خودشان را از طريق جست‌وجو و دانشگاه برطرف كنند. فقر از آسيب‌هاي جدي كشورماست اما زنان بايد وارد جامعه شوند، اين از بايد‌هاي فضاي اجتماعي و جامعه‌شناختي گينه است كه به آنها اجبار مي‌كند به دانشگاه بروند تا خودشان را به‌خوبي بشناسند. فقر در كشور من مساله مهمي است و از دانشگاه انتظار داريم كه بتواند ريشه اين فقر را بيابد و براي از ميان بردن آن اين مشكلات معيشتي را حل كنند. به غير از فقر مشكل گروه‌هاي تندرو و تروريستي و از سوي ديگر تحريم عليه كشورها مسائلي هستند كه دانشگاه‌ها بايد براي رفع آن دست به كار شوند. اين مشكلي است كه دامن همه را گرفته و دانشگاه مي‌تواند به اين مساله بپردازد و به تمام سوالاتي كه درباره اين مشكلات وجود دارد پاسخ دهد و با تغيير طرز فكر اين مشكل را حل كند. مشكل گروه‌هاي تروريستي در كشور من باعث شده تا خيلي از مردم از گينه مهاجرت كنند و به سمت كشورهاي ديگر بروند. آدم‌ها با عقايد و تفكرات مختلف با جنسيت‌ها و قوميت‌هاي گوناگون به دانشگاه مي‌آيند و تنها مساله مشترك ميان آنها علم است براي همين به كمك بحث‌هاي علمي مي‌شود به اتفاق نظر در مورد پايان دادن تحريم‌ها و تروريسم پرداخت ما با كوبا در ارتباط هستيم.
همه راه‌ها به اقتصاد ختم مي‌شود
وزير علوم صربستان بلند‌قامت، رسمي و جدي است، درست پس از پايان سخنراني‌اش مي‌شود براي صحبت كردن به سراغش رفت. وزير جوان علوم صربستان آرام و شمرده در مورد دغدغه‌هايش در خصوص جوانان كشورش مي‌گويد.
سرداي وربيك: بزرگ‌ترين مساله پيش روي صربستان مانند بسياري از كشورهاي حاضر در جنبش غيرمتعهدها اين است كه چگونه دانش و علم را از دانشگاه‌ها به مراكز صنعتي و اقتصادي منتقل كنيم. باور من اين است كه در اين كشورها افراد آكادميك و تحقيقات علمي زيادي وجود دارند اما دستاوردهاي آنها را نمي‌توان به سرعت وارد چرخه اقتصاد كرد. در مورد مسائل اجتماعي هم باز بايد به سراغ اقتصاد برويم، در صربستان مانند بسياري از ديگر كشورها بحران اقتصادي منجر به ناهنجاري‌هاي اجتماعي مي‌شود، در كشور من در حال حاضر اين مشكلات منجر به بيكاري گسترده در ميان جوانان شده است كه سبب شده اين قشر آينده روشني را براي خودشان متصور نباشند. اميد ما اين است كه بتوانيم با پيوند ميان دانشگاه‌ها و حوزه اقتصادي برخي جوانان پرانگيزه‌تر را به سوي پيشرفت هدايت كنيم و آنها هم به نوبه خود محركي شوند براي هم‌سالان‌شان. مقابله با چالش‌هايي اساسي مانند تروريسم هم وظيفه‌اي است براي دانشگاه‌ها، اگر در همه محيط‌هاي دانشگاهي مساله آشنايي با ساير فرهنگ‌ها رواج يابد و اين نهادها سبب شوند تا عقايد مختلف بتوانند راهي درست براي ارتباط گرفتن با يكديگر پيدا كنند بسياري از رفتارهاي خشونت‌آميزي كه ختم به رفتار تروريستي مي‌شوند قابل كنترل خواهند بود. نشست وزيران علوم غيرمتعهد فرصت خوبي بود براي ملاقات همتايانم در كشورهاي ديگر چون نماينده كشورهايي كه اينجا هستند خيلي در نشست‌ها و كنفرانس‌هاي اروپا شركت نمي‌كنند و در جريان نيستند كه اروپا چه فرصت‌هايي براي پيشنهاد دادن دارد. ما بسيار مشتاقيم كه دانشجويان كشورهاي نم را به صربستان جذب كنيم و به ويژه مشتاقيم كه روابط علمي و آكادميك خود را با ايران گسترش دهيم.
در كوبا مشكل خاصي نداريم
سفير كوبا خوش خلق و راحت است و با انرژي حرف مي‌زند، او علاقه‌اي ندارد به مشكلات كوبا اشاره كند در عوض مدام از دستاوردهاي علمي كشورش تعريف مي‌كند و از روابط خوب‌شان با كشورمان مي‌گويد.
ولاديمير آندرس گنزالس كسادا: بيش از 15 دانشگاه در 14 استان كوبا وجود دارند كه مشغول توسعه علم و تكنولوژي هستند. كشور كوبا در زمينه تكنولوژي‌هاي نانو و بيو به دستاوردهاي مهمي دست يافته است و در پزشكي هم به همين ترتيب. كشورم بخشي از مسير توسعه تكنولوژي در قاره امريكاست. همچنين كوبا عضو فعالي در جنبش غيرمتعهدهاست و با ايران روابط بسيار خوبي دارد؛ روابطي كه در سطح علمي و تكنولوژيك هم ادامه يافته است، ما دو بخش از يك قطعه هستيم، سال‌هاست كه ما با ايران همكاري علمي داريم از جمله انتقال فناوري از كوبا در دهه 90 به انستيتو پاستور ايران كه نتيجه آن امروز به عنوان مركز تحقيقات و توليد انواع مختلف واكسن در كرج شناخته مي‌شود. اما در خصوص مشكلاتي كه با آن دست به گريبان هستيم بايد بگويم هر كشوري مشكلات بسياري دارد؛ از اقتصادي گرفته تا اجتماعي ما خوشبختانه مشكلاتي مانند شيوع تروريسم در مناطقي مانند آفريقا يا خاورميانه را نداريم هرچند برخي رفتارها و سياست‌هاي ايالات متحده در قبال كوبا را مي‌توان به نحوي مصداق تروريسم دانست اما به هر حال ما به عنوان عضوي از كشورهاي عضو جنبش غيرمتعهدها از هر حركت و برنامه‌اي كه باعث از ميان رفتن و پيشگيري از به وجود آمدن رفتارهاي افراط‌گرايانه شود حمايت مي‌كنيم. دانشگاه‌ها همان‌گونه كه در اين اجلاس هم بر آن تاكيد شد يكي از بزرگ‌ترين عواملي كه سبب پيشگيري از به وجود آمدن حركات تروريستي مي‌شود تحصيلات و دانش است. درست است كه كشورها سيستم‌هاي سياسي و ديپلماتيك مختلفي دارند اما اگر جوامع در سطح تحصيلات بالايي قرار داشته باشند ناخودآگاه به صورت عمومي نخواهند توانست تفكرات و رفتارهاي افراط‌گرانه و تروريستي را تاب بياورند چون اين دسته از تفكرات را جنايت عليه بشريت مي‌يابند.