بهاي تمام شده آموزش
يوسف بهارلو
«ما براي هر دانش‌آموزي به‌طور متوسط ۴ ميليون تومان از خزانه مردم و بيت‌المال هزينه مي‌كنيم. البته به‌طور متوسط، در حالي كه اگر دولت بخواهد اين خدمت را از مردم بخرد و مردم خودشان اين كار را انجام دهند، حداكثر يك ميليون تومان مي‌شود.» اين سخنان رييس‌جمهور بلافاصله واكنش‌هاي فراواني را در فضاي مجازي و فعالان و كنشگران مدني حوزه آموزش و پرورش در پي داشت. اين سخنان رييس‌جمهور در حالي بيان مي‌شود كه دولت با محدوديت منابع مالي روبه‌روست از طرفي آموزش و پرورش هم با چالش كمبود شديد نيروي انساني دست و پنجه نرم مي‌كند. شايد ضرورت اصلاح روش‌ها و فرآيندها در بزرگ‌ترين و گسترده‌ترين دستگاه دولتي اين روزها بيش از پيش احساس مي‌شود. اما سوال اساسي اينجاست به‌راستي بهاي تمام شده يك دانش‌آموز چقدر است؟ و اساسا به دست آوردن بهاي تمام شده چگونه محاسبه مي‌شود؟ و به دست آوردن بهاي تمام شده چه فوايد و مزايايي مي‌تواند در پي داشته باشد؟ به نظر مي‌رسد آموزش و پرورش مي‌تواند از اين فرصت طلايي ايجاد شده نهايت استفاده را ببرد و توجه برنامه‌ريزان و تصميم‌گيران كلان اقتصادي كشور به سمت خود جلب كند و با يافته‌هاي علمي ثابت كند بهاي تمام شده رقمي بيشتر از عدد اعلام شده از سوي رييس‌جمهور است.
يا اينكه اگر با يافته‌هاي علمي به اين سخن رييس‌جمهور رسيد كه خدمات ارايه شده گران تمام مي‌شود در پي اصلاح فرآيندها و روش‌هاي ارايه خدمات خود باشد. اگرچه رسيدن به بهاي تمام شده خود به تنهايي هدف نيست و يكي از ابزارهاي فعليت بخشيدن به بودجه‌ريزي عملياتي است، اما با استفاده از اين روش مي‌توان به ده‌ها گزارش مديريتي مفيد دست يافت تا مديران ارشد مالي آموزش و پرورش بتوانند آن را در اجراي بهتر و علمي‌تر سند تحول بنيادين و زير نظام‌هاي آن
به كار بندند. ظاهرا دفتر برنامه و بودجه وزارت آموزش و پرورش از آبان ماه سال96 در 7 استان كشور با روش‌هاي علمي و شاخص‌هاي استاندارد و به‌كار‌گيري نرم‌افزارهاي بومي به اخذ بهاي تمام شده پرداخته است. در استان‌هايي كه پراكندگي دانش‌آموزان روستايي در آنها بيشتر است و در مناطق مرزي و دورافتاده، ميانگين بهاي تمام شده براي هر دانش‌آموز بسيار بالاست. شايد بتوان در اين مناطق از ارايه خدمات آموزشي از روش‌هايي ديگر بهره جست و معلمان رسمي را در مناطق با تراكم دانش‌آموزي بالا به‌كار بست تا از اين راه نسبت به منطقي كردن هزينه‌ها اقدام كرد.
اما آموزش و پرورش مي‌تواند از مزاياي روش بهاي تمام شده جهت شفاف كردن اعتبارات لازم براي دست يافتن به بودجه مناسب جهت رسيدن به وضع مطلوب آموزشي استفاده كند. اما واقعيت موجود اين است كه نمي‌توان انتظار نتايج متفاوت، از طي كردن روش‌هايي تكراري و يكسان داشت.
كارشناس امور مالي و پشتيباني حوزه
آموزش و پرورش