اجتماع علمي بر سر اخلاق
محمدرضا كلاهي عضو هيات علمي پژوهشكده مطالعات فرهنگي و اجتماعي و دبير علمي همايش «اخلاق علم و آموزش عالي» و مسوول ميز تخصصي اخلاق علم و آموزش عالي در پاسخ به اين پرسش كه همايش اخلاق علم و آموزش عالي چه اهدافي را دنبال مي‌كند گفت: اين همايش در ابتدا به بهانه معرفي اين ميز شروع شد. از آنجا كه پژوهشكده مطالعات فرهنگي و اجتماعي بر مطالعات فرهنگي و اجتماعي علم، فناوري و آموزش عالي متمركز است؛ لذا هر يك از اعضاي هيات علمي پژوهشكده در يكي از حوزه‌هاي خاص مطالعات فرهنگي و اجتماعي اين حوزه متمركز شده‌اند. حوزه تخصصي من اخلاق و آموزش عالي است. اين موضوع دو جنبه مي‌تواند داشته باشد؛ يكي اخلاق به معناي عام آن (morality) . يعني وضعيت اخلاقي جامعه و سهمي كه آموزش عالي در اخلاق عمومي دارد و ديگري اخلاق به‌معناي خاص (ethics) يعني اخلاق حرفه‌اي آموزش عالي؛ يا آداب آموزش و پژوهش؛ از قبيل اخلاق تدريس، اخلاق تحصيل، اخلاق پژوهش و از اين قبيل. همايش هم همين دو محور اصلي را شامل مي‌شود. يعني يكي اخلاق حرفه‌اي آموزش و پژوهش و ديگري سهم آموزش و علم در اخلاق عمومي جامعه يعني در ساختن انسان‌هاي اخلاقي.
وي افزود: همايش در ابتدا بيشتر به قصد معرفي كارهايي كه در دو سال گذشته در اين حوزه ذيل ميز تخصصي اخلاق علم و آموزش عالي در پژوهشكده انجام شده بود، طراحي شد. اما بعدا به اين نتيجه رسيديم كه مي‌توان از عموميت و ظرفيت اين حوزه براي معرفي بيشتر و دعوت به همكاري‌هاي گسترده‌تر استفاده كرد. بنابراين فراخوان عمومي داديم كه تمامي كساني كه كاري مرتبط انجام داده‌اند به جمع ما اضافه شوند. بنا به هدف جديد، محققان و تحليل‌گران حوزه اخلاق و آموزش عالي با يكديگر آشنا شده و در يك جا گرد هم جمع شده و با يكديگر آشنا مي‌شوند. در اين آشنايي، يك اجتماع علمي حول حوزه اخلاق و آموزش عالي شكل مي‌گيرد و تحقيقات و تحليل‌ها در اين حوزه غني‌تر مي‌شود. بنابراين هدف دوم همايش ايجاد اين پيوند و شكل دادن به اين جامعه علمي حول حوزه اخلاق و آموزش عالي است.
دبير علمي همايش «اخلاق علم و آموزش عالي» در پاسخ به اينكه تا‌كنون استقبال از اين همايش چگونه بوده است؟ گفت: تا اين لحظه استقبال خوبي شده و بيش از آن چيزي كه فكر مي‌كرديم استقبال شده است. با توجه به مهلت كوتاهي كه براي دريافت مقاله اعلام كرده بوديم، تصور بر اين بود كه مقالات زيادي به همايش نرسد. اما تا‌كنون كه تقريبا حدود دو هفته از اعلام فراخوان گذشته است، مقالات خوبي به دبيرخانه ارسال شده است. تصور ما اين بود كه تقريبا تمامي افرادي را كه در اين حوزه فعاليت مي‌كنند مي‌شناسيم، اما اينك مقالاتي از محققاني كه نمي‌شناختيم را دريافت كرده‌ايم كه نشان مي‌دهد اهداف ما در حال محقق شدن است. يعني داريم دوستاني پيدا مي‌كنيم كه شناختي از آنها نداشتيم. قصد ما هم همين است: انجام يك كار موثر در همان جهت شكلدهي به آن اجتماعي علمي؛ و نه صرفا برگزاري يك تجمع باشكوه و پرسروصدا.
عضو هيات علمي پژوهشكده مطالعات فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم گفت: در اينجا لازم است متذكر شوم كه با اينكه خيلي به سرعت تصميم‌ها گرفته شد و با اينكه خيلي هم قصد سرو صدا نداريم، اما همكاران بسيار زيادي مانند معاونت فرهنگي و اجتماعي، معاونت پژوهش و فناوري و معاونت حقوقي و امور مجلس وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و همچنين مركز نشر دانشگاهي، موسسه پژوهش و برنامه‌ريزي آموزش عالي، مركز تحقيقات سياست علمي كشور، انجمن ايراني اخلاق در علوم و فناوري، انجمن آموزش عالي ايران، انجمن جامعه‌شناسي ايران، انجمن انسان‌شناسي ايران و انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات به ما پيوستندكه اين باعث دلگرمي است. اين همكاران براي داشتن پنل‌هايي در اين همايش اعلام آمادگي كرده‌اند كه خود كمك موثري است به هدف همايش در شكلدهي به اجتماعي علمي در حوزه اخلاق و آموزش عالي. علاوه‌براين، اكثر يا تمام افرادي كه به حوزه علوم اجتماعي يا آموزش عالي مرتبطند براي همكاري اعلام آمادگي كرده‌اند. به اين ترتيب اين همايش نقطه پيوندي حول اخلاق آموزش عالي بين اين نهادها و پژوهشگران اين حوزه است. اين خود فرصتي براي ارتقاي حوزه اخلاق علم و آموزش عالي است.
مدير ميز اخلاق علم و آموزش عالي و دبير اين همايش در پاسخ به اينكه آيا مهلت ارسال مقالات قابل تمديد هم هست؟ افزود: خير، زيرا براي برگزاري اين همايش هماهنگي‌هايي صورت گرفته است كه به‌راحتي نمي‌توان آنها را به وقت ديگري موكول كرد. بنابراين اميدوارم تمام افرادي كه ايده‌اي در اين زمينه دارند فرصت كنند در زمان تعيين شده كارشان را به دبيرخانه ارسال كنند و با توجه به اينكه فعلا خلاصه مقاله ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ كلمه‌اي خواسته‌ايم و شرح و بسطي در اين مرحله نمي‌خواهيم فكر مي‌كنم براي افرادي كه در اين زمينه كاري دارند زمان مذكور مناسب باشد. اميد است برخي از مقالات در صورت رضايت و موافقت مجلات علمي و پژوهشي موردنظر در آينده به مرحله انتشار در مجلات مزبور برسند.
علاقه‌مندان مي‌توانند خلاصه مقاله خود (۱۰۰۰تا ۱۵۰۰ كلمه) را تا ۱۵ آذر ماه به دبيرخانه اين همايش به نشاني pajuhesh@iscs.ac.ir واقع در تهران، خيابان پاسداران، خيابان گلستان يكم شماره ۱۲۴، ارسال كنند. همچنين مي‌توان براي كسب اطلاعات بيشتر با شماره (داخلي ۲۶۴) ۲۲۵۷۰۶۶۶ تماس گرفت.