بن‌بست سربازي جلوي تشكيل كابينه نتانياهو را مي‌گيرد؟
چراغ قرمز قرن
با تعويق تشكيل دولت اشغالگر در سرزمين‌هاي فلسطيني، رونمايي از معامله قرن به تاخير مي‌افتد
شهاب شهسواري
بنيامين نتانياهو فقط تا نيمه‌شب چهارشنبه فرصت دارد تا ائتلاف خود را براي تشكيل كابينه رژيم اشغالگر سرزمين‌هاي فلسطيني اعلام كند؛ تلاشي كه تا لحظه تنظيم اين گزارش با موفقيت همراه نبود و با مخالفت آويگدور ليبرمن، وزير جنگ پيشين كابينه نتانياهو، با بن‌بست مواجه شد. ناتواني در تشكيل دولت جديد اسراييل به معناي تاخير در رونمايي از طرح «معامله قرن» رييس‌جمهور امريكا خواهد بود كه به گفته طراحان آن قرار بود بعد از ماه رمضان و تشكيل دولت اسراييل اعلام شود. همزمان رييس‌جمهور امريكا و نزديكانش مستقيما وارد گود شده‌اند تا با فشار بر احزاب اسراييلي روند تشكيل دولت اين رژيم را تسريع كنند. بحران تشكيل دولت در رژيم اشغالگر زماني اتفاق افتاده است كه دولت ترامپ به‌شدت در حال ائتلاف‌سازي در ميان حاميانش براي تبديل كردن «معامله قرن» به يك پيروزي انتخاباتي براي ترامپ است. جارد كوشنر، داماد ترامپ و مسوول تنظيم طرح «معامله قرن» قرار است روز پنجشنبه به سرزمين‌هاي اشغالي سفر كند تا در مورد برنامه‌هاي پيش‌رويش براي رونمايي از طرح با دوستان اسراييلي خود مذاكره كند. در اين سفر كه برايان هوك، رييس كارگروه اقدام عليه ايران و جيسون گرينبلات، فرستاده ويژه امريكا در مذاكرات صلح خاورميانه هم حضور خواهند داشت.حزب ليكود، به رهبري بنيامين نتانياهو لايحه‌اي را به كنست رژيم اشغالگر برده است تا در صورتي كه نتانياهو از تشكيل ائتلاف تا نيمه‌شب چهارشنبه باز ماند، بلافاصله برگزاري انتخابات زودهنگام را اعلام كند. نتانياهو كه مدت مديدي است به دليل اتهام فساد و رشوه تحت بازجويي پليس قرار دارد، ممكن است به زودي براي رسيدگي به سه پرونده قضايي به دادگاه احضار شود. يوسي ورتر، ستون‌نويس روزنامه هاآرتص مي‌نويسد: «نتانياهو يك جانور زخم‌خورده است. او تلاش مي‌كند تا براي حفظ جان خودش بجنگد و در اين شرايط نبايد توانايي‌هاي او را در تنازع بقا دست‌كم گرفت.» نتانياهو آخرين ساعت‌هاي روز دوشنبه با انتقاد از ليبرمن، در نطقي تلويزيوني گفته بود: «در 48 ساعت خيلي كارها مي‌توان كرد.» بهترين مسير فرار براي نتانياهو اين است كه تا پيش از پايان ضرب‌الاجل چهارشنبه بتواند ليبرمن را براي تشكيل يك دولت ائتلافي راضي كند، در غير اين صورت به گزارش رويترز حتي برخي تحليلگران نسبت به توانايي او در جلب 61 راي لازم براي تصويب لايحه انتخابات مجدد هم مورد ترديد است. اگر اين لايحه تصويب نشود، رييس كنست روون ريولين، رقيب نتانياهو، بني گانتز از ائتلاف سفيد و آبي را براي تشكيل دولت مامور خواهد كرد.
