جنجال پروژه «ايرانديساينفو» به كنگره رسيد
ايران‌ستيزي و حمله به آزادي بيان از جيب مردم امريكا
گروه ديپلماسي| دو سال و اندي از حضور دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا در كاخ سفيد مي‌گذرد اما هزينه‌هايي كه وي و اعضاي تيمش بر ساختار سياست داخلي اين كشور تحميل كردند، اندك‌اندك غيرقابل شمارش مي‌شود. تيم ترامپ چه آنها كه در كاخ سفيد مستقر هستند و چه كساني كه در وزارتخانه‌هاي متعدد مشغول به كار شدهاند به اين جمله كه «هدف، وسيله را توجيه مي‌كند»، بيش از توسل به قانون اعتقاد دارند. در اين ميان تشديد تنش ميان ايران و امريكا كه امروز مي‌توان با قطعيت آن را يكي از اهداف اصلي برخي چهره‌هاي تندرو در كابينه ترامپ در دو سال گذشته دانست، پرونده ايران را به يكي از سه پرونده اصلي بر روي ميز كار ترامپ تبديل كرده است. در دو سال اخير دولت ترامپ حقه‌هاي بسياري را براي تغيير مسير پرونده ايران امتحان كرد؛ از كناره‌گيري از برجام تا بازگرداندن تحريم‌هاي اقتصادي، از تلاش براي ايجاد اغتشاش و ناآرامي در ايران تا بسيج كردن گروه‌هاي مخالف حاكميت جمهوري اسلامي در خارج از كشور. هرچند كه ترامپ و اعضاي تيم وي از جمله مايك پمپئو و جان بولتون مي‌گويند به دنبال تغيير نظام در ايران نيستند اما مجموعه اخباري كه به خصوص در شش ماه اخير منتشرشده نشان مي‌دهد اين ادعا با گام‌هايي كه اين دولت در دو سال گذشته عليه ايران برداشته، تطبيق ندارد. رسانه‌هاي امريكايي در چند هفته اخير اقدام به افشاگري‌هاي گسترده‌اي درباره بودجه نهادهاي متفاوت در دولت ترامپ براي جنگ رواني عليه ايران كرده‌اند و البته در اين ميان بايد به نقش برخي ايراني‌هاي خارج از كشور در اين روشنگري‌ها هم اشاره كرد. در 10 روز اخير نامي كه بسيار شنيده شده پروژه «ايرانديساينفو» و ارتباط مالي آن با وزارت خارجه امريكا است. به گزارش دويچه وله، پروژه «ايرانديساينفو» بخشي از فعاليت‌هاي دفتر كوچكي به نام «دفتر فعاليت جهاني» در وزارت امور خارجه امريكاست و هدف آن مقابله با تبليغات سياسي جمهوري اسلامي ايران در فضاي مجازي اعلام شده است. اين پروژه قرار بود با تبليغات سياسي جمهوري اسلامي ايران مبارزه كند اما ماجراي تخلف اين پروژه از مقررات و حمله به خبرنگاران، فعالين سياسي و حقوق بشر ايراني به كنگره كشيده شده است.مجله امريكايي Mother Jones كه از روزنامه‌نگاري تحقيقي حمايت مي‌كند، پنجشنبه ۱۶ خرداد (۶ ژوئن) با انتشار گزارشي در مورد پروژه «ايرانديساينفو» (IranDisInfo) نوشته است كه نمايندگان دموكرات كنگره امريكا تحقيق در مورد تخلفات اين پروژه را آغاز كرده‌اند.در پي اعتراضات اخير شماري از روزنامه‌نگاران وفعالان سياسي ايراني، اكنون نمانيدگان دموكرات كنگره اين مساله را بررسي خواهند كرد كه آيا دولت ترامپ از دفتري كه در دوران رياست‌جمهوري باراك اوباما براي مبارزه با تبليغات سياسي خارجي و انتشار اطلاعات نادرست در اينترنت تاسيس شده، در راستاي اجراي سياست‌هاي خود در مورد ايران استفاده مي‌كند.مايك پمپئو، وزير امور خارجه امريكا ماه فوريه گذشته لئا گابريله، يكي از خبرنگاران شبكه فاكس‌نيوز را كه تجربه اندكي در مسائل ديپلماتيك دارد به مديريت «دفتر فعاليت جهاني» وزارت خارجه منصوب كرد. وزارت امور خارجه امريكا جمعه 10 خرداد (۳۱ مه) پس از انتشار گزارش‌هايي در مورد پروژه «ايرانديساينفو» كه نشان مي‌داد از مقررات تعيين شده تخلف كرده، بودجه اين پروژه را تعليق كرد. يك روز پس از آن خبرگزاري آسوشيتدپرس گزارشي منتشر كرد كه حاوي اطلاعات جمع‌آوري شده توسط نگار مرتضوي در مورد پروژه «ايرانديساينفو» بود.نگار مرتضوي، خبرنگار ايراني- امريكايي و مشاور سردبير اينديپندنت اطلاعاتي گردآورده بود كه نشان مي‌داد مسوولين پروژه «ايرانديساينفو» در فضاي مجازي به روزنامه‌نگاران، دانشگاهيان و فعالان حقوق بشر كه منتقد سياست‌هاي دولت امريكا در مورد ايران هستند حمله مي‌كنند. مدير پروژه «ايرانديساينفو» مريم معمار صادقي مدير موسسه «توانا» است.
