ناتواني بن‌سلمان در قانع كردن پاكستان براي خصومت با ايران
كارت رياض در اسلام‌آباد سوخت!
شهاب شهسواري
سفر دو‌روزه محمد بن سلمان، وليعهد جنجالي عربستان سعودي به پاكستان، دوشنبه شب به پايان رسيد و او براي ادامه تور آسيايي خود از اسلام‌آباد به دهلي‌نو سفر كرد. اين سفر در روز دوم تحت حاشيه سخنان تند و ضدايراني عادل الجبير، وزير مشاور در امورخارجه عربستان سعودي، در حضور وزير خارجه جمهوري اسلامي پاكستان قرار گرفت. بر خلاف انتظار رياض، وعده سرمايه‌گذاري 20ميليارد دلاري در پاكستان باعث نشد تا اسلام‌آباد در برابر خواسته‌هاي ضدايراني پادشاهي سعودي سر تسليم فرود بياورد و در نشست خبري پاياني اين سفر وزير خارجه پاكستان، شاه محمود قريشي، بر خلاف همتاي سعودي خود حاضر به موضع‌گيري عليه ايران نشد و بر استمرار همكاري‌هاي دوجانبه با تهران براي حفظ امنيت مرزهاي دو كشور و همچنين احترام به تماميت مرزي و حاكميت ملي جمهوري اسلامي ايران تاكيد كرد. دستاورد پاكستان در اين سفر امضاي تفاهمنامه‌هايي براي بيش از 20 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري مستقيم عربستان سعودي در پروژه‌هاي زيرساختي اين كشور بود. همچنين محمد بن سلمان در پاسخ به مطالبه هميشگي پاكستاني‌ها براي تسهيل آزادي كارگران محبوس در خاك عربستان سعودي، اعلام كرد كه 2107 پاكستاني را از زندان‌هاي اين كشور آزاد مي‌كند. سازمان‌هاي حقوق بشري همواره از بازداشت خودسرانه اتباع خارجي در خاك عربستان و عدم دسترسي آنها به دادگاه‌هاي عادلانه، انتقاد كرده‌اند. بسياري از كارگران پاكستاني در خاك عربستان سعودي، به دليل فقدان حقوق قانوني از دريافت دستمزد خود محروم مي‌شوند و گاهي به دليل كوچك‌ترين تخلفات و ناتواني در پرداخت جريمه‌هاي سنگين به حبس‌ها بلندمدت برده مي‌شوند. محمد بن‌سلمان روز گذشته در پايان سفرش به پاكستان با هيات بزرگ همراهش براي ادامه سفر به دهلي نو رفت. او قرار است پنجشنبه به پكن برود.
قطع سخنان ضدايراني جبير
به گزارش الجزيره، تلويزيون دولتي پاكستان بعد از آنكه عادل الجبير، وزير مشاور در امور خارجه عربستان سعودي در پاسخ به سوالي در مورد اتهام تهران به حمايت عربستان سعودي از عمليات تروريستي اخير توسط گروه‌هايي از درون خاك پاكستان عليه جمهوري اسلامي، اظهارات عادل الجبير به حدي توهين‌آميز، طولاني و سرشار از اتهام‌هاي بي‌پايه عليه ايران بود كه تلويزيون دولتي پاكستان پخش صداي او را قطع كرد و تصاوير زنده نشست خبري را تا آغاز جواب وزير خارجه پاكستان، بدون صدا ادامه داد. عادل الجبير كه سخنان او بعدا از سوي خبرنگاران حاضر در محل نشست مخابره شد، همسو با مقام‌هاي ضدايراني واشنگتن در اظهاراتي مضحك، جمهوري اسلامي ايران را «بزرگ‌ترين دولت حامي تروريسم» معرفي كرد و مدعي شد «هيات فرماندهان القاعده [يكي از گروه‌هاي تروريستي تاسيس شده توسط عربستان سعودي] در ايران مستقر هستند»، او در ادامه ادعاهاي واهي خود، بدون ارايه توضيحي درباره ارتباط و حمايت‌هاي دولت و اتباع پادشاهي متبوعش با گروه‌هاي تكفيري وهابي در منطقه، گفت: «ايران به گروه‌هاي تروريستي اجازه استفاده از خاكش را براي جابه‌جايي اسلحه و حمل و نقل نيرو مي‌دهد، در نتيجه آخرين كشوري در جهان است كه مي‌تواند ديگران را به حمايت از عمليات تروريستي عليه خودش متهم كند.»
