بيشتر شدن يارانه پنهان ؟
آلبرت بغزيان
زماني كه بحث هدفمندسازي يارانه‌ها مطرح شد، قرار بر اين بود كه تمام يارانه‌هاي آشكار و پنهاني كه در اقتصاد كشور توزيع مي‌شود در اين طرح بررسي و نسبت به حذف آن اقدام شود. به عنوان مثال بنزين با قيمت بالايي خريداري مي‌شود و بعد به صورت يارانه‌اي با قيمت پايين فروخته مي‌شود كه مابه‌التفاوت اين قيمت‌ها مشمول يارانه است. در همان زمان همچنين يارانه‌هايي به شير، گندم و چغندر قند و... پرداخت مي‌شد كه مقرر شد شناسايي، حذف و با ايجاد چتر حمايتي به گروه‌هاي هدف، يارانه پرداخت شود. اما نهايتا پرداخت نقدي يارانه به شيوه كنوني به ديگر شيوه‌هاي هدفمندي ترجيح داده شد. رقم دقيقي از يارانه‌هاي پنهان در دسترس نيست اما با توجه به ميزاني كه دولت يارانه مي‌دهد به نظر مي‌رسد مبلغي كه رييس سازمان برنامه و بودجه گفته است، يعني 394 هزار ميليارد تومان، نزديك به صحيح باشد. البته با توجه به اينكه قيمت‌ها در كشور بالا رفته است، هزينه‌هاي تمام شده براي برخي كالاها نيز بيشتر مي‌شود و دولت مجبور به دادن يارانه بيشتر است. از يك طرف دولت مجبور به پرداخت به اين يارانه‌ها شده است و نمي‌تواند به حذف آن اقدام كند اما پرداخت آن، دولت را با كسري بودجه مواجه كرده است..
پرداخت اين يارانه‌ها از جهت رفاه حال خانوار، هزينه‌هاي توليد و از اين موارد موثر است. توجه كنيم خانوار با شرايط فعلي هزينه اندكي را براي حامل‌هاي انرژي پرداخت مي‌كند. با ارايه اين يارانه‌ها هزينه‌هاي برخي از بنگاه‌ها براي توليد كاهش پيدا كرده است اما از آن سو منبع تامين اين هزينه‌ها نگران‌كننده است. دولت خدماتي ديگر را گران مي‌كند يا با استقراض از بانك مركزي به رشد نقدينگي اقدام مي‌كند.اين موضوع ممكن است منجر به بالا رفتن رقم يارانه‌هاي پنهان شود.
دولت‌ها از يارانه دادن به عنوان يك امتياز بهره مي‌برند. اگر افزايش قيمت خدمات عمومي صورت نپذيرد، ادامه دادن آن با هزينه‌هاي كسري بودجه همراه است و با توجه به آنكه در شرايط فعلي دولت بدهي‌هاي ديگري به پيمانكاران و بانك‌ها دارد، توان دولت محدودتر هم هست و نتيجتا توان ادامه دادن اين شرايط را ندارد و مجبور است كه به اصلاح قيمت‌ها اقدام كند.