مقتل‌شناسي واقعه كربلا
حجت‌الله جودكي
تاريخ نگاري در اسلام خيلي دير و در قرن دوم آغاز شد. اين بدان معناست حوادثي كه در قرن اول و حتي نيمه دوم قرن دوم اتفاق افتاد، به سهولت نگارش نشده است. نخستين مقتلي كه در باب امام حسين(ع) نگارش شده، مقتل «ابومخنف لوط بن يحيي» است كه توانسته از دستبرد حوادث مصون بماند. اين اثر را بايد يك مقتل جامع خواند كه كمترين ميزان غلط‌هاي تاريخي را دارد. يكي از مشكلات در بحث تاريخ اسلام نقل موضوعات بدون علم به آن است. اين خود مي‌تواند از علل اصلي تفرقه به وجود آمده در ميان امت اسلامي باشد. از ديگر مشكلات‌مان در تاريخ اسلام وجود داده‌هاي متضادي است كه خيلي هم راستي‌آزمايي نشده‌اند. اين بزرگ‌ترين مشكلي است كه با آن روبه‌رو هستيم. گاهي بعضي اتفاق‌ها را به زعم خود در تاريخ ويرايش مي‌كنيم كه اين ويرايش تاريخي كار بسيار خطرناكي است. برخي مسائل را كه به نظر ما خوب نبود حذفش كرديم و نكات ديگر را به آن اضافه كرديم. اين شاخ و برگ‌ها اضافه شد تا جايي كه حتي انديشمندان بعدي هم كه آمدند به اينها اعتماد كردند و آنها را به عنوان ماده‌هاي واقعي كربلا پذيرفتند. انحرافات از اينجا آغاز شد. بسياري از مقاتل موجود، مخلوق ذهن افراد هستند. بنده مقاتل را سه دسته كرده‌ام؛ مقاتلي كه تا اواخر قرن چهارم هجري نوشته شده‌اند يعنى ۳۴۰ سال بعد از حادثه نگارش شده‌اند. با اين وجود در اين مقاتل ميكروب تحريف حداقل وجود دارد. اما از مقاتلي كه از ابتداي قرن پنجم به بعد نوشته شده اين ميكروب به‌شدت وارد شده است. مقاتلي كه از قرن هشتم به بعد نوشته شده‌اند، ديگر تحريف كاملا در آنها وجود دارد. مثلا «اسب ذوالجناح» اولين‌بار در كتاب آقاي كاشفي آمده، يعني هشت قرن بعد از حادثه كربلا. ما عروسي قاسم را اولين‌بار در اين كتاب مي‌بينيم.
بنابراين ما چاره‌اي نداريم جز اينكه به پيروي از كتاب خدا برگرديم و تمام احاديث و رواياتي كه به ما رسيده را با قرآن مقايسه كنيم. بايد هرچيزي كه با قرآن و عقل و علم مغاير بود را كنار بگذاريم. بسياري از روايات و احاديث بر مبناي ظن و گمان هستند و علم نيستند. بايد تاريخ اسلام را اول به پالايشگاه ببريم بعد راجع به گزاره‌هاي تاريخي قضاوت كنيم. براي پالايش، اول به قرآن نياز داريم به عنوان سندي كه يقين داريم در آن تحريف نشده است و دوم عقل و پاسخ به اين پرسش كه «آيا چنين چيزي عقلا ممكن است يا ممكن نيست؟» دين در كنار عقل و علم جواب مي‌دهد و نجات‌بخش خواهد بود.
استاد تاريخ اسلام