گروه اقتصادي| داستان دنباله‌دار توسعه فاز 11 پارس جنوبي تمامي ندارد و با اينكه هر بار به نظر مي‌رسد به انتها رسيده فصل جديدي از اين پرونده باز مي‌شود.
فاز 11 بين فازهاي ميدان گازي پارس جنوبي، بزرگ‌ترين ميدان مشترك گازي جهان بين ايران و قطر، تنها فاز باقي‌مانده در سمت ايران بود كه تا سال 1395 تكليف برنامه توسعه آن مشخص نشده بود. تا اينكه قرعه فال براي امضاي اولين قرارداد IPC يا همان قراردادهاي جديد نفتي كه از سوي وزارت نفت در دولت يازدهم معرفي شد به نام اين فاز افتاد.
مذاكرات با شركت توتال براي تهيه تفاهمنامه اساسي جهت توسعه و بهره‌برداري فاز ۱۱ پارس جنوبي از اوايل ارديبهشت سال ۱۳۹۵ آغاز و رئوس توافق در تاريخ ۱۸ آبان ماه سال ۱۳۹۵ بين شركت ملي نفت ايران و مشاركت توتال CNPCI و پتروپارس به امضا رسيد.
مذاكراتي كه مخالفان زيادي را به همراه داشت و به اجماع نرسيدن گروه‌هاي مختلف سياسي در ايران باعث شد امضاي قرارداد روز به روز به تاخير بيفتد. امضاي اين قرارداد در نهايت در 12 تيرماه سال گذشته در تقويم ثبت شد. قراردادي كه دو نكته مهم جذب سرمايه و به كارگيري تكنولوژي مهم‌ترين رئوس آن به شمار مي‌رفت.
فاز 11 الگوي ساير فازها
از آنجايي كه مخازن نفتي و گازي ايران در نيمه دوم عمر خود قرار دارند با افت فشار مواجه شده و براي حل اين بحران در پارس جنوبي قرار بود سيستم تقويت فشاري كه توتال در فاز 11 به كار مي‌گيرد الگوي ساير فازها شود.
از گفته‌هاي مردان نفتي اين‌طور برداشت مي‌شود كه توتال بعد از امضاي قرارداد با شركت ملي نفت ايران پاي آن ايستاد و مرحله به مرحله اقدامات لازم از ساخت اولين جكت فاز ۱۱ پارس جنوبي توسط شركت‌هاي ايراني تا هزينه 90 ميليون دلاري را در اين فاز انجام داد.
در نهايت با خروج ترامپ از برجام باز هم سياست بر نفت سايه انداخت و امريكا سناريوهاي مختلفي را براي قطع تعاملات نفتي ايران به كار گرفت. يكي از مهم‌ترين سناريوهاي ترامپ قطع همكاري توتال با ايران بود كه باعث شد توتال اعلام كند اگر نتواند از امريكا معافيت بگيرد از فاز 11 خارج خواهد شد.
در اين راستا زنگنه فرصت 60 روزه‌اي را در اختيار توتال قرار داد تا تصميم نهايي را در اين مورد بگيرد. 60 روزي كه توتال اجازه نداد به انتها برسد و پيش از موعد اعلام كرد از فاز 11 خارج مي‌شود.
اين اتفاقات باعث گشايش فصل جديدي در توسعه فاز 11 شد. مسوولان وزارت نفت حتي قبل از اينكه توتال تصميم قطعي بگيرد، اعلام كردند چنانچه توتال از قرارداد خارج شود شركت ملي نفت چين (CNPC) جايگزين آن خواهد شد. توتال در كنسرسيوم توسعه‌دهنده توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبي ۵۰,۱، شركت CNPC ۳۰درصد و شركت پتروپارس ايران 19.9 درصد سهم داشتند و با توجه به اين تقسيم‌بندي شركت چيني اولين جايگزين احتمالي توتال شد.
به نظر مي‌رسد اين شركت از نظر مالي مشكلي ندارد و مي‌تواند سرمايه مورد نياز توسعه فاز 11 را تامين كند. مسوولان ادعا كرده‌اند توان مالي CNPC حتي از توتال هم بهتر است اما بايد گفت اين شركت از نظر تكنولوژي و توانايي فني درمورد سيستم تقويت فشار چندين قدم از توتال عقب‌تر است.
خواستگاران فاز 11
بر اساس قرارداد مذكور اعلام شد چنانچه شركت چيني هم از قرارداد فاز 11 خارج شود شركت ايراني پتروپارس جاي آن را خواهد گرفت و بنابراين اين شركت دومين جايگزين احتمالي توتال به شمار مي‌رود. شركتي كه توانايي توليد گاز طبيعي از مخزن را با تجربه‌اي كه در فازهاي 12 و 19 كسب كرده دارد اما توانايي تامين سرمايه و همچنين توانايي فني اين شركت براي به كارگيري سيستم‌هاي تقويت فشار در هاله‌اي از ابهام قرار داشته و مشخص نيست قادر باشد سرمايه‌هاي مورد نياز را تامين كند.
دو جايگزين جزو كنسرسيوم توسعه فاز 11 بودند و در روزهايي كه توتال از فاز 11 خارج شده و تقريبا از حضور شركت چيني CNPS خبري به گوش نمي‌رسد به نظر مي‌رسد فاز 11 كم خواهان ندارد و شركت‌هاي ايراني ديگري هم براي حضور در توسعه اين فاز اعلام آمادگي كرده‌اند.
اعلام آمادگي مپنا
در اين راستا مديرعامل شركت مپنا آمادگي اين شركت براي حضور در توسعه فاز 11 را اعلام كرده و عباس علي‌آبادي روز گذشته به فارس گفته است: پتانسيل‌هاي داخلي از جمله مپنا مي‌توانند اجراي بخش قابل توجهي از برنامه‌هاي وزارت نفت را در اين اوضاع و احوال به‌عهده بگيرند، كمااينكه در دوران تحريم فازهاي پارس جنوبي را با توان داخلي توسعه داديم، پيشرفت خوبي هم در آنها بود و در دوره اخير هم اين فازها تكميل شد.
به گفته وي فاز 11 پارس جنوبي اولين پيشنهاد مپنا به وزارت نفت بود، اما بعد از آنكه اين پروژه به مپنا واگذار نشد، اين شركت مذاكره‌اي با وزارت نفت در خصوص فاز 11 پارس جنوبي نداشته است.
وي افزود: مپنا در گذشته طرح توسعه‌اي را براي 100 درصد پروژه فاز 11 پارس جنوبي به مجموعه وزارت نفت پيشنهاد داده بود، اكنون نيز اگر وزارت نفت تشخيص دهد و دعوت كند، همراهي مي‌كنيم و ما آمادگي داريم سهم توتال را در فاز 11 پارس جنوبي در اختيار بگيريم. مشكلي هم براي تامين سرمايه براي توسعه فاز 11 نداريم.
در روزهايي كه توتال از فاز 11 خارج شده و تقريبا از حضور شركت چيني CNPS خبري به گوش نمي‌رسد به نظر مي‌رسد فاز 11 كم خواهان ندارد و شركت‌هاي ايراني ديگري هم براي حضور در توسعه اين فاز اعلام آمادگي كرده‌اند.