وقتي از ساختمان جام‌جم صحبت مي‌شود به سرعت نگاه‌ها به سمت جعبه جادو و برنامه‌هايي كه در طول شبانه‌روز پخش مي‌شود مي‌چرخد؛ برنامه‌هايي كه عمدتا نگاه جانبدارانه‌اي دارد و همين نگاه جانبدارانه باعث شده تا امروز سيل انتقادات متوجه صدا و سيما شود. اما تنها برنامه‌هاي توليدي اين سازمان نيست كه صداي منتقدان را بلند كرده است بلكه رفتار انحصارگرايانه هم بايد چاشني رويكرد گذشته‌اش دانست. آن‌طور كه برخي نمايندگان مجلس مي‌گويند اين رفتار باعث شده تا بسياري از اپراتورهاي تلفن همراه و ماجراي اينترنت در كشور نتواند كارآمدي بيشتري داشته باشد.پيش از اين در همين زمينه ايسنا چندي پيش در گزارشي مي‌نويسد: «باتوجه به ديجيتالي شدن شبكه پخش همگاني كه در همه جاي دنيا رخ داده است، بخشي از باند فركانسي ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز كه قبلا براي سرويس آنالوگ پخش همگاني استفاده مي‌شد، اكنون آزاد شده و از اين باند فركانسي مي‌توان براي توسعه موبايلي و تلفن همراه استفاده كرد. در اين راستا و بر اساس مقررات بين‌المللي و توافقات انجام‌شده در كشورهاي مختلف، اين باند به توسعه موبايلي و تلفن همراه اختصاص پيدا كرده است، اما ظاهرا صداوسيما در ايران برخلاف ديجيتالي شدن و بلااستفاده بودن اين باند، ادعاي مالكيت بر آن را دارد، درحالي كه مطابق مقررات موجود همچون ساير باندهاي فركانسي بايد براي توسعه زيرساخت و شبكه‌ها از آن استفاده شود.» هرچند به گفته كارشناسان، اين بخش از باندهاي فركانسي كه مي‌تواند به لحاظ اقتصادي ارزش بالايي داشته باشد اما به نظر مي‌رسد اختلافات باعث شده اين بخش بلا استفاده بماند و حتي وقتي پاي اين موضوع به مجلس باز مي‌شود جوسازيها موجب شود تا اين طرح يعني استفاده ديگر بخش‌ها از اين پهناي باند به در بسته بخورد.
جوسازي در صحن علني
قاسم ميرزايي نيكو نماينده مردم دماوند و فيروزكوه كه دل‌پري از اتفاقات جلسه علني روز گذشته در جريان تصميم‌گيري براي استفاده از پهناي بلااستفاده در صدا و سيما دارد به «اعتماد» مي‌گويد: «سال 2006 در مجمع عمومي فناوري مطرح شد كه سيستم‌هاي رسانه‌هاي تصويري به سمت ديجيتالي برود و از حالت آنالوگ خارج شود. در اين راستا صدا و سيما در اولويت قرار گرفت و به آن پهناي باندي دادند تا بتواند سيستم ديجيتالي را اجرا كند. با اجراي اين طرح عملا از آن سال ديگر پهناي باند 700 الي 800 مگا هرتز براي صدا و سيما كارايي نداشت. اما نكته قابل توجه اينجاست كه از سال 2016 با وجود آنكه در جلسات متعدد بين‌المللي با حضور نمايندگان رسمي كشور و صدا و سيما برگزار شد تا اين پهناي باند بلا استفاده در صدا و سيما در اختيار بخش‌هاي ديگري قرار بگيرد اما صدا و سيما آن را در انحصار خود گرفته است و نزديك به 10 سال است كه حاضر نيست اين پهناي باند را در اختيار سازمان ارتباطات زير ساخت قرار دهد.
اين نماينده مجلس مي‌گويد: در جريان صحن علني روز گذشته بار ديگر اين موضوع را مطرح كرديم و گفتيم اگر اين واگذاري صورت بگيرد نسل چهارم، پنجم و حتي ششم اينترنت و اپراتورهاي تلفن همراه مي‌توانند از آن براي تحت پوشش قراردادن ارتباطات حاشيه شهر و روستاها استفاده كنند. متاسفانه نقل قولي صورت گرفته است كه مقام‌هاي بالاي نظام خواستار آن هستند كه اين پهناي باند تنها در اختيار صدا و سيما باشد و اين نقل قول‌هاي اينچنين باعث شد كه اين موضوع راي نياورد. به نظرم اين موضوع يك مساله‌اي است كه به صورت استخوان لاي زخم باقي مانده است و به دليل دعواهاي حيدري- نعمتي ضرر آن متوجه شهرها و روستاها مي‌شود. اين پهناي باند مانند يك اتوبان بزرگي مثل اتوبان تهران- مشهد است كه همه كشور مي‌تواند از آن منتفع شود.
او درپاسخ به اين سوال كه واگذاري اين پهناي باند چه منفعتي را متوجه ديگر بخش‌ها مي‌كند گفت: «وقتي پهناي باند 700 الي800 ديگر كارايي براي صدا و سيما ندارد اين پهناي باند مي‌تواند در اختيار اپراتورهاي تلفن همراه قرار بگيرد تا آنها از اين امكان استفاده كنند. حرف ما اين است كه اگر اين پهناي باند در اختيار مركز زيرساخت فناوري و اطلاعات قرار بگيرد مي‌تواند كم‌كم و حداقل 1500 ميليارد درآمد در سال ايجاد كند و قطعا با توجه به حوزه عملكردي اين رقم خيلي بيشترشود. متاسفانه چندين سال است كه صدا و سيما مي‌خواهد انحصار آن در اختيار خودش باشد و از درآمد واگذاري آن هم خودش استفاده نمي‌كند. (نه خود خورد نه...)