به گزارش دويچه وله جان تيرمن، مدير مركز مطالعات بين‌الملل دانشگاه ام‌آي‌تي در نقد اين پروژه نوشته بود: «استفاده از بودجه دولتي براي حمله به آزادي بيان شهروندان امريكا، ابزار شبيه نازي‌ها و لايق تماميت‌طلبان است - البته همسو با شيوه ترامپ در تضعيف اصول و روش‌هاي دموكراتيك. شما متعلق به اين كشور نيستيد.» وزارت امور خارجه امريكا اعلام كرده تا زماني كه «اقدامات لازم براي اطمينان از انجام فعاليت در چارچوب كاري مورد توافق» صورت نگيرد، بودجه پروژه «ايرانديساينفو» معلق خواهد ماند.اين پروژه بخشي از فعاليت‌هاي «دفتر فعاليت جهاني» وزارت امور خارجه امريكا است كه آوريل سال ۲۰۱۶ ميلادي در دوران رياست‌جمهوري باراك اوباما و پس از آن تاسيس شد كه اتهام‌هايي در مورد دخالت روسيه در انتخابات اوليه رياست‌جمهوري امريكا مطرح شد.آن زمان بودجه‌اي معادل ۸۰ ميليون دلار براي فعاليت‌هاي اين دفتر با هدف «مقابله با پروپاگاندا و انتشار اطلاعات نادرست در فضاي مجازي» در نظر گرفته شد. اكنون و با بالا گرفتن بحث‌ها در اين زمينه، مجله امريكايي Mother Jones نوشته است سناتور دموكرات اليوت انگل، عضو ارشد كميته روابط خارجي كنگره از «دفتر فعاليت جهاني» وزارت امور خارجه خواسته است اطلاعات بيشتري در مورد پروژه «ايرانديساينفو» ارايه كند. به‌نظر مي‌رسد مقامات مسوول در اين دفتر موافقت كرده‌اند كه هفته آينده با كارمندان دفتر سناتور انگل ديدار كنند.
در همين راستا و در ادامه واكنش‌ها به افشاگري‌هاي اخير درباره اين پروژه، باربارا لي، نماينده دموكرات كنگره امريكا در توييترش نوشت: وزارت خارجه ترامپ پول ماليات‌دهندگان را به گروهي (ايران ديس‌اينفو) داده كه متهم هستند به ارعاب و مزاحمت فعالين حقوق بشر، خبرنگاران و اساتيد دانشگاهي كه با سياست‌هاي جنگ‌طلبانه آنها در قبال ايران مخالفند. اين غيرقابل قبول است و ما تحملش نمي‌كنيم.