بعد از سخنان عادل الجبير، شاه محمود قريشي زماني كه تلويزيون دولتي پاكستان دوباره صداي نشست خبري را وصل كرد، بر خلاف انتظار، سخناني خيلي معتدل در مورد همكاري با ايران براي مبارزه با گروه‌هاي تروريستي گفت و تاكيد كرد كه همواره با مقام‌هاي جمهوري اسلامي در مورد همكاري‌هاي امنيتي در تماس است. شاه محمود قريشي، در مورد تاكيد مقام‌هاي ايراني در مورد همكاري عربستان سعودي و امارات متحده عربي با تروريست‌ها تاكيد كرد: «اگر طرف ايراني شواهدي در اختيار دارد و بتواند با ما در ميان بگذارد مي‌تواند بسيار كمك‌كننده باشد.» وي در مورد همكاري‌هاي امنيتي ميان جمهوري اسلامي ايران و جمهوري اسلامي پاكستان تاكيد كرد: «ما بارها با چنين مسائلي برخورد كرده‌ايم و همواره با طرف [ايراني] براي حل و فصل مشكلات به وجود آمده همكاري كرده‌ايم و در آينده هم به چنين همكاري‌هايي ادامه خواهيم داد.» وي همچنين تاكيد كرد: «ايران يك همسايه ماست و ما قصد نداريم هيچ مشكلي براي آنها ايجاد كنيم. ما به حاكميت ملي و تماميت ارضي آنها احترام مي‌گذاريم و اطمينان دارم كه آنها نيز به تماميت ارضي و حاكميت ملي ما احترام مي‌گذارند.»
سفري از سر ناچاري
روزنامه گاردين در گزارشي از سفر محمد بن سلمان، وليعهد سعودي به پاكستان مي‌نويسد: «در شرايطي كه در ماه‌هاي بعد از قتل روزنامه‌نگار منتقد سعودي، جمال خاشقجي، سفر قريب‌الوقوعي به امريكا و پايتخت‌هاي اروپايي براي وليعهد سعودي قابل پيش‌بيني نيست، او از سر ناچاري سفر به پاكستان، هندوستان و چين را انتخاب كرده است تا وانمود كند كه هنوز دولتمرد پذيرفته‌شده‌اي در جهان است. ... او زماني را براي اين سفر انتخاب مي‌كند كه به كشورهاي غربي ثابت كند يك چهره منفور در جامعه بين‌المللي محسوب نمي‌شود. به ويژه اينكه هر سه كشور پاكستان، هندوستان و چين در مورد پرونده قتل جمال خاشقجي موضع منفعل گرفتند و سكوت را ترجيح دادند.»
