بعد از عدم موافقت كميسيون اجتماعي مجلس با استفساريه و مستثني شدن شهردار تهران از قانون منع به‌كارگيري بازنشستگان، اعضاي شورا سه‌شنبه با انتخاب 5 گزينه از بين 13 گزينه، فرآيند انتخاب هجدهمين شهردار تهران را از سرگرفتند؛ فرآيندي كه به درخواست برخي از اعضاي شورا، تا زمان تعيين تكليف استفساريه مجلس براي مستثني شدن شهردار تهران از قانون منع به‌كارگيري بازنشسته‌ها متوقف شده بود. حالا قرار است اين رقابت فردا، وارد فاز سوم خود يعني انتخاب 2 گزينه از بين اين 5 گزينه شود.
اين 5 نفر
معلوم نشد كه چرا از ليست 30 نفره اعضاي شوراي شهر، به يكباره 17 نفر انصراف دادند تا رقابت بين 13 نفر باشد. آيا كانديداهاي انصراف‌دهنده؛ شهرداري را با اين همه مشكلات ريز و درشت، آش دهن‌سوزي نمي‌دانستند كه برايش تلاشي بكنند يا لابي‌هاي حزبي، فردي و گروهي باعث شده بود تا اين كانديداها به نفع برخي ديگر پا پس بكشند؟ برخلاف بسياري كه رقابت اصلي را بين دو كانديداي صاحب‌نام ليست 13 نفره، يعني محسن هاشمي و عباس آخوندي مي‌دانستند، در كمال تعجب، روز سه‌شنبه اعضاي شورا بيشترين راي را به فردي دادند كه شايد كمترين بخت را براي قرار گرفتن در ليست 5 نفره و شهردار شدن داشت. عباس آخوندي11 راي، غلامرضا انصاري 10 راي، كامل تقوي نژاد10 راي، پيروزحناچي11 راي و رسول كشت‌پور 14 راي از اعضاي شورا گرفتند و به عنوان پنج گزينه نهايي شهرداري تهران انتخاب شدند. به اين ترتيب محسن هاشمي باز هم از قافله انتخابات جا ماند و آخوندي هم همراه با حناچي كه روزگاري معاون وي در وزارت راه و شهرسازي بود، در جايگاه دوم اين رايگيري قرار گرفتند.
راند سوم
بعد از مشخص شدن اين 5 گزينه، علي اعطا در توييتي در خصوص ادامه اين رقابت نوشت: يكشنبه ۲۰ آبان؛ تقوي‌نژاد، حناچي و آخوندي (صبح) و كشت‌پور و انصاري (بعدازظهر) به صحن مي‌آيند و رويكردهاي خود را مطرح مي‌كنند و در انتها براي انتخاب دو نفر رايگيري مي‌شود. روز سه‌شنبه ۲۲ آبان دو گزينه نهايي به صحن خواهند آمد تا پس از رايگيري بين دو نفر، شهردار انتخاب شود. اما اين تنها شگفتي اين دوره انتخابات شهردار تهران نبود.
رقابت نهايي
نگاهي به كارنامه كاري و شخصي اين گزينه‌ها مي‌تواند مويد اين نكته باشد كه اين افراد، تا چه حد با مقوله مديريت و به خصوص مديريت شهري آشنا هستند.
