چه كسي الجاسر را كشته است؟

نازنين متين‌نيا

هفت ساعت پس از آنكه وب‌سايت خبري «مترو» پرونده تازه‌اي از قتل يك روزنامه‌نگار در عربستان را افشا كرد، هشتگ «توييترتركي الجاسر را كشته‌ است» در توييتر داغ شد. كاربران توييتر گزارشي را خواندند كه از افشاي اطلاعات مربوط به حساب فرعي روزنامه‌نگاري به نام تركي عبدالعزيز الجاسر خبر مي‌داد و اينكه توييتر اطلاعات مربوط به او را به مقامات عربستان لو داده است. اين روزنامه‌نگار عرب همزمان با ماجراهاي پرونده قتل خاشقجي در حسابي با اسم مستعار «كشكول» از نقض حقوق بشر در عربستان نوشته بود. كمي بعد از اين توييت، مقامات عربستان الجاسر را دستگير كردند و كمي بعدتر هم به گفته فعالان مدني عربستان خبر مرگ او در اثر شكنجه در زندان عربستان منتشر شد.

حالا وب‌سايت «مترو» به نقل از يك منبع موثق مي‌گويد: « مقامات عربستان سعودي اين اطلاعات را از دفتر توييتر در دوبي به دست آوردند. توييتر به فضايي ناامن براي مخالفان يا منتقدان تبديل شده. هر كسي زير بار تهديد و فشار به حرف مي‌آيد. از حساب‌هاي مخالفان سعودي جاسوسي مي‌شود. استفاده ما از توييتر امن نيست». به گفته اين منبع اطلاعاتي، ماموري به نام سعود القحطاني كه پيش‌تر مشاور كاخ عربستان بود، يك حلقه جاسوسي سايبري راه انداخته و سال گذشته در توييتي خطاب به مخالفان دولت عربستان نوشته است: «آيا اسامي مستعار مي‌تواند از شما در برابر ليست سياه محافظت كند؟ خير. ۱- دولت‌ها روش‌هايي براي شناسايي صاحب آن اسم مستعار دارند. 2-كدشناسايي را از طرق مختلف مي‌شود پيدا كرد. 3-رازي كه آن را نمي‌گويم».

حالا كاربران توييتر با خواندن اين گزارش سراغ توييتر آمده‌اند و در هشتگ «توييتر تركي الجاسر را كشته است» اعتراض خود را به افشاي اسرار كاربران اعلام مي‌كنند. كاربران در توييت‌هاي خود و درباره اين ماجرا اين‌طور نوشته‌اند:

