تاكتيك جديد ترامپ
اسماعيل بشري
روز پنجشنبه دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري ايالات متحده طي نامه‌اي ديدار خود با كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي كه بنا بود روز ٢٢خرداد (١٢ژوئن) برگزار شود را لغو كرد. دليل خاص و برجسته‌اي براي اين موضوع مطرح نشد و تنها دونالد ترامپ با بهانه اينكه دولت كره شمالي دشمني زيادي با امريكا دارد اين ديدار را به تعويق انداخت كه البته اين موضوع كاملا طبيعي است چرا كه روابط واشنگتن و پيونگ‌يانگ همواره خصمانه بوده و هر دو طرف يكديگر را تهديد مي‌كردند. اما اين دليل محكمه پسندي براي لغو چنين ديداري نيست و در اين زمينه به نظر مي‌رسد عوامل ديگري مطرح است كه حتي با توجه به اينكه زمان و مكان ملاقات به شكلي دقيق تعيين شده، اين ديدار صورت نگيرد. در اينجا امريكايي‌ها قصد داشتند يك در باغ سبزي را به كره شمالي براي شروع مذاكرات نشان دهند. در طرف مقابل نيز پيونگ‌يانگ در اقدامي ظاهرا عجولانه مركز آزمايش هسته‌اي خود را تخريب كرد تا حسن نيت خود را نشان دهد و امريكايي‌ها نيز در اين تصور هستند كه يك تاسيسات هسته‌اي كره شمالي بدون هيچگونه جنگي به دست خود آنها تخريب شده است. از همين رو مي‌توان اين اتفاق را اينگونه در نظر گرفت كه ترامپ مذاكرات را به دفع‌الوقت واگذار كرده تا اشتياق بيشتري را در طرف مقابل خود براي انجام مذاكره ايجاد كند و طرف مقابل نيز حالت افسون‌گونه‌تري به خود بگيرد چرا كه دليل ديگري براي لغو اين ديدار مطرح نشده است.
از ديرباز نيز هنگامي كه بحث دست كشيدن از آزمايش هسته‌اي و موشكي مطرح مي‌شد موضوع مذاكره با امريكا را مطرح مي‌كرد و كاملا مي‌دانست كه تنها مذاكره با طرف كره جنوبي نمي‌تواند ثمر بخش باشد و بايد طرف اصلي كه امريكاست وارد مذاكره شود و بخشي از وضعيت موجود كره شمالي را امريكا به رسميت بشناسد. به اين معني كه خواهان خلع سلاح كامل كره شمالي نشود و در عين حال كره شمالي را به عنوان يك قدرت هسته‌اي به رسميت بشناسد. البته اين شرط و شروط قديمي‌تر است و در حال حاضر شاهد آن هستيم كه رهبر كره شمالي اعلام كرد ديگر نيازي نمي‌بينم كه سلاح هسته‌اي داشته باشيم و ترجيح مي‌دهيم به رشد اقتصادي دست پيدا كنيم. البته اين موضوع نيز ممكن است يك نوع بازي ديپلماتيك باشد كه توسط مشاوران دونالد ترامپ گوشزد شده است كه عجولانه به سمت مذاكره با پيونگ‌يانگ پيش نرود و اشتياق را براي آنها ايجاد كند تا آنها را وادار كنند پسرفت‌هاي بيشتري را از مواضع خود انجام دهند. البته نبايد فراموش كرد كه يكي از مقام‌هاي چيني به شكل غير رسمي اعلام كرد كه كره شمالي در آخرين آزمايش هسته‌اي كه انجام داد، سايت آزمايش هسته‌اي با مشكل مواجه شد و بخش‌هايي از آن نيز تخريب شد. به عبارتي مي‌توان گفت كه كره شمالي يك سايت تخريب شده را به امريكايي‌ها فروخته است تا حسن نيت خود را نشان دهد. تاكنون كره شمالي امتياز زيادي را نداده است و حتي آزادي زندانيان امريكايي روندي متداول ميان كشورهايي است كه با يكديگر اختلاف نظر دارند.
در حال حاضر اتفاق خاصي رخ نداده است اما واقعيت آن است كه فشارهاي اقتصادي عليه پيونگ‌يانگ طي ساليان متمادي موجب شده است كه كشور را به سمتي سوق دهد كه تسليحات هسته‌اي نه‌تنها مي‌تواند براي آنها امنيت ايجاد نكند بلكه مي‌تواند امنيت آنها را با خطر مواجه كند و دشواري‌هاي زيادي را به وجود آورد. بنابراين تصميم گرفتند از در مصالحه وارد شوند البته پس از مذاكره با چين و در مذاكرات مقدماتي كه با مقامات كره جنوبي انجام دادند توانستند تا حد زيادي آنها را راضي كنند به صورت ميانجيگر وارد ميدان شوند و كاري كنند كه تحريم‌هاي وضع شده عليه كره شمالي رفته رفته برداشته شود و با جذب سرمايه‌گذاري خارجي كشور را از وضعيت اقتصادي بسيار بحراني خارج كنند.
اكنون با اتفاقي كه رخ داده است اين امر تا مدتي به تعويق خواهد افتاد، هرچند كه با موضع‌گيري ملايمي كه مقامات كره شمالي بعد از اين اقدام آقاي ترامپ انجام دادند نشان از اين دارد كه آنها مي‌خواهند ابتكار عمل آغاز گفت‌وگو را در دست داشته باشند و پيشنهاد دادند كه ما كماكان آماده مذاكره هستيم و عملا توپ را در زمين امريكا انداختند. اما مشكل كار در اين است كه رهبر دو كشور شخصيت‌هاي قابل پيش‌بيني ندارند. روساي جمهور امريكا پيشتر تاحد زيادي قابل پيش‌بيني بودند و اقدامات آتي آنها تا حد زيادي قابل حدس بود. اما دونالد ترامپ شخصيتي غيرقابل پيش‌بيني است و نمي‌توان قدم بعدي اورا پيش‌بيني كرد. در طرف مقابل هنگامي كه بسياري تصور مي‌كردند در آغاز رهبري كيم جونگ اون با توجه به اينكه جوان و تحصيلكرده سوييس است، در سياست خارجي كشور تجديد نظر ايجاد مي‌كند و كشور را به سمت مصالحه پيش مي‌برد، اما تمام اين پيش‌بيني‌ها در طول چند سال گذشته برعكس بود و نه‌تنها آزمايش‌هاي هسته‌اي و موشكي افزايش چشمگيري داشت بلكه شرايط بدتر از گذشته شد. از همين رو به دليل اينكه پيش‌بيني اعمال دو طرف دشوار است به همين دليل نمي‌توان به طور قطع پيش‌بيني كرد كه مصالحه‌اي پيش خواهد آمد، ولي فكر مي‌كنم بايد منتظر بود كه گفت‌وگوها در سطوح پايين‌تر از يك طرف بين مقام‌هاي دو كره و از طرف ديگر مقام‌هاي كره شمالي و امريكايي برگزار شود تا حركتي كه به نظر خيلي از سياستمداران حركت شتابزده‌اي به نظر مي‌رسيد عمق بيشتري به خود پيدا كند و روند با صبر و حوصله بيشتري به جلو حركت كند.