عباس آخوندي
در بين اين 5 گزينه شايد عباس آخوندي، شناخته‌شده‌ترين گزينه باشد. آخوندي متولد 1336 در نجف است و تاكنون پست‌هاي بسياري را تجربه كرده است. وي نوه دختري علامه عبدالحسين اميني از مراجع نجف و صاحب اثر معروف الغدير و فرزند علي احمدآخوندي و داماد سيدهاشم رسولي‌محلاتي است. وي مدرك كارشناسي ارشد مهندسي راه و ساختمان خود را از دانشگاه تهران دريافت كرد و پس از آن به انگلستان رفت و در كالج رويال هالووي لندن، در رشته اقتصاد سياسي به ادامه تحصيل پرداخت و موفق شد مدرك دكتراي خود را دريافت كند. اما نقطه شكل‌گيري چهره سياسي و مديريتي آخوندي به بعد از انقلاب برمي‌گردد، يعني زماني كه وي به همراه جمعي ديگر از جوانان آن زمان پاشنه‌ها را ور كشيدند تا سازمان جهادسازندگي را تاسيس كنند. درواقع به نظر مي‌رسد اولين پست رسمي حايز اهميت آخوندي انتخاب وي براي عضويت در شوراي مركزي جهاد، از سوي شهيد بهشتي باشد؛ پستي كه به نوعي سكوي پرتاب وي براي پست‌هاي بالاتر و البته كليدي‌تر در سال‌هاي بعد بود. حدود 3 سال بعد، آخوندي كه باجناق حجت‌الاسلام «علي‌اكبر ناطق نوري» است، به عنوان معاون سياسي وزير كشور وقت انتخاب شد تا از سال‌هاي ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۵ و درحالي‌كه تنها 27-26 سال سن داشت، كار در يكي از حساس‌ترين جايگاه‌هاي مديريتي كشور؛ آن‌هم در شرايط دشوار آن روزهاي انقلاب را تجربه كند. همين سابقه بهانه‌اي شد تا وي در سال‌هاي بعد باز هم پله‌هاي ترقي را با شتاب بيشتري طي كند؛ به گونه‌اي كه در سال‌هاي ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ در كابينه دوم دولت مرحوم آيت‌الله «اكبر هاشمي رفسنجاني» وزير مسكن و شهرسازي بوده، يك سال نيز قائم مقامي «علي لاريجاني» در زمان رياستش بر سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران را تجربه كند. اين گزينه جديد شهرداري تهران، بعد از آن تقريبا از صحنه مديريت كلان كشوري به يكباره حذف شد تا دوباره بعد از 16 سال و در سال 1392 از سوي روحاني براي بار دوم به سمت وزير مسكن و شهرسازي انتخاب شد؛ وزارتي كه 5 سال ادامه داشت و با فراز و نشيب‌هاي بسياري همراه بود. فراز و نشيب‌ها و چالش‌هايي كه در حد شايعه و خبر و شبنامه باقي نماندند، بلكه بارها پاي اين مرد كهنه‌كار سياست و اجرايي كشور را به مجلس و ديگر نهادهاي نظارتي براي پاسخگويي باز كردند. وي شايد تنها وزيري باشد كه در تاريخ كشور سه بار از سوي نمايندگان مجلس، استيضاح شده و سه بار هم موفق شده تا از اين امتحان سخت، موفق بيرون آيد. وي علاوه بر سابقه طولاني در بخش‌هاي مختلف كشور، دستي هم در تدريس دانشگاهي دارد؛ به‌طوري‌كه وي سال‌ها استاد دانشگاه تهران و عضو هيات علمي دانشكده مطالعات جهان بوده است. آخوندي سه فرزند دارد. دو پسر و يك دختر؛ ضمن آنكه همسرش نيز به نظر نمي‌رسد در مشاغل دولتي و خصوصي سمتي داشته باشد بلكه براساس شنيده‌ها، بيشترين نقش وي در بخش‌هاي مختلف فعاليت‌هاي عام‌المنفعه و خيريه‌هاست و بالاخره اينكه بسياري وي را فردي مي‌دانند با خط مشي ليبراليسم اقتصادي، سياسي و اجتماعي و فرهنگي. چهره‌اي كه اين بار با پشتوانه حمايت فراكسيون مستقلين ملت وارد بازي رقابت انتخاب شهردار تهران شده است؛ گرچه 11 راي وي حكايت از آن دارد كه اعضاي شوراي عضو ساير فراكسيون‌ها نيز بي‌تمايل به انتخاب آخوندي به عنوان شهردار جديد تهران نيستند.