ادعاي ميانجي‌گري
همزمان با آمادگي اسلام‌آباد براي استقبال از محمد بن سلمان، دو حمله تروريستي در نزديكي خاك هندوستان و جمهوري اسلامي ايران، باعث خشم دو كشور از ناتواني دولت پاكستان در كنترل گروه‌هاي تروريستي مستقر در خاك اين كشور شد. هر دو كشور پاكستان را تهديد كردند كه «بهاي سنگيني» براي اين عمليات‌ها بايد پرداخت كند. اما روز دوشنبه، وزير مشاور در امورخارجه عربستان سعودي، ادعا كرد كه وليعهد سعودي در سفر پيش رويش به هندوستان «براي كاهش تنش‌ها ميان دو همسايه» تلاش خواهد كرد. اما همزمان با اين ادعا، دوطرف بيانيه‌اي را امضا كردند كه از حمايت عربستان سعودي از برخي مواضع پاكستان در حمايت از گروه مسوول اجراي عمليات در كشمير تحت حاكميت هندوستان خبر مي‌داد. در بيانيه پاياني دوكشور آمده است: «دو كشور بر عدم استفاده سياسي از نظام فهرست‌هاي سازمان ملل متحد تاكيد كردند.» گاردين مي‌نويسد: به صورت مشخص يكي از اهداف اين بند از بيانيه اعلام همكاري عربستان سعودي با پاكستان براي جلوگيري از قرار گرفتن نام گروه «جيش محمد» و رهبر آن «مسعود اظهر» در فهرست تروريستي شوراي امنيت سازمان ملل متحد است. تاكنون دولت هندوستان بارها تلاش كرده است اين گروه و رهبر آن را در فهرست تروريستي شوراي امنيت قرار دهد، اما با وتوي دولت چين جلوي اين اقدام گرفته‌شده است و حالا عربستان هم تاكيد مي‌كند در اين مسير از پاكستان حمايت مي‌كند. گروه جيش محمد، عامل اصلي عمليات انتحاري هفته پيش در كشمير هندوستان محسوب مي‌شود كه با برخورد يك خودروي بمب‌گذاري شده به اتوبوس حامل نيروهاي پليس هند باعث مرگ 44نفر شد.
واكنش ايران به تهمت‌پراكني‌هاي جبير
بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت امور خارجه ايران در واكنش به سخنان سراسر دروغ و كينه‌توزانه «عادل الجبير» در يك كنفرانس خبري در سفر به پاكستان در خصوص كشورمان گفت: سخنان بي‌مايه و آكنده از نفرت ايشان كه سابقه‌اي بس طولاني در دروغ‌پردازي و كينه‌ورزي نسبت به ايران و ايرانيان دارد، هرگز اين واقعيت را تغيير نمي‌دهد كه پدرخوانده واقعي تروريسم تكفيري در جهان و منطقه كسي جز دولت متبوع او نيست و اين سخن و كلام براي آناني كه اندكي از چهره رياكارانه او را مي‌شناسند نياز به شرح و بيان بيشتر ندارد. قاسمي خاطرنشان كرد: عربستان سعودي به عنوان خاستگاه تفكري بنيادگرا كه محل صدور تروريسم سازمان يافته در سطح بين‌المللي است اساسا فاقد هرگونه صلاحيت و اعتباري است كه بخواهد ديگر كشورها را به حمايت از تروريسم متهم كند؛ وزير مشاور در امور خارجي عربستان بايد به جاي فرافكني و تلاش مذبوحانه براي منحرف كردن افكار عمومي جهان از نقش خود در تاسيس و ترويج اين گروه‌هاي بي‌رحم و آدمكش، پاسخگوي تروريسم ريشه‌دار در داخل ساختار حاكميتي عربستان و روايتگر جنايات و فجايع عظيم ضد انساني خود در اثر تهاجم نظامي به مردم يمن و كشتار مردم بي‌گناه ديگر كشورهاي منطقه و حتي ديگر كشورهاي جهان توسط گروه‌هاي تروريستي توليد خود در منطقه و جهان باشد. سخنگوي وزارت امور خارجه همچنين گفت: نهادهاي حقوق بشري بارها با صدور قطعنامه‌هايي توجه افكار عمومي را به نقض فاحش حقوق بشر در عربستان جلب كرده‌اند؛ با اين حال اين كشور هنوز مورد حمايت امريكا و جوامع غربي است و به پشتگرمي اين حمايت‌ها و در پناه استانداردهاي دوگانه امريكا و برخي كشورهاي غربي سال‌هاست به ترويج افراط‌گرايي و تسليح و تعليم تروريست‌هاي دست‌آموز خود مي‌پردازد.