«چرا توييتر و فيس‌بوك سخنراني‌هاي امريكا را سانسور مي‌كنند، با دولتمردان خارجي هم‌دستي مي‌كنند و هركسي كه متفاوت و منتقد است را مي‌كشند؟»، «ما شنيديم كه دفتر شما در امارات جاسوسي كاربران را در محدوده خليج فارس انجام مي‌دهد...اين خبر درست است؟»، «اصلا خبر عجيبي نبود...چقدر خون روي دست‌هايت نشسته توييتر؟»، «چرا توييتر دولتمردان جنايتكار را حمايت مي‌كند؟»، «توييتر فقط درباره مرگ الجاسر مسوول نيست. دفتر توييتر در دوبي، هشتگ‌هاي بسياري را كه مخالف رژيم هستند تغيير مي‌دهد»، «چطور مي‌توانيد با رژيمي كه به خون‌خواري معروف است همكاري كنيد؟»، «شبكه‌هاي اجتماعي و عشق به مدرنيته، مردم را مي‌كشد»، «اين روزنامه‌نگار براي حقيقت مرد و توييتر نامش را به دولت سعودي فاش كرد چون درباره حقوق بشر حرف زده بود؛ چه تناقض عجيبي»، «توييتر بگو كه كار تو نبوده و مراقب باش كه چطور توييت مي‌كني»، «همه ما لازم داريم كه از شبكه‌هاي اجتماعي بيرون بياييم، توييتر از روزي كه تايم‌لاين خود را تغيير داده پيچيده‌تر شده»، «زمان بايكوت توييتر فرا رسيده»، «شبكه‌هاي اجتماعي با يك چشمك كاربران خود را مي‌فروشند؛ اگر لازم باشد»، «چون عربستان سعودي هفت درصد از سهام توييتر را خريده است»، «من كاملا مطمئنم كه شاهزاده عربستان سعودي يكي از سهام‌داران توييتر است»، «جنازه خاشقجي كجاست؟ آيا مرگ او پشت اين پرونده مرگ تازه گم مي‌شود؟ حقيقت كجاست؟»، «پرنس سعودي معامله خيلي خوبي با توييتر كرده است»، «ما بعدي‌ها هستيم؟!»، «توييتر جايي است كه بايد مقصر شناخته شود، چون اطلاعات روزنامه‌نگار عرب را به مقامات سعودي داده»، «اون آدم مي‌تونست تو باشي، يا من، يا يك‌نفر از ما...وحشتناك است»، «اين واقعا وحشتناك است»، «اين خط قرمز است توييتر، از آن رد شده‌اي؟»، «وقتي سرويسي رايگان ارائه مي‌شود و پرمخاطب، بايد هم منتظر همچين اتفاقي باشيم»، «خجالت‌آور است اگر اين درست باشد»،«وقتي سال 2009 اينجا را باز كردم، خيلي از آن استفاده نكردم. دو سال است كه مرتب به اينجا سرمي‌زنم و حالا گمان مي‌كنم كه بايد خيلي مراقب باشم چون اين اتفاق بيش‌از اندازه است، بيش‌از اندازه. همراهي با قتل يك‌نفر، اتفاق فجيعي است»،‌«گوگل، فيس‌بوك و توييتر كه ضدامريكايي هم هستند هيچ اهميتي به حقوق بشر نمي‌دهند. آنها فقط مراقب قدرت كنترل خودشان هستند. برخلاف ادعاها، مخالف حقوق بشرند» و...

تا اين لحظه توييتر هيچ واكنشي به ادعاهاي مطرح شده در گزارش «مترو» و نسبتش با قتل الجاسر و همين‌طور سهام‌داري عربستان‌سعودي، نشان نداده است. فقط در كامنت‌هاي روزنامه‌نگار و ستون‌نويسي به نام شاون كينگ، يكي از كاركنان دفتر توييتر در دوبي، اين خبر را تكذيب كرده و مدعي شده كه آنها به اطلاعات كاربران محدوده خليج فارس دسترسي ندارند و حتي اگر بخواهند هم نمي‌توانند چنين جنايتي را مرتكب شوند. نظير اين اتفاق در سال‌هاي گذشته و درباره انتخابات امريكا براي فيس‌بوك رخ داد و ماه گذشته هم گوگل متهم به افشاي اطلاعات كاربران خود شد.

اگر اين خبر درست باشد در روزهايي كه همچنان افكار عمومي جهان و صدالبته كاربران توييتر درگير پرونده جنايت جمال خاشقجي است، به نظر مي‌رسد روزهاي خوبي در انتظار اين اپليكيشن محبوب و پركاربرد نيست.

اگر به نوشته‌هاي كاربران توييتر در هشتگ «توييتر تركي الجاسر را كشته است» نگاهي بيندازيد، شك و ترديد اهالي توييتر را درباره مناسبات اين شبكه اجتماعي با عربستان سعودي مي‌بينيد. عده‌اي معتقدند كه عربستان سعودي سهام توييتر را خريده و اگر صحت همكاري دفتر دوبي توييتر با عربستان سعودي و افشاي اطلاعات كاربر «كشكول» توسط اين دفتر ثابت شود، واكنش اهالي توييتر در روزهاي آينده ديدني است.