اما انتخاب احتمالي وي به عنوان شهردار تهران از هم اكنون موج‌هايي از واكنش‌هاي مختلف را به دنبال داشته است به‌طوري‌كه مهدي چمران در گفت‌وگويي اعلام كرده كه انتخاب آخوندي به عنوان شهردار تهران، شهرداري را با چالش‌هايي جدي مواجه مي‌كند. محمدجواد ابطحي، نماينده مردم خميني‌شهر در مجلس شوراي اسلامي نيز در مورد وي گفته است: آخوندي گزينه مناسبي براي شهرداري تهران نيست، وي انگيزه كار ندارد. انديشه و ديدگاه وي با اكثريت مردم تهران در تضاد است و نمي‌تواند خواسته‌هاي عموم مردم مگر طبقه خاص اشرافي را تامين كند.
پيروز حناچي
پيروز حناچي، معاون شهرسازي و معماري 55 ساله شهرداري تهران، از چهره‌هاي اصلاح‌طلب و از گزينه‌هاي هميشگي مطرح براي شهرداري پايتخت طي 2 سال قبل بوده است. حناچي، دبير شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران و معاون معماري و شهرسازي وزير راه در دولت يازدهم دانش‌آموخته معماري از دانشگاه تهران و فارغ‌التحصيل دكتراي تخصصي مرمت شهري و باززنده‌سازي شهرهاي تاريخي است. او در اين ليست 5 نفره از جمله گزينه‌هايي است كه نسبت به بقيه گزينه‌ها، تاكنون پست‌هاي مديريتي بيشتري را تجربه كرده است. معاون نظام مهندسي و اجراي ساختمان وزير مسكن و شهرسازي، نخستين رييس مركز مطالعاتي و تحقيقاتي معماري و شهرسازي و دبيري شوراي عالي شهرسازي و معماري تنها بخشي از سوابق اجرايي حناچي است. درست در همين زمان بود كه وي بعد از شدت گرفتن اختلافاتش با عباس آخوندي كه معاونتش را در وزارت مسكن عهده‌دار بود، عملا از سمت خود استعفا داد تا بعدها رقيبي جدي براي وي در عرصه انتخابات شهرداري تهران شود. وي علاوه بر وجهه اجرايي و دولتي كه دارد، چهره‌اي دانشگاهي نيز محسوب مي‌شود. حضور در دانشگاه تهران قائم مقامي رياست دانشكده هنرهاي زيباي تهران (۱۳۷4–۱۳۷2)، معاونت دانشجويي و فرهنگي دانشگاه تهران (۱۳۷9–۱۳۷8)، سمت مشاوري رييس دانشگاه تهران (۱۳۸4–۱۳۸0)، رياست موسسه پژوهشي فرهنگ و هنر دانشگاه تهران و همچنين مديريت گروه مرمت ابنيه و بافت دانشكده معماري دانشگاه تهران از جمله سوابق دانشگاهي وي محسوب مي‌شود. از وي به عنوان گزينه‌هاي اصلي وزارت مسكن و شهرسازي، در صورت تفكيك وزارت راه و شهرسازي به دو وزارت مسكن و شهرسازي و وزارت راه و ترابري نام برده مي‌شد. حناچي در 25 مهر ماه ۱۳۹۶ طي حكمي از سوي «محمدعلي نجفي» شهردار تهران به سمت معاون فني و عمراني شهرداري تهران منصوب شد و بعد از آن از سوي افشاني به عنوان معاون شهرسازي و معماري انتخاب شد. حناچي با اينكه عضو هيچ حزبي نيست ولي گزينه اصلي حزب اتحاد ملت اعضاي شوراي شهر محسوب مي‌شود يعني حزبي كه بيشترين آرا را در شوراي شهر دارد.
