11 تعهد بر زمين مانده اروپا
گروه ديپلماسي| 3 روز مانده به پايان ضرب‌الاجل ايران در گام نخست كاهش از سطح تعهدات برجامي، لحن ايران تندتر شد. همزمان حسن روحاني، رييس‌جمهور،
علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي و محمدجواد ظريف وزير خارجه اعلام كردند كه ايران روز 16 ارديبهشت گام خود را برمي‌دارد و تنها چند روز فرصت باقي است تا اروپايي‌ها وعده‌هاي خود را درباره فروش نفت ايران و سازوكار مالي موسوم به اينستكس عملي كنند. در چند روز گذشته پس از اعلام عبور ايران از مرز 300 كيلوگرم ذخيره اورانيوم و گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در اين باره، برجام دوباره به سرخط اخبار بين‌المللي بازگشته و اظهارات روز گذشته حسن روحاني مبني بر اينكه پس از 16 تيرماه ايران افزايش سطح غني‌سازي را با ميزان نياز خود تطبيق مي‌دهد، هياهويي در فضاي مجازي و سطح رسانه‌اي به راه انداخته است. بسياري از رسانه‌هاي بين‌المللي اين سخنان رييس‌جمهور ايران را به هشدار آخر تهران تشبيه كردند.
محمدجواد ظريف در حاشيه جلسه هيات دولت در جمع خبرنگاران با بيان اينكه گام بعدي كاهش تعهدات برجامي جمهوري اسلامي ايران، عدم رعايت غني‌سازي تا سقف ۳.۶۷ درصد است، خاطرنشان كرد: اينكه ما در گام بعدي در چه سطحي غني‌سازي كنيم را خودمان و بر اساس نيازمان تعيين مي‌كنيم.
به گزارش ايسنا، ظريف در پاسخ به پرسشي درباره كاهش تعهدات برجامي ايران اظهار كرد: ما برنامه‌هاي جمهوري اسلامي ايران را اعلام كرديم و براساس آن هم عمل مي‌كنيم و اروپايي‌ها هم بايد بدانند تا زماني كه آنها به برجام متعهد باشند ما به برجام متعهد خواهيم بود. همچنين به همان شكل كه اروپايي‌ها تعهدات‌شان را عمل كنند ما نيز تعهدات‌مان را اجرا خواهيم كرد.
وزير امور خارجه در ادامه در پاسخ به اين پرسش كه آيا نخستين تراكنش‌هاي اينستكس انجام شده است با تاكيد بر اينكه اين موضوع بايد از بخش خصوصي پرسيده شود، اظهار كرد: اروپايي‌ها اعلام كرده‌اند كه نخستين تراكنش در حال انجام است اما بخش خصوصي بايد در اين باره اظهارنظر كند.
ظريف در پاسخ به پرسش ديگري درباره انتشار برخي اطلاعات فروش نفت ايران در رسانه‌هاي عمومي از جمله صدا و سيما با بيان اينكه اين كار حتما در جهت منافع ملي نيست، خاطرنشان كرد: اين كار به منافع ملي ضربه خواهد زد و وزير نفت نيز چنين كاري را براي منافع ملي نامناسب مي‌داند.
او در پاسخ به پرسشي درباره طرح ادعاي نقش داشتن اسراييلي‌ها در انفجار پايگاه موشكي در اطراف تهران و شهادت سردار تهراني‌مقدم در يكي از مجموعه‌هاي نمايشي صدا و سيما و اينكه آيا جمهوري اسلامي ايران در اين زمينه در مجامع بين‌المللي شكايتي عليه رژيم صهيونيستي طرح كرده است، گفت: من بر اساس يك سريال تلويزيوني نمي‌توانم اقدامي انجام دهم؛ بحمدالله تلويزيون هم نگاه نمي‌كنم. وزير امور خارجه در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود در پاسخ به پرسش خبرنگاري درباره ۱۱ تعهد اروپا در قبال ايران در برجام و اجراي ساز و كار اينستكس در اين زمينه گفت: بعد از خروج ترامپ از برجام ما جلسه‌اي در سطح وزراي خارجه سه كشور اروپايي و همچنين دو جلسه با حضور وزراي خارجه اعضاي باقيمانده در برجام برگزار كرديم كه در اين جلسات اروپايي‌ها ۱۱ تعهد اعلام كردند كه فروش نفت ايران، بازگشت پول نفت ايران، سرمايه‌گذاري در ايران، حمل و نقل، هوانوردي و كشتيراني از جمله اين تعهدات بود. او ادامه داد: اروپايي‌ها به‌طور رسمي اين ۱۱تعهد را اعلام و به اجراي آنها متعهد شدند.