همچنين ايلهان عمر، نماينده كنگره امريكا و عضو كميته روابط خارجه مجلس نمايندگان در انتقاد از رسوايي «ايران ديس‌اينفو» نوشت: اين سوءاستفاده از قدرت است. چرا دولت ترامپ از بودجه وزارت خارجه براي حمله مجازي (ترول) به فعالين حقوق بشر و خبرنگاران استفاده مي‌كند؟
وقتي ربات‌ها برانداز مي‌شوند
همزمان با جنجال‌ها درباره اين اقدام غيرقانوني وزارت‌خارجه امريكا، رسانه امريكايي «مادر جونز» پرده از تلاش‌هاي سازمان يافته در فضاي مجازي به خصوص توييتر براي تبليغ عليه نظام ايران و حمايت از براندازي برداشته است. براساس ترجمه خبرگزاري فارس از اين گزارش، گروهي بالغ بر ۴۰۰ حساب كاربري در توييتر هستند كه به‌طور منظم پيام‌هايي را در مخالفت با جمهوري اسلامي ايران منتشر مي‌كنند. برخي از اين حساب‌هاي كاربري ربات عده‌اي كاربران واقعي و عده‌اي ديگر «سايبورگ» (حساب‌هايي كه توسط افراد واقعي كنترل مي‌شوند اما فعاليت آنها براي انتشار پيام‌هاي بيشتر و سريع‌تر توسط فعاليت‌هاي ماشيني تقويت مي‌شود) هستند. اين حساب‌هاي كاربري اغلب توييت‌هايي در حمايت از تغيير نظام ايران منتشر مي‌كنند و بسياري از آنها حامي گروه تروريستي منافقين هستند كه حتي طبق تحقيقات وزارت خارجه امريكا هيچ پايگاهي در ميان مردم ايران ندارند. تحقيقات «جياف گلبرگ»، از محققان مسائل سايبري نشان مي‌دهد گروهي متشكل از ۳۵۰ حساب كاربري روي هم رفته بيش از ۵ ميليون بار براي نزديك به ۵۰۰ هزار نفر از دنبال‌كننده‌هاي خود پيام‌هايي در اين راستا منتشر كرده‌اند. طبق اين گزارش، تشخيص اينكه از ميان اين حساب‌هاي كاربري كدام يك كاربران واقعي، كدام‌يك جعلي و كدام سايبورگ هستند دشوار است، اما برخي از الگوهاي رفتار اين حساب‌ها انطباق زيادي با فعاليت‌هاي حساب‌هايي دارد كه به صورت ماشيني هدايت مي‌شوند. از ميان اين حساب‌هاي كاربري، ۵ مورد از برجسته‌ترين آنها در چند سالي كه از فعاليت آنها مي‌گذرد صدها هزار توييت منتشر كرده‌اند. اين حساب‌ها به‌طور متوسط بالغ بر ۱۰۰ پيام در يك روز منتشر كرده‌اند. سرعت انتشار اين پيام‌ها به تنهايي نشان‌دهنده الگوي فعاليت غيرواقعي يا مصنوعي اين گروه نيست، اما گلبرگ مي‌گويد اين براي او سرنخي است تا او در بررسي‌هاي بعدي مسائل ديگري مثل ميزان ارتباطات ميان اين حساب‌هاي كاربري را با يكديگر و كاربراني كه پيام‌هاي آنها را بازنشر مي‌كنند بررسي كند. مادرجونز نوشته مشخص نيست چه كسي اين حساب‌هاي كاربري را هدايت مي‌كند اما مواضع آنها معمولا در راستاي گروهك منافقين است. «جان بولتون»، مشاور امنيت ملي كاخ سفيد يكي از حاميان اين گروه است و در جلسات آن سخنراني كرده است.
برخي گزارش‌ها و اظهارنظرها در گذشته نيز به نقش ربات‌هاي توييتري در تبليغ عليه ايران در فضاي مجازي اشاره كرده‌اند. شبكه خبري الجزيره اخيرا در گزارشي، ضمن مصاحبه با تحليل‌گران سياسي و عناصر جدا شده از گروهك تروريستي منافقين، به پشت پرده راه افتادن توفان‌هاي توييتري و ترند شدن هشتگ‌هاي معاندان نظام جمهوري اسلامي ايران پرداخته است.«مارك آونز» استاد دانشگاه «اِگزتر» انگليس پس از بررسي نحوه عملكرد حساب‌هاي توييتري به الجزيره گفت: «اكثر حساب‌هايي كه هشتگ‌هاي #ايران_را_آزاد_كنيد و #تغيير_رژيم_ايران را از اواخر دسامبر (اوايل دي ۹۶) تا مه توييت مي‌كردند، در يك بازه زماني چهار ماهه ايجاد شدهاند. استفاده زياد از اين هشتگ‌ها، نشان‌دهنده اين است كه آنها توسط ربات‌ها توييت مي‌شوند.»