او ادامه مي‌دهد: «البته شوراي عالي امنيت هم دراين مورد نظر داده و حتي ديوان محاسبات هم به اين موضوع ورود و اعلان نظر نموده كه به وزارت فناوري و سازمان واگذار شود و اين انحصار صدا و سيما را نادرست دانسته است اما متاسفانه با جوسازي كه صورت گرفت اين مساله نتوانست در مجلس راي بياورد.»
قاسم ميرزايي نيكو درباره حواشي ايجادشده به صحبت‌هاي مفتح اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «آقاي مفتح سخنگوي كميسيون تلفيق مي‌گويد اين طرح ايراد اصل 110 دارد. كه به او گفتم اگر مستنداتي داريد ارايه كنيد كه به همان مباحث قبلي اشاره كرد. نهايتا با اين جوسازيها فقط ۸۳ نفر با اين راي موافقت كردند و اين موضوع نتوانست تصويب شود.»
او درپاسخ به اين سوال كه آيا اين جوسازيها سازماندهي شده بود مي‌گويد: «اين موضوع در كميسيون تلفيق مطرح شد و بحث‌هاي زيادي هم همان زمان در كميسيون مطرح شد اما همين جوسازي‌هاي اخير در آن مقطع هم مطرح شد و نهايتا اجازه ندادند در كميسيون تلفيق مطرح شود. وقتي ديديم در كميسيون تلفيق راي نياورد. تلاش كرديم تا به صورت پيشنهاد اين موضوع را دوباره در بودجه امسال قرار دهيم كه نشد. اميدواريم حداقل هيات دولت و جناب آقاي روحاني در اين شرايط از اين منبع درآمدي بهره‌برداري و از اختياراتش استفاده كند و اين موضوع را به سرانجام برساند.»
حبس فركانس توسعه شبكه موبايل در صداوسيما
بهزاد اكبري معاون وزير ارتباطات در اين رابطه با بيان اينكه فركانس هرچه پايين‌تر باشد، طول موج آن بزرگ‌تر و پوشش و مقاومت آن در برابر خطا بيشتر است، به ايسنا مي‌گويد: «با استفاده از فركانس‌هاي پايين اپراتورها مي‌توانند با كمترين سرمايه‌گذاري پوشش بيشتر و بهتري را ايجاد كنند و شبكه‌هاي پهن‌باند با هزينه كمتري دست مصرف‌كننده نهايي قرار مي‌گيرد. درحالي كه هرچه به سمت فركانس‌هاي بالاتر بروند تعداد دكل‌هاي بيشتري لازم است و هزينه پوشش بالاتر مي‌رود. ضمن اينكه با اضافه شدن دكل، فيبرنوري بيشتري نيز براي اتصال به دكل‌ها لازم است.»
او ادامه مي‌دهد: «در كشور ما بخش قابل توجهي از فركانس پايين در كانال ۶۰۰، ۷۰۰ و ۸۰۰ در اختيار صداوسيماست، تصريح كرده بود كه صداوسيما زماني از اين فركانس براي پخش تلويزيوني استفاده مي‌كرد كه اكنون بخش قابل توجه از آن بدون استفاده مانده است.اين در حالي است كه طبق گفته كارشناسان، در همه جاي دنيا شبكه‌هاي تلويزيوني اين بخش از فركانس را آزاد و در اختيار رگولاتوري قرار داده‌اند تا اپراتورها با هزينه كمتر توسعه پهن‌باند را انجام دهند. درحالي كه هم‌اكنون اين طيف از فركانس ارزشمند در اختيار صداوسيماست كه ظاهرا از آن استفاده‌اي هم نمي‌شود. بر اين اساس با توجه به اينكه فركانس منابع ملي است و بايد در اختيار توسعه ملي قرار گيرد و از سوي ديگر به گفته مسوولان، پوشش شبكه موبايل در ايران بهتر از كشوري چون ايتالياست اما از نظر كيفيت پايين‌تر از ايتاليا هستيم و اگر بخواهيم سرعت را در شبكه پهن باند موبايل بالاتر ببريم و به تعداد بيشتري خدمات ارايه كنيم، نياز به پهناي باند فركانسي بيشتري است؛ درحالي كه الان امكان اين افزايش نيست چراكه با محدوديت منابع فركانسي در شبكه موبايل روبه‌رو هستيم.»
همچنين محدوديت در منابع فركانسي عاملي بازدارنده در ارايه سرويس‌هاي پهن‌باند و رشد آنها دانسته مي‌شود، در اين باره عضو هيات علمي دانشگاه تربيت مدرس مي‌گويد سرويس‌هايي مانند ذخيره‌سازي ابري و سرويس‌هاي فوق پهن‌باند كه در دنيا در حال رشد هستند، در ايران با محدوديت روبه‌رو شدند. در حالي كه در اينترنت اشياء، بعضي از سرويس‌ها چون خواندن كنتورهاي هوشمند گاز از باند كم استفاده مي‌كنند و در سرويس‌هايي چون سرويس‌هاي مربوط به امنيت عمومي، اينترنت پهن‌باند مورد نياز است.
در هر صورت هرچه به سمت اينترنت اشياء برويم، نياز به منابع فركانسي بيشتري احساس شده و با نگاهي به برنامه اپراتورها مشخص مي‌شود كه آنها استفاده از فركانس ۷۰۰ را براي نسل پنجم تلفن همراه در دستور كار خود قرار داده‌اند، زيرا اين طيف از فركانس براي كاربردهاي اينترنت اشياء فوق‌العاده است.