يك وعده غذا چند در مي‌آيد؟

ندا  جعفري

براساس آخرين گزارش مركز آمار ايران دامنه تغييرات نرخ تورم سالانه در آبان‌ ماه ۱۴۰۱ براي دهك‌هاي مختلف هزينه‌اي از ٤١,٧درصد براي دهك دهم تا ۵۰٫۲درصد براي دهك اول حكايت دارد. براساس اين گزارش در آبان ماه در گروه عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» بيشترين افزايش قيمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «ميوه و خشكبار» و گروه «سبزيجات» (گوجه‌فرنگي و پياز) بود و هر چند نرخ تورم نقطه‌اي گروه عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» در اين ماه با كاهش ۳ واحد درصدي همراه شد و به عدد ۶۷٫۷درصد رسيد اما با وجود اين افت اندك در اين بخش كاهش قيمت‌ها در حوزه خوراكي‌ها و آشاميدني‌ها در كشور اصلا محسوس نيست و با وجود گراني‌هايي كه در سطح جامعه به وجود آمده قدرت خريد مردم كمتر از گذشته شده است. براساس گزارشي كه اخيرا اتاق بازرگاني تهران منتشر كرده ارقام تراكنش‌ها نسبت به گذشته نه تنها رشدي نداشته بلكه با افت هم همراه شده است و رقم واقعي تراكنش‌ها در ابتداي پاييز امسال نسبت به سال 1395 تا۲۰درصد كاهش يافته كه به معناي كاهش قدرت خريد مردم است. براساس اين آمار، روند نزولي كل تراكنش‌هاي خريد 
(موبايل- اينترنتي- پايانه فروشگاهي) از مرداد سال ۱۳۹۹ آغاز شده است. همچنين افت كل تراكنش‌ها به نسبت سال ۹۵ از رقم منفي 6.25درصد در شهريور ماه به 5.20درصد در مهر ماه 1401 رسيده است كه تنها بهبود اندكي را نشان مي‌دهد. 
اما نكته‌اي كه با وجود گراني‌هاي سرسام‌آور در سال‌هاي اخير در بخش خوراكي‌ها وجود دارد اين است كه اين روزها خرج مردم از دخل‌شان بيشتر شده است و هر طور هم صرفه‌جويي و قناعت كنند حتي اگر مستاجر هم نباشند باز هم مثل سابق قادر به سير كردن شكم خود و خانواده‌شان نيستند. تنها روزهاي شاد زندگي‌شان در ماه چند روز اول ماه و زمان گرفتن حقوق‌شان است و پس از آن از اواسط ماه شادي‌شان كمرنگ شده و در روزهاي آخر ماه كاسه چه كنم چه كنم به دست مي‌گيرند.
 تهيه مواد خوراكي اين روزها حتي براي كساني كه كار هم دارند به يك دغدغه تبديل شده و با يك محاسبه سرانگشتي و با وجود دستمزدهاي اندكي كه كارمندان و كارگران مي‌گيرند، مي‌توان دريافت كه خورد و خوراك يك روز چقدر از درآمدشان را به خود اختصاص مي‌دهد. در اين گزارش مي‌خواهيم ببينيم يك خانواده چهار نفره در يك روز چه ‌ميزان بايد براي سفره خود هزينه كند.

يك صبحانه معمولي چند؟
اگر هر كدام از اعضاي خانواده براي وعده صبحانه تنها يك تخم‌مرغ 3500 توماني بخورد جمع آن 14 هزار تومان خواهد شد و در صورتي كه 2 نان سنگك 7 هزار و 500 توماني براي صبحانه خريده شود جمعا 15 هزار تومان خواهد شد و با يك ليوان چاي شيرين (در صورتي كه 50 گرم چاي احمد 200 هزار توماني براي 4 نفر آماده شود) 8 هزار تومان مي‌شود و با 4 قاشق شكر (در صورتي كه 100 گرم شكر 23 هزار توماني براي 4 نفر در‌نظر گرفته شود) 2 هزار و 300 تومان خواهد شد و اگر يك لقمه نان و پنير هم بخواهند بخورند و (200 گرم پنير 40 هزار توماني براي 4 نفر در‌نظر گرفته شود) 8 هزار تومان خواهد شد كه جمعا براي يك صبحانه معمولي بايد 47 هزار و 300 تومان هزينه شود كه اين رقم در ماه تنها براي صبحانه يك ميليون و 419 هزار تومان خواهد شد.

يك وعده ناهار چند؟
اين روزها قيمت برنج سر به فلك كشيده است. در صورتي كه يك خانواده 4 نفره بخواهند براي ناهار زرشك‌پلو با مرغ بخورند بايد براي يك كيلو برنج ايراني كه (ميانگين قيمت آن در هر كيلوگرم به بيش از 100 هزار تومان رسيده) 130 هزار تومان و براي 4 تكه ران مرغ 162 هزار تومان و براي 100 گرم (روغن 90 هزار توماني) 9 هزار تومان و براي يك پياله ماست حدود 200 گرم (40 هزار توماني) 8 هزار تومان هزينه كنند كه جمعا براي اين ناهار هم بايد 309 هزار تومان هزينه كنند و اگر اين خانواده بخواهند براي وعده ناهارشان در ماه از برنج استفاده كنند تنها براي خريد برنج بايد حدود 4 ميليون تومان در ماه هزينه كنند.