غلامرضا انصاري
غلامرضا انصاري متولد 1335 در فريمان مشهد، عضو چهارمين دوره شوراي اسلامي شهر تهران است و قائم‌مقام اسبق حزب اتحاد ملت و عضو كنوني اين حزب. نمايندگي مردم مشهد و كلات در دوره چهارم مجلس شوراي اسلامي، رياست سازمان بهزيستي كشور و تصدي سفارت ايران در تركمنستان از جمله ديگر سوابق انصاري است. وي داراي مدارك دكتراي علوم آزمايشگاهي، MPH سالمندي و نيز دكتراي مديريت رفاه اجتماعي است. انصاري در خانواده‌اي مذهبي بزرگ شده و هم اينك سه فرزند پسر و همسري خانه‌دار دارد و در دانشگاه بهزيستي تدريس مي‌كند. او يكي ديگر از گزينه‌هاي فراكسيون اتحاد ملت است.
كامل تقوي نژاد
كامل تقوي نژاد بي‌شك اصلي‌ترين گزينه حزب اعتماد ملي براي تصدي شهرداري تهران است؛ گرچه هنوز به صورت رسمي هيچ نامي از طرف اعضاي اصلي اعتماد ملي به عنوان گزينه شهرداري تهران مطرح نشده است. وي كه خود يكي از اعضاي اين حزب است سوابق اجرايي قابل اعتنايي را در كارنامه خود دارد. معاونت وزير امور اقتصادي و دارايي، معاونت وزير تعاون در دولت اصلاحات، عضويت در هيات مديره بانك سپه، مديرعاملي بانك سپه، رياست سازمان برنامه و بودجه استان گيلان، مديركلي در سازمان‌ها و وزارتخانه‌هايي ازجمله جهاد سازندگي، كشور و سازمان ثبت احوال بخشي از فعاليت‌هاي اجرايي وي در طول خدمتش بوده است. او متولد 1343 در شهرستان لنده (كهگيلويه و بويراحمد) بوده و داراي مدرك تحصيلي كارشناسي برنامه‌ريزي اجتماعي و كارشناسي ارشد مديريت سيستم‌ها از دانشگاه تهران است.
رسول كشت پور
از اين گزينه شهرداري تهران كه بيشترين راي را در روز رايگيري شورا آورده، اطلاعات چنداني در دست نيست؛ جز اينكه گفته مي‌شود حدود 15 سال سابقه مديريتي در شهرداري اروميه و تهران را دارد. وي متولد 1341 است. رسول كشت‌پور داراي مدرك كارشناسي مديريت بازرگاني و فوق ديپلم حقوق است. وي سابقه بيش از ۱۵ سال فعاليت مستمر مديريت شهري با عنوان شهردار در شهرهاي مختلف استان تهران، اروميه و همچنين ۴ سال به عنوان شهردار منطقه ۲ تهران را در كارنامه خود دارد.
همچنين گفته مي‌شود كشت‌پور مدتي عهده‌دار سمت مشاور عالي سازمان و رييس هيات مديره شركت سرمايه‌گذاري كيش بوده است. آخرين جايگاه مديريتي او، رياست هيات مديره شركت پارس سازه تامين، وابسته به شركت شستا است. اما انتخاب وي به عنوان يكي از 5 گزينه اصلي شهرداري با واكنش‌هايي همراه بود چرا كه عده‌اي وي را بازنشسته مي‌شناسند. استناد اين افراد به نامه استعفاي وي، پس از تصويب قانون منع به‌كارگيري بازنشسته‌هاست كه البته با مخالفت افشاني مواجه شد. گرچه محمدجواد حق‌شناس عضو شوراي شهر تهران مي‌گويد: رسول كشت‌پور يكي از ۵ نامزد تصدي شهرداري تهران بازنشسته بوده و حكم بازنشستگي خود را ابطال كرده است. يكي از اختيارات هر فردي اين است كه مي‌تواند بعد از بازنشستگي حكم بازگشت به كار بگيرد و هنگامي كه گرفت ديگر بازنشسته نيست. خود وي نيز در گفت‌وگويي با اعلام اينكه هنوز چند سالي از خدمتش باقي مانده، موضوع استعفايش به خاطر بازنشستگي را رد كرد. از وي به عنوان يكي ديگر از گزينه‌هاي حزب و فراكسيون اعتماد ملي در شوراي شهر ياد مي‌شود.
