واشنگتن براي گفت‌وگوي رودررو
با مقام‌هاي طالبان آماده مي‌شود
كرنش امريكا در برابر پيش‌شرط طالبان
شهاب شهسواري
به نظر مي‌رسد بعد از 17 سال جنگ بي‌نتيجه، دولت ايالات متحده امريكا حاضر شده است تا اصلي‌ترين پيش‌شرط گروه طالبان را براي آغاز مذاكرات در افغانستان قبول كند. نيويورك تايمز در گزارشي مي‌نويسد كه چندين مقام ارشد دولت امريكا و افغانستان تاييد كرده‌اند كه استراتژي دولت امريكا در مورد گفت‌وگوهاي صلح افغانستان با يك تغيير بسيار جدي مواجه شده است. تا پيش از اين دولت ايالات متحده امريكا هر گونه مذاكره با طالبان را رد مي‌كرد و در برابر طالبان نيز اعلام كرده‌بود كه حاضر به گفت‌وگو با دولت دست‌نشانده امريكا در افغانستان نيست و تنها براي صلح با صحنه‌گردانان اصلي جنگ، يعني اشغال‌گران امريكايي مذاكره مي‌كند. تغيير در استراتژي امريكا و اولويت به گفت‌وگوهاي مستقيم با طالبان، به جاي آنچه قبلا گفت‌وگوهاي «تحت رهبري افغان‌ها و متعلق به افغان‌ها» عنوان مي‌شد، پس از اجراي ناموفق استراتژي جديد ترامپ در افغانستان روي مي‌دهد. دونالد ترامپ، كمتر از يك سال قبل با اعلام استراتژي جديد در افغانستان، اعلام كرد كه قصد دارد با افزايش فشار نظامي بر طالبان آنها را پاي ميز مذاكره بكشاند، اما يازده ماه بعد از اجراي اين استراتژي نه تنها پيشرفتي در مذاكرات افغان-افغان ايجاد نشده، بلكه افزايش نيروهاي نظامي امريكايي در افغانستان، كمكي به كاهش سرزمين‌هاي تحت تسلط طالبان يا كاهش تلفات غيرنظامي نكرده است.
هنوز تاريخي براي مذاكرات بي‌سابقه ميان امريكا و طالبان اعلام نشده است و اين برنامه در مراحل مقدماتي قرار دارد. به گزارش نيويورك تايمز، حتي اين احتمال نيز وجود دارد كه اين برنامه كلا عملي نشود. با اين حال بر اساس اختياراتي كه ماه گذشته مشاوران امنيت ملي امريكا در اختيار ديپلمات‌هاي اين كشور گذاشته‌اند، دستگاه ديپلماسي ايالات متحده تحركات زيادي را براي عملي كردن اين برنامه آغاز كرده است. به نوشته نيويورك تايمز هدف از اجراي اين مذاكرات ميان امريكا و طالبان اين است كه رسيدن به هدف نهايي مذاكره مستقيم دولت و طالبان براي صلح تسريع شود. در طول هفته‌هاي گذشته تعدادي از مقام‌هاي امريكايي به افغانستان و پاكستان سفر كرده‌اند تا زمينه‌هاي برگزاري مذاكرات ميان طالبان و ايالات متحده را ايجاد كنند. مايك پمپئو، وزير خارجه ايالات متحده، هفته گذشته و در مسير سفر خود از ويتنام به امارات متحده عربي، براي ساعاتي به كابل رفت و هفته پيش نيز آليس جي ولز، دستيار وزير خارجه امريكا در امور جنوب آسيا چند روز در پاكستان و افغانستان با مقام‌هاي بلندپايه دو كشور مذاكره مي‌كرد.
نگراني كابل
به گزارش نيويورك تايمز، يكي از اصلي‌ترين موانع در مقابل برگزاري گفت‌وگوهاي مستقيم ميان طالبان و امريكا، دولت مركزي افغانستان در كابل است. در واقع مقام‌هاي دولت ائتلافي در كابل احساس مي‌كنند كه برگزاري چنين گفت‌وگوهايي به معناي دور زدن ارگ رياست جمهور از سوي امريكاست. ماموريت اخير مقام‌هاي امريكايي در سفر به كابل اين بود كه به اشرف غني و ديگر مقام‌هاي افغان تضمين بدهند كه مذاكرات احتمالي ميان امريكا و طالبان به معناي دور زدن دولت افغانستان نيست، بلكه اقدامي براي تسهيل گفت‌وگوهاي موعود صلح ميان دولت كابل و گروه طالبان است. دولت كابل در دوران اوباما، به‌شدت با تلاش‌هاي واشنگتن براي تسهيل گفت‌وگوها مخالفت مي‌كرد و تاكيد داشت كه گفت‌وگوها با طالبان بايد به صورت افغان-افغان برگزار شود. اصرار كابل به گفت‌وگوي مستقيم با طالبان در برابر اصرار طالبان به مذاكره با امريكا، باعث شده كه تاكنون هيچ پيشرفت چشم‌گيري براي رسيدن به صلح در افغانستان بعد از 17 سال جنگ مستمر ايجاد نشود.
موافقت ارتش امريكا
به نظر مي‌رسد بر خلاف تلاش‌هاي دولت اوباما، اين‌بار ارتش امريكا با تلاش دستگاه ديپلماسي اين كشور براي گفت‌وگو با طالبان موافق است. سال 2011 زماني كه دولت باراك اوباما تلاش مي‌كرد تا در دهمين سالگرد آغاز جنگ افغانستان با استفاده از گفت‌وگوهاي ديپلماتيك جنگ را پايان دهد، اين احساس در ميان نظاميان امريكا وجود داشت كه همچنان امكان شكست طالبان از طريق فشار نظامي وجود دارد. اما بعد از گذشت 7 سال از تلاش‌هاي قبلي، حالا اولويت ارتش امريكا كاملا عوض شده است. به نظر مي‌رسد در حال حاضر تنها هدف ارتش امريكا در افغانستان، جلوگيري از پيروزي طالبان تا زمان رسيدن به يك راه‌حل سياسي باشد. ژنرال جان نيكلسون، فرمانده نيروهاي امريكايي و ناتو در افغانستان، يكي از اصلي‌ترين عوامل رسيدن به آتش‌بس سه روزه پايان ماه رمضان بود، آتش بسي كه در تاريخ 17 ساله جنگ افغانستان بي‌سابقه است. به نوشته نيويورك‌تايمز نشانه‌هاي بيشتري هم وجود دارد كه اين نظامي ارشد امريكايي، نقش بارزي در تلاش‌هاي تازه براي گفت‌وگوي امريكا با طالبان بازي مي‌كند. او پيش از اين نيز در دوره اوباما، جزو اولين هيات امريكايي بود كه با رهبران گروه طالبان تماس برقرار كردند، در آن زمان تماس‌هاي امريكا با طالبان به دليل مخالفت شديد دولت حامد كرزي، رييس‌جمهور پيشين افغانستان متوقف شد، با اين حال برنامه ايجاد نمايندگي سياسي طالبان در دوحه، پايتخت قطر براي برقراري تماس‌هاي ديپلماتيك با كشورهاي خارجي عملي شد. از نتايج تاسيس دفتر سياسي طالبان در دوحه، آزادي يك درجه‌دار ارتش امريكا بود كه در پي مذاكرات با مقام‌هاي امريكايي در قطر توسط طالبان آزاد شد.