ريشه‌هاي اجتماعي
بحران بازار ايران
صمد‌محمدي سماكوش
وضعيتي كه امروز بر بازار ايران حاكم هست و هر روز نسبت به روز گذشته با افزايش قيمت دلار و ارز و سكه مواجه هستيم، بيش از اينكه تحت تاثير عوامل اقتصادي و شوك‌هاي رواني توييت‌هاي ترامپ و سياست‌هاي خصمانه ايالات متحده باشد، به‌سبب از دست رفتن سرمايه‌هاي اجتماعي، اعتماد ملي، عدم اعتماد مردم به سياستمداران و خلاصه به نوعي مخدوش‌شدن نظام اجتماعي است. اگر مردم منسجم بودند و به دولت اعتماد داشتند و اين همه فساد و اختلاس در يكي، دو دهه اخير اتفاق نمي‌افتاد، مردم با كم خريدن كالا، اجناس، اتومبيل، سكه، دلار و خيلي چيزهاي ديگر به كمك دولت و حاكميت مي‌شتافتند و بازار خيلي راحت‌تر آرام و كنترل مي‌شد. امريكا دقيقا از همين راهبرد (تحريم و جنگ رواني و اقتصادي) براي تركيه هم استفاده كرده است و با تحريم و جنگ اقتصادي و رواني سعي در ازبين‌رفتن پول ملي اين كشور دارد اما واكنش مردم نه خريد مضطربانه و دلهره‌آور سكه و دلار و هجوم براي خريدن و ذخيره كردن است بلكه همان‌گونه كه در فضاهاي مجازي مشاهده مي‌كنيم؛ مردم به انحاي مختلف في‌المثل فروش طلا‌هاي تزييني زنان و دختران و تبديل آن به پول ملي سعي دارند به كمك دولت بروند. يعني به دولتمردان خود اعتماد دارند و آنها را امانتدار صالح بيت‌المال مي‌شمارند. اما پاره‌اي از اتفاقات در ايران اين اعتماد ملي به دولتمردان را از بين برد. پرسش «فرزندت كجاست؟» در فضاهاي مجازي نمونه بارز افول شديد اعتماد مردم نسبت به سياستمداران هستند؛ سياستمداراني كه شديدا از سوي جامعه به فساد متهم هستند. تقريبا هيچ‌كس به سخنان دولت به ويژه درباره بازگشت آرامش به بازار اعتماد ندارد و آنها را سخنان پوچ و توخالي مي‌پندارد. خيلي‌ها حتي نمي‌خواهند در اين زمينه با تحريم خريد كالاهايي كه قيمت آنها شتابان افزايش مي‌يابد به دولت كمك كنند؛ گويي بعضي از مردم آتش بيار معركه شدند . اين سخنان ترامپ است كه خط و مشي كنش‌هاي اقتصادي مردم را تعيين مي‌كند. بنابراين زلزله بازار و افزايش سرسام‌آور قيمت‌ها قبل از اينكه عامل اقتصادي داشته باشد ريشه در از دست‌رفتن سرمايه اجتماعي و شكاف بين دولت و ملت و بحران هويت ملي دارد.
جامعه‌شناس