هفته گذشته شهر تهران با رويدادي بي‌سابقه مواجه بود و عده زيادي از فعالان عرصه هنرهاي تجسمي دست به دست هم دادند كه تا حد امكان فضاي شهر را درگير هنرهاي تجسمي كنند. نخستين هفته هنر تهران با نام «هفته هنر تير» 14 تا 21 دي ماه و با گذشت 6 ماه از رويداد «تيرآرت» در تهران برگزار شد تا پس از آنكه در تيرماه امسال شاهد برگزاري نمونه‌اي از يك آرت‌فر در تهران بوديم، اين بار بتوانيم شاهد هفته هنر تهران باشيم. اين برنامه با مشاركت چندين گالري و مركز فرهنگي شكل گرفت تا فرصتي را فراهم كند كه هنرمندان و فعالان هنرهاي تجسمي ارتباط نزديك‌تري با هم پيدا كنند و در عين حال ساير مردم شهر نيز ترغيب شوند تا ضمن بازديد از مراكز مختلف با هنرهاي تجسمي و اتفاقات جاري در آن آشنا شوند.
مريم مجد، يكي از مديران گالري اثر و مدير تيرآرت، هرمز همتيان مدير گالري زيرزمين دستان و بنيانگذار تيرآرت و حميدرضا پژمان مدير بنياد پژمان و مسوول برگزاري نشست‌هاي تخصصي هفته هنر تير هستند كه در چند بخش و در فضاهاي مختلف برگزار شد. در بخش نمايشگاهي 21 گالري توسط يك هيات انتخاب ۵ نفره شامل رزيتا شرف‌جهان، نگار عظيمي، ميرنا عياد، بهزاد حاتم و دنيله وليچه انتخاب شدند كه ملاك حضور آنها برنامه اعلام شده توسط گالري براي شركت در اين هفته همچنين فعاليت مداوم آنها در طول سال بود.
گالري‌هاي آ، آب انبار، آتبين، آران، آرت سنتر، اثر، اعتماد، اعتماد باغ نگارستان، افرند، اي جي، ايرانشهر، دستان، زيرزمين دستان، دلگشا، راه ابريشم، سيحون، شيرين، طراحان آزاد، محسن، هما، هور و 009821 با نمايشگاه‌هاي انفرادي و گروهي در هفته هنر تير شركت داشتند. اما نكته‌اي كه انتقاد عده‌اي از مخاطبان را برانگيخت اين بود كه برنامه گالري‌ها به طور ويژه به مناسبت اين هفته تدارك ديده نشده بود و تعدادي از آنها نمايشگاه هفته گذشته خود را ادامه دادند. منتقدان عقيده داشتند چنين برنامه‌اي نمي‌تواند در قالب رويداد منسجمي با نام هفته هنر قرار بگيرد و لازمه چنين رخدادي آن است كه همه مراكز شركت‌كننده، يك رويداد خاص را به مناسبت اين هفته طراحي و اجرا كنند.
مريم مجد در نخستين نشست هفته هنر تير كه به معرفي اين رويداد اختصاص داشت درباره اين موضوع گفت:«اين نخستين تجربه ما در هفته هنر است و ما بايد ابتدا خود را معرفي كنيم. هنوز بسياري از گالري‌ها به ما اعتماد ندارند و در هفته هنر شركت نمي‌كنند و از سوي ديگر بسياري از گالري‌ها به دليل آشنايي و اعتماد به شخص ما پذيرفته‌اند كه در آن حضور داشته باشند. وقتي اين رويداد تثبيت شود حتما در سال‌هاي بعد آن را به صورت كيوريت شده، برگزار خواهيم كرد تا برنامه ويژه و منسجمي را در طول هفته هنر شاهد باشيم.» بر همين اساس انتظار مي‌رود پس از نخستين هفته هنر تير و آشنايي بيشتر گالري‌ها با اين رويداد، آنها از هم‌اكنون بتوانند به فكر حضوري پررنگ در هفته هنر سال آينده باشند و تجربه‌اي خاص را براي مخاطبان خود رقم بزنند.
اما بخش ديگري از رويدادهاي نمايشگاهي هفته هنر در فضاهايي غيرمعمول برگزار شد و شهروندان تهران ممكن بود در هر نقطه از شهر با يك اثر هنري مواجه شوند. پروژه‌هاي مكان‌محور در فضاي عمومي شهر با نام «پروژه‌هاي كيوريتوريال» معرفي شد و شامل ۱۳ پروژه بود كه هدف از آنها ارايه اثر هنري در فضاي خارج از گالري و ايجاد رابطه ميان اثر هنري و فضاي مورد نظر بود.