ظريف با تاكيد بر اينكه در هيچ يك از تعهدات اروپايي‌ها، اينستكس يا ساز و كار ويژه مالي وجود ندارد، خاطرنشان كرد: آنچه وجود دارد ۱۱ تعهد از سوي اروپايي‌هاست؛ اگر اينستكس عملياتي شود تازه مقدمه‌اي مي‌شود براي اجراي آن ۱۱ تعهد؛ لذا اروپايي‌ها بايد به ۱۱ تعهدي كه اعلام كرده‌اند، عمل كنند. وزير امور خارجه افزود: پيش از اجراي اين ۱۱ تعهد، اروپايي‌ها در چارچوب برجام بايد به مواد ۱تا ۳ ضميمه ۲ برجام توجه كنند؛ در اين مواد نوشته شده: «اينكه اروپا يك اقدامي كرده و قانوني را لغو كرده است كافي نيست، بلكه آثار آن قانون را بايد نشان دهد»؛ لذا به صراحت گفته‌ايم تا زماني كه اروپا به برجام متعهد باشد ما نيز به برجام متعهد خواهيم بود اما همان‌طور كه اروپا تعهداتش را انجام مي‌دهد، ما نيز تعهدات‌مان را انجام مي‌دهيم. ظريف در ادامه در پاسخ به پرسشي درباره اظهارات اخير دادستاني مبني بر اينكه اينستكس فرزند معلول برجام است، تاكيد كرد: معلول يا غيرمعلول؛ ما از اروپايي‌ها مي‌خواهيم تعهدات‌شان را انجام دهند و تعهدات آنها نيز بسيار فراتر از اينستكس است. او در پايان در پاسخ به پرسشي درباره واكنش رييس‌جمهوري ايالات متحده امريكا نسبت به افزايش سطح غني‌سازي اورانيوم اظهار كرد: ترامپ مي‌تواند به همه چيز واكنش نشان دهد ولي اگر ايشان مي‌خواهد به خود حق دهد كه چنين واكنشي را انجام دهد، ابتدا بايد نقض برجام و خروج از آن را متوقف كند و تحريم‌هاي غيرقانوني را كه به مثابه تروريسم اقتصادي عليه ۸۲ ميليون ايراني است متوقف بعد در اين باره تصميم بگيرد.
«دونالد ترامپ» رييس‌جمهور امريكا نيز صبح روز گذشته مجددا به اقدام ايران در عبور از مرز 300 كيلوگرم اورانيوم واكنش نشان داد و در توييترش نوشت: «مدت‌ها قبل از اينكه من رييس‌جمهور شوم، ايران داشت توافق ۱۵۰ ميليارد دلاري (به اضافه ۱.۸ ميليارد دلار پول نقد) هسته‌اي با ايالات متحده را نقض مي‌كرد و آنها حالا محدوديت ذخاير (اورانيوم) را نقض كرده‌اند. اين، خوب نيست». رييس‌جمهور امريكا كه در رقابت‌هاي انتخابات رياست‌جمهوري سال ۲۰۱۶ و بعد از آغاز رياست‌جمهوري خود بارها ادعا كرده بود كه دولت «باراك اوباما» براي انعقاد برجام به ايران ۱۵۰ ميليارد دلار پول داده، روز گذشته باز هم اين ادعاي بي‌اساس را تكرار كرد.
روز گذشته «آگنس وون در مول» سخنگوي وزارت خارجه فرانسه نيز به اقدام اخير ايران واكنش نشان داده و گفت: «ايران با ترك توافق وين هيچ چيز به دست نمي‌آورد. زير سوال بردن [توافق] تنها به تشديد تنش‌هايي منجر مي‌شود كه پيش از اين هم در منطقه وجود داشته است. به همين دليل است كه فرانسه به همراه شركاي اروپايي خود قويا از ايران خواسته تجاوز از سقف غني‌سازي را بدون تاخير به عقب بازگردانده و از هر اقدام ديگري كه ممكن است تعهدات هسته‌اي اين كشور را تضعيف كند، خودداري كند.»