پاسخ به ابهامات
علي اعطا، سخنگوي شوراي شهر تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» در پاسخ به سوالات مطرح شده در مورد انتخاب هجدهمين شهردار تهران در خصوص ديدگاه حزبي اعضا در انتخاب 5 گزينه اخير گفت: نمي‌توان انكار كرد كه احزاب مختلف در رابطه با كانديداها بحث و گفت‌وگو مي‌كنند و به اعضاي خود در شورا مشورت مي‌دهند. با اين حال بايد گفت جهت‌گيري عمومي شورا در مسائل كلاني مانند انتخاب شهردار، همواره به سمت اجماع بوده است و دو مورد اخير، يعني انتخاب نجفي و افشاني، شاهد اين ادعاست. طبيعي است در فرآيند انتخاب شهردار، مثلا در همين مرحله انتخاب 5 نفر، اعضا با برخي گروه‌هاي مرجع، از جمله احزاب مشورت كنند. حتي ممكن است بعضي احزاب به نتايج و نقطه‌نظراتي برسند و تلاش كنند ديگران را متقاعد كنند. وي با ذكر اينكه طبيعي است كه اعضاي شورا با گروه‌هاي مرجع، يعني شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان، احزاب مختلف، تشكل‌ها و شخصيت‌ها مشورت داشته باشند، گفت: در رابطه با بحث احزاب، اشكال كار مربوط به زماني خواهد بود كه نگاه حزبي، بر منافع عمومي غلبه پيدا كند. شوراي پنجم با بلوغي كه در يك سال اخير از خود نشان داده است، روشن است كه نسبت به اين ملاحظات توجه كافي دارد. شاهد اين ادعا، راي بالاي آقاي كشت پور است. آقاي كشت‌پور چهره حزبي و سياسي نيست، اما بالاترين راي را داشته است.
اعطا در خصوص اين شايعه كه گفته مي‌شود با توجه به اختلافات بين آخوندي و دولت، در صورت انتخاب وي به عنوان شهردار، ممكن است ارتباط نزديك امروز شهرداري با دولت صدمه ببيند نيز گفت: در رابطه با كانديداهاي مختلف، ممكن است ملاحظاتي مطرح باشد و موردي كه مثال زديد نيز بعضا مطرح شده است. به هرحال، ترسيم يك فرآيند و عمل بر اساس آن، اين فرصت را در اختيار ما قرار داده كه در هر مرحله، بررسي‌هاي دقيق‌تري نسبت به كانديداها داشته باشيم و اگر ملاحظاتي هست، به دقت بررسي شود.
سخنگوي شوراي شهر تهران همچنين در پاسخ به اين سوال كه آيا در مورد تاييد صلاحيت اين 5 گزينه، نقطه نظرات نهادهاي نظارتي و حاكميتي را نيز گرفته‌ايد تا رخدادهاي دو ساله اخير مجددا تكرار نشده و شهردار آينده با مشكلي مواجه نشود، گفت: «در اين رابطه پيش‌بيني‌هايي صورت گرفته است.»
بدين ترتيب بايد منتظر ماند و ديد كه اعضاي شورا بعد از شنيدن برنامه‌هاي اين 5 گزينه، روز يكشنبه كدام 2 گزينه را براي راند نهايي انتخاب مي‌كنند و در نهايت چه نامي از تنگ بلورين رايگيري شورا به عنوان هجدهمين شهردار پايتخت بيرون خواهد آمد.