نجات برجام
حسن هادي
ناو لينكلن به راه افتاد ناوي كه هر وقت حركت كرده، جنگ و درگيري به دنبال خود داشته است. ولي اين بار به نظر مي‌آيد يك بلوف نظامي از نوع ترامپي آن است. به هر حال به همان اندازه كه مي‌توان پيش‌بيني كرد، با اوضاع كنوني ايالات متحده و درگيري‌هاي بين‌المللي اقتصادي و سياسي و انشقاق داخلي، امكان حمله نظامي امريكا وجود ندارد ولي به همان اندازه هم مي‌توان حدس زد كه امريكا از گزينه‌هاي ديگري چون ايجاد جنگ نيابتي و حتي فرسايشي شبيه به همان چيزي كه در يمن به وجود آورد، استفاده كند. هر چند عتاب و خطاب‌هاي تحقيرآميز دونالد ترامپ به شاه‌نشين سعودي خيلي باب ميل عربستاني‌ها نبوده و افكار عمومي داخلي عربستان به شدت متاثر از تسليم و سكوت محمد بن سلمان به اينگونه عبارات است ليكن بن‌سلمان ترجيح مي‌دهد دستش را از دامان امريكا جدا نكند. اوضاع داخلي عربستان به دليل كشتارهاي اخير و ناآرامي‌هاي شهرهاي شيعه‌نشين، شكننده و متزلزل است به همين دليل چاره‌اي جز قبول آتش‌بس در يمن ندارد.
از طرفي اين ترس را دارد كه تنش امريكا و ايران بالا گرفته و حتي مجبور شود به دستور ترامپ، اشتباه يمن را در ابعاد بزرگ‌تر تكرار كند كه در اين صورت براي خود او و اعراب منطقه بسيار ناگوار و مرگبار خواهد بود. اين سردرگمي در شرايط فعلي احتمال اقدامات انفعالي و غيرحرفه‌اي را از سوي عربستان و متحدان منطقه‌اي اين كشور افزايش مي‌دهد كه به نفع هيچ كدام از كشورهاي حاشيه خليج فارس و حتي ايران نيست.
از طرفي همين سردرگمي و سياست منفعلانه عربستان فرصت خوبي است تا كشور ما با عربستان و امارات وارد مذاكره شده و خطرات جنگ نيابتي احتمالي را به آنان گوشزد كرده و راهكارهاي عملي دست يافتن به صلحي پايدار در منطقه به عنوان همسايه‌اي خيرخواه و صديق را به آنان نشان دهد. اين حركت خردمندانه، نه نشانه ضعف قلمداد خواهد شد نه نشانه ترس بلكه تدبيري است براي نجات برجام. در اوضاع كنوني هر سياست تنش‌زا و تفرقه‌آميز چه در ابعاد داخلي و چه در سياست خارجي به نفع و در جهت منافع امريكاست و هر سياست وحدت‌‌زا و تنش‌زدا، درست در ضديت سياست‌هاي ترامپ است. بايد تلاش كرد و برجام را نگهداشت. نه به خاطر خود برجام و نه به خاطر محاسن و معايب آن فقط به خاطر اينكه هدف ترامپ از بين بردن آن است. اكنون يكي از موثرترين و ميان‌برترين راه‌ها براي نجات برجام، ترميم و احياي روابط با كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس به خصوص عربستان است.
با ايجاد صلح در اين منطقه، سياست‌هاي اسراييل و امريكا در به‌راه انداختن جنگ نيابتي به شكست خواهد انجاميد و تمركز ايران در هدايت برجام به نقطه نجات بيش از پيش تقويت خواهد شد. بي‌شك سلطان قابوس سلطان معتدل و سازگار عمان، بهترين گزينه براي اين وساطت و سفارت ايران در عمان نيز كليدي‌ترين پايگاه سياسي براي هدايت اين پروژه صلح‌آميز است. اكنون فارغ از هر گونه هياهو و گسيختگي‌ها و انشعابات سياسي داخلي بايد به فكر ايجاد صلح در منطقه با هدف نجات برجام بود. اكنون جسم بي‌جان برجام در دستان مدبرانه وزارت امورخارجه است. بدون فوت وقت بايد عمليات احيا و بازگرداندن آن را انجام داد. سياست‌هاي دقيق صلح‌آميز منطقه‌اي ايران و ترميم روابط با كشورهاي منطقه، اين باور را در جهان غرب و در ميان كشورهاي مذاكره‌كننده با ايران صدچندان مي‌كند كه ايران به دنبال صلح واقعي است و همين اطمينان اروپاييان را در حفظ برجام مصمم‌تر از گذشته خواهد كرد. حتي اگر به نظر عده‌اي از سياسيون اين تلاش بي‌فايده به نظر بيايد ولو در نتيجه هم عقيم بماند، باز هم اثر وضعي خود را در جهان عرب خواهد گذاشت و قطعا رسانه‌هاي تحليل‌گر سياسي سراسر دنيا از آن به عنوان حركتي قابل ستايش از سوي ايران سخن به ميان خواهند آورد.