نگاهي به زندگي آيت الله هاشمي شاهرودي
مصلح عدالتخواه
آخرين باري كه آيتالله هاشميشاهرودي در جلسه مجمع تشخيص مصلحت نظام شركت كرد، در تاريخ ۱۶ تير ۹۷ بود. از همان آخرين حضور و با توجه به تصاوير منتشر شده از آن جلسه مشخص بود كه حال جسماني رييس مجمع تشخيص مساعد نيست و به همين دليل وي از چندي پيش به دليل تشديد بيماري در يكي از بيمارستانهاي تهران بستري شد. پيش از اين بستري نيز، هاشميشاهرودي براي معالجه عازم آلمان شده بود كه آن سفر درماني نيز نتوانست به بهبود بيماري كمكي كند. تشديد بيماري رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام به حدي است كه يكي از اعضاي تيم پزشكي ايشان معتقد بود كه از لحاظ پزشكي امكان حيات ايشان وجود ندارد اما خبر فوت را بايد خانواده ايشان اعلام كنند. هاشميشاهرودي در سال ۱۳۲۷ هجري شمسي در شهر نجف و در خانواده مذهبي و از سادات منسوب به امام حسين (ع) چشم به جهان گشود. پدرش مرحوم آيتالله سيدعلي حسيني شاهرودي، از شاگردان برجسته مرحوم آيتالله العظمي خويي (ره) بود كه بحثهاي اصول و فقه استاد خود را به رشته تحرير درآورد.
آيتالله سيدمحمود هاشميشاهرودي (ره) تحصيلات ابتدايي را در مدرسه علوي نجف به پايان رسانيد و سپس به تحصيلات حوزوي روي آورد. او باتوجه به موقعيت علمي خانوادگي و نيز با توجه به هوش و استعداد سرشار و كوشش فراوان خود، در مدتي اندك توانست دروس دوره سطح را به پايان برساند. پس از آن به حلقه درس آيتالله العظمي شهيد سيدمحمدباقر صدر (اعليالله مقامه الشريف) پيوست و سالها در خدمت استاد خود، مباني اجتهاد در اصول و فقه را به خوبي آموخت و در درس ديگر مراجع آن روز نجف -از جمله امام خميني (ره) و آيتالله العظمي خويي(ره) -نيز با جديت شركت جست و بهرههاي فراوان برد.
از مسووليتهاي هاشميشاهرودي ميتوان عضو مجمع جهاني اهلبيت (عليهمالسلام)، عضو مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي، رييس و موسس موسسه دائرهالمعارف فقه اسلامي بر مذهب اهل بيت (عليهم السلام)، عضو و نايبرييس مجلس خبرگان رهبري، عضو رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام، عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم، عضو فقهاي شوراي نگهبان و رييس هيات عالي حل اختلاف و تنظيم روابط قواي سهگانه اشاره كرد.
مهمترين مسووليت آيتالله هاشميشاهرودي رياست بر قوه قضاييه بود. 10 سال رياستي كه با فراز و فرودهايي همراه بود. «امروز قوه قضاييه ويرانهاي بيش نيست»؛ اين جملهاي بود كه آيتالله هاشميشاهرودي هنگام در دست گرفتن سكان قوه قضاييه جمهوري اسلامي در مردادماه ۱۳۷۸ بر زبان آورد و به همين دليل تلاش براي آبادي قوه قضاييه را آغاز كرد و اقدامات مثبتي نيز در اين زمينه انجام داد كه از ميان آنها ميتوان به توسعه قضايي تدوين لوايح قضايي اشاره كرد. واپسين روزهاي حضور هاشميشاهرودي در قوه قضاييه مصادف بود با حوادث انتخابات 88. حوادثي كه به موجب آن دادگاههاي برخي فعالان سياسي از صداوسيما پخش شد و همين سبب شد تا انتقاداتي نسبت به رويه دستگاه قضايي در آن سالها مطرح شود. سرانجام در 24 مرداد 88 حكم ماموريت هاشميشاهرودي در قوه قضاييه به پايان رسيد و آيتالله آملي لاريجاني با حكم رهبر انقلاب جانشين وي شد. شاهرودي تا سال 96 مسووليت اجرايي مهمي نداشت تا آنكه در گزينش جديد مجمع تشخيص مصلحت نظام، به عنوان رييس جديد مجمع جانشين مرحوم آيتالله هاشميرفسنجاني شد.