مانع سربازي يهوديان افراطي
اصلي‌ترين مانع در توافق براي تشكيل دولت ائتلافي نتانياهو، لايحه معافيت «دانشجويان تمام وقت تورات» از خدمت سربازي است. در حالي كه گروه‌هاي راست‌گراي مذهبي حامي نتانياهو از اين لايحه حمايت مي‌كنند، حزب «اسراييل خانه ما» به رهبري آويگدور ليبرمن مخالف آن است. نتانياهو كه در انتخابات فروردين ماه رژيم توانست با كسب 35 كرسي كنست براي حزبش «ليكود» بار ديگر بعد از يك دهه انحصار قدرت رژيم اشغالگر، مسوول تشكيل دولت شود. اما فرآيند مذاكرات او با متحدانش در كنست بعد از مخالفت آويگدور ليبرمن، وزير جنگ پيشين، با مانع مواجه شد. نتانياهو كه در صورت ناتواني در كسب حمايت 5 نماينده حزب «اسراييل خانه ما» اكثريت لازم براي تشكيل دولت ائتلافي را به دست نخواهد آورد، مستقيما ليبرمن را هدف انتقاد قرار داده و مي‌گويد: «هيچ دليلي وجود ندارد كه يك انتخابات غيرضروري ديگر برگزار شود كه رقم كلاني هزينه به جاي مي‌گذارد و دست كم شش ماه ديگر همه ما را فلج نگه مي‌دارد.» اما ليبرمن گفته است كه تمام مصالحه‌ها و عقب‌نشيني‌ها را در مذاكرات با ليكود انجام داده است و به هيچ‌وجه آماده عقب‌نشيني بيشتر نيست. او تاكيد كرد در صورت نياز به برگزاري يك انتخابات جديد، كاملا براي آن آمادگي دارد.آويگدور ليبرمن، در مورد مذاكرات با احزاب راست‌گرا گفته است كه آنها هيچ «انعطافي» در مورد پيش‌نويس طرح محدوديت سربازي براي دانشجويان تورات نشان نداده‌اند. ليبرمن مي‌گويد: «مساله قانون خدمت نظام وظيفه، فقط يكي از نشانه‌هاي افراطي‌گري جامعه يهوديان حريدي است. آنها همزمان خواهان تعطيلي سوپرماركت‌ها در روز سبت، تعطيلي پروژه ساخت و ساز پل يهودي در آخر هفته‌ها و تعطيلي بليت‌فروشي باغ‌وحش انجيلي اورشليم در روزهاي شنبه هستند.»
تلاش ترامپ براي رفع مانع از جلوي پاي نتانياهو
همزمان با گمانه‌زني در مورد شكست نتانياهو براي تشكيل دولت، سياستمداران نزديك به رييس‌جمهور امريكا و شخص او براي دخالت در روند سياسي تشكيل دولت بسيج شده‌اند. به نوشته رسانه‌هاي اسراييلي چندين سياستمدار ارشد هوادار ترامپ با مقام‌هاي ارشد حزب «اسراييل خانه ما» به رهبري آويگدور ليبرمن تماس گرفته‌اند تا او را براي موافقت با شروط نتانياهو تحت فشار بگذارند. بر اساس گزارش روزنامه جروزالم پست، همزمان با موضع‌گيري علني رييس‌جمهور امريكا در مورد تشكيل كابينه رژيم صهيونيستي، گروهي از مقام‌هاي امريكا فشار بر آويگدور ليبرمن، وزير جنگ پيشين اين رژيم را براي تشكيل ائتلاف با نتانياهو افزايش داده‌اند. ترامپ روز دوشنبه شخصا در حساب كاري شبكه اجتماعي توييترش نوشت: «اميدوارم كار تشكيل دولت ائتلافي اسراييل خوب پيش برود تا من و بي‌بي (نتانياهو) بتوانيم اتحاد ميان اسراييل و امريكا را از هميشه قوي‌تر كنيم. خيلي كارهاي بيشتري باقي مانده.»
چين و روسيه در نشست منامه شركت نمي‌كنند
گو وي، سفير چين در فلسطين به خبرگزاري وفا در فلسطين خبر داده است كه چين و روسيه بر اساس توافقي كه با يكديگر داشته‌اند در نشست اقتصادي منامه كه قرار است به عنوان اولين گام از معامله قرن ترامپ برگزار شود شركت نمي‌كنند. به نوشته خبرگزاري وفا، سفير چين اين خبر را در ديدارش با نبيل شعث، مشاور ارشد رييس تشكيلات خودگردان فلسطيني در رام‌الله بيان كرده است. به نوشته اين خبرگزاري سفير چين گفته است: «تحريم اجلاس منامه در چارچوب توافق روسيه و چين انجام مي‌شود.»
تشكيلات خودگردان فلسطيني و گروه‌هاي فلسطيني ديگر اعلام كرده‌اند كه در اجلاس منامه شركت نخواهند كرد. گفته مي‌شود كه نشست اقتصادي به ميزباني بحرين، قرار است به رياست جارد كوشنر، داماد رييس‌جمهور امريكا و جيسون گرينبلات، فرستاده ويژه امريكا در مذاكرات خاورميانه با هدف جذب سرمايه‌گذاري خارجي براي كمك به اقتصاد فلسطين به عنوان بخشي از فرآيند اجراي معامله قرن برگزار شود. عربستان سعودي و امارات متحده عربي بدون قيد و شرط آمادگي خود را براي شركت در اين جلسه اعلام كرده‌اند. روز چهارشنبه، داماد رييس‌جمهور امريكا قرار است به اردن سفر كند تا در ديدار با پادشاه اين كشور، اهداف برگزاري اجلاس منامه را براي او تشريح كند. اردن كه ميزبان بخش بزرگي از آوارگان فلسطيني است، هنوز در مورد مشاركت يا عدم مشاركت در اجلاس منامه اظهارنظري نكرده است.