يك شام معمولي چند؟
همچنين اين خانواده اگر براي شام بخواهند يك غذاي بدون برنج مصرف كنند تا در مصرف برنج خود صرفه‌جويي كنند و به عنوان مثال كتلت را براي شام‌شان انتخاب كنند بايد 200 گرم گوشت چرخ شده 190 هزار توماني كه حدود 38 هزار تومان مي‌شود و 2 عدد تخم‌مرغ 3500 توماني كه 7 هزار تومان مي‌شود و 4 عدد سيب‌زميني كه اين روزها تقريبا هر كيلو 15 هزار تومان است (و اگر نيم كيلو براي اين 4 نفر استفاده شود) حدود 7 هزار و 500 تومان خواهد شد و با چند قاشق روغن مايع 90 هزار توماني كه اگر براي پخت اين غذا 200 گرم درنظر بگيريم و يك عدد پياز 100 گرمي كه حدودا با قيمت 25 هزار تومان در هر كيلو 2500 تومان مي‌شود در مجموع براي اين شام ساده بدون گوجه‌فرنگي و خيارشور با 4 عدد نان باگت كه 28 هزار تومان مي‌شود 83 هزار تومان هزينه كنند كه اگر اين خانواده بخواهند شبيه همين غذاي معمولي را در ماه مصرف كنند حدودا 2 ميليون و 500 هزار تومان در ماه تنها بايد براي يك وعده غذاي‌شان هزينه كنند.
اين گزارش تنها براي خريد مواد غذايي ضروري تهيه سه وعده غذاي ساده و معمولي يك خانواده 4 نفره بود و اگر بخواهيم هزينه‌هاي ديگر نظير خريد ميوه، سبزي و ادويه‌جات و اجاره‌بهاي مسكن و هزينه‌هاي مربوط به انرژي و خريد پوشاك و حمل و نقل و هزينه‌هاي مربوط به مدرسه فرزندان را هم به آن اضافه كنيم مسلما اين ارقام بسيار بيشتر از دستمزد كارگر يا كارمندي است كه اين روزها حدود 6 يا 7 ميليون تومان درآمد دارد و ناچار است براي اينكه بتواند ملزومات زندگي خانواده‌اش را تهيه كند همزمان چند جا كار كند اين درحالي است كه مردم ديگر توان اين حجم از گراني‌ها را ندارند و متاسفانه اين روزها در برخي گزارش‌ها شاهد آگهي تعويض لوازم شخصي با غذا در برخي سايت‌هاي نيازمندي هستيم.
دو سال پيش چطور بود؟
در شهريور ماه 99، ارزان‌ترين غذاها براي يك خانواده 4 نفره و براساس آمار جمع شده از خرده‌فروشي‌هاي مواد غذايي تخم‌مرغ، املت، كوكو سيب‌زميني و كوكو سبزي محسوب مي‌شد كه بدون احتساب قيمت روغن مصرفي به ترتيب حدود 5 هزار تومان، 5600 تومان، 7 هزار تومان و 13 هزار تومان براي هر خانواده هزينه داشت.
 با استناد به آمارهاي خرده‌فروشي، هر شانه تخم‌مرغ 30 عددي حدود 26 هزار تومان، هر كيلو سبزي كوكو 15 هزار تومان و هر كيلو زرشك پفكي صادراتي 60 هزار تومان قيمت‌گذاري شده؛ هر كيلو گوجه و سيب‌زميني نيز 3800 و 5200 تومان در ميادين ميوه و تر‌بار به فروش مي‌رسيد.  با وجود اينكه تا سال‌ها پيش نان، پنير و خيار به عنوان وعده‌اي ارزان براي خانواده‌ها درنظر گرفته مي‌شد اما با قيمت‌هاي همان دو سال پيش هم اين وعده نيز گران‌تر شده بود. قيمت هر كيلو پنير از 18 هزار تومان تا 54 هزار تومان در نوسان بود و هر كيلو خيار نيز از 3 تا 6 هزار تومان قيمت‌گذاري شده بود، بنابراين هر وعده نان و پنير و خيار براي يك خانواده 4 نفره بدون احتساب قيمت نان حدود 13 هزار تومان هزينه داشت.
 وضعيت براي غذاهاي اصلي كه گوشت و مرغ در آنها به كار رفته، متفاوت‌تر بود. به عنوان مثال قيمت پخت هر وعده قورمه‌سبزي در خانه و با توجه به مقدار مواد به كار رفته از 25 تا 100 هزار تومان و براي غذاهاي گران‌تري مانند آبگوشت نيز 70 هزار تا 120هزار تومان برآورد قيمتي شده بود. هزينه پخت هر وعده غذايي در خانه با توجه به مواد لازم از حدود 6 هزار تومان تا 70 هزار تومان متغير بود. بنابراين هزينه يك ماه وعده غذايي براي خانواده 4 نفره از 600 هزار تومان تا 2 و نيم ميليون تومان نوسان داشت. با توجه به اينكه حداقل حقوق براي سال 99 بالغ بر 2 ميليون و 800 هزار تومان مصوب شد براي يك خانواده تنها 300 هزار تومان براي ساير هزينه‌ها مانند اجاره‌خانه، درمان، آموزش و تفريح باقي مي‌ماند.