پروژه «بالابر» يك نمونه از اين آثار بود كه توانست مردم شهر را با خود همراه كند. در چند روز گذشته عابران پياده‌اي كه در بلوار كشاورز قدم مي‌زدند ممكن بود نگاه‌شان به برج‌هاي سامان بيفتد و پنجره‌اي را ببينند كه نور آن خاموش و روشن مي‌شود. اين پنجره محل نمايش پروژه «بالابر» بود كه توسط سياوش نقشبندي شكل گرفته است. نقشبندي در طول 3 سال عكس‌هاي بسيار زيادي از محل زندگي خود و آنچه از اين پنجره شاهد آن بوده است، تهيه كرده و به مناسبت هفته هنر آنها را در پس پنجره خانه خود در معرض ديد عموم قرار داد.
چنين پروژه‌هايي مي‌تواند مردمي را كه ارتباطي با هنرهاي تجسمي ندارند و گذر آنها هيچ‌وقت به گالري‌ها نمي‌افتد با آنچه امروزه در صحنه هنرهاي تجسمي رواج دارد، آشنا كند. شناخت اندك شهروندان از هنرهاي تجسمي و محدوديت سواد بصري آنها، تنها از طريق ارتباط بي‌واسطه آنها با آثار هنري و حضور اين آثار در محيط زندگي مردم قابل جبران است.
اما چنين رويدادي نمي‌تواند از پژوهش و تحقيق خالي باشد. بخش ويژه نشست‌هاي تخصصي كه هر روز در چند محل برگزار شد، فعالان عرصه تجسمي را پشت تريبون آورد تا تجربيات و دانش خود را در اختيار علاقه‌مندان قرار دهند. موضوعاتي مانند «كيوريتوري آرشيوها»، «نقد هنري به مثابه ميانجي‌گري عمومي»، «نقش گالري‌ها در بازانگاري هنر در فضاي عمومي»، «هنر عمومي» و... از جمله مباحثي بود كه در اين نشست‌ها مطرح شد. همچنين يكي ديگر از اتفاقات هفته هنر برگزاري تورهاي روزانه بود كه با حضور تعدادي از علاقه‌مندان شكل گرفت و آنها به صورت گروهي به بازديد از گالري‌ها و مراكز مختلف حاضر در هفته هنر پرداختند. هفته هنر تير همان‌طور كه توسط مديران آن مطرح شد، تلاشي است براي آوردن هنر به سطح شهر و وارد كردن آن در زندگي عموم مردم.
ضرورت وجود هفته هنر در يك شهر از آنجا مشخص مي‌شود كه در هفته‌هاي هنر دنيا سعي مي‌شود، مردمي كه به طور عادي مخاطب هنرهاي تجسمي نيستند و به گالري‌ها نمي‌روند در سطح شهر با اثر هنري مواجه شوند و يا جسارتي براي ورود به مراكز هنري پيدا كنند. در كشورهاي پيشرفته رويدادهاي مهم هنري با نام آرت‌فر و آرت ويك برگزار مي‌شوند كه هر كدام كاركرد و مخاطبان متفاوتي دارند. اگر آرت‌فر محلي براي حضور گالري‌ها و ارايه آثار به خريداران و مجموعه‌داران است و يك مخاطب عادي در آن جايي ندارد، هفته هنر به شكلي تعريف مي‌شود كه شوري در شهر ايجاد كرده و علاوه بر هنرمندان، مردم عادي را نيز جذب خود كند تا هر كسي بر اساس دانش و سليقه خود بتواند از اين رويداد بهره ببرد.
اگرچه نخستين هفته هنر تير همانند نخستين تيرآرت با انتقادهايي همراه بود اما بر كسي پوشيده نيست كه برگزاري چنين رويدادي در كشور ما با سختي‌هاي فراواني همراه است. با وجود اينكه مديران تيرآرت از همكاري كامل سازمان‌ها و ارگان‌هاي دولتي سخن گفتند اما مشكلات اقتصادي و اجتماعي فراواني وجود دارد كه برگزاري يك رويداد هنري را دشوار مي‌كند. از سوي ديگر هنرمندان و فعالان هنرهاي تجسمي به فعاليت انفرادي عادت دارند و مانند جزيره‌هايي جدا از هم، هر كدام فعاليت مستقلي را در طول سال انجام مي‌دهند.
اين جدا بودن و بي‌تجربگي در فعاليت گروهي باعث مي‌شود، هفته هنر تير براي ايجاد مشاركت حداكثري هنرمندان و نهادهاي خصوصي هنر راه درازي در پيش داشته باشد. با اين حال سرانجام پس از سال‌ها ضرورت وجود هفته هنر احساس شده و نخستين قدم براي شكل‌گيري آن برداشته شد. حال وقت آن است كه همه علاقه‌مندان هنرهاي تجسمي، از هنرمند و گالري‌دار گرفته تا مخاطبان و مسوولان نهادهاي هنري، با بيان نظرات و انتقادات همچنين ارايه امكاناتي كه در اختيار دارند، فرصت را براي ادامه اين رويداد و تثبيت هفته هنر فراهم كنند.