نگاهي به آثار برايان مگي در فارسي
از فلسفه تا مرگ
كاوه رهنما|بسياري از علاقهمندان فلسفه، فلسفه را به واسطه برايان مگي و از خلال آثارش ميشناسند. البته نبايد به اين خوش اقبالي برايان مگي و مهمتر از او علاقهمندان به آثارش نيز اذعان كرد كه كتابهاي او را مترجماني برجسته و نام آشنا به فارسي ترجمه كردهاند: عزتالله فولادوند، حسن كامشاد، ماني صالحيعلامه و... در ادامه نگاهي ميكنيم به برخي از مشهورترين آثار او به زبان فارسي.
فلاسفه بزرگ: آشنايي فلسفه غرب
اين كتاب با ترجمه درخشان عزتالله فولادوند، مترجم و پژوهشگر شهير آثار فلسفي به فارسي، نخستين بار در مهر ماه سال 1372 توسط نشر خوارزمي در ايران منتشر شد. كتاب در واقع مجموعه گفتوگوهايي خواندني و درخشان است كه نخستين بار به صورت تصويري از تلويزيون بيبيسي در سال 1987 پخش شده است. 15 گفتوگو با برخي از بزرگترين متخصصان فلسفه در قرن بيستم درباره بزرگترين فيلسوفان تاريخ: گفتوگو درباره افلاطون با مايلز برن پيت، گفتوگو با مارتا نوسبام درباره ارسطو، گفتوگو درباره فلسفه قرون وسطي با آنتوني كني، گفتوگو درباره دكارت با برنارد ويليامز، گفتوگو درباره اسپينوزا و لايب نيتس با آنتوني كوئينتن، گفتوگو درباره لاك و باركي با مايكل ايرز، گفتوگو درباره هيوم با جان پاسمور، گفتوگو درباره كانت با جفري وارناك، گفتوگو درباره هگل و ماركس با پيتر سينگر، گفتوگو درباره شوپنهاور با فردريك كاپلستون، گفتوگو درباره نيچه با جي. پي. استرن، گفتوگو درباره هوسرل و هايدگر و فلسفه جديد اصالت وجود با هيوبرت دريفوس، گفتوگو درباره پيروان امريكايي مكتب اصالت عمل با سيدني مورگن بسر، گفتوگو درباره فرگه، راسل و منطق جديد با ا. ج. اير و گفتوگو با جان سرل درباره لودويگ ويتگنشتاين. هر يك از گفتوگوها درآمدي درخشان و ارزشمند و همچنان قابل استفاده، سرشار از بصيرت درباره فيلسوف يا جريان فلسفي مورد بحث با ترجمهاي خواندني و بليغ.
مردان انديشه: پديد آورندگان فلسفه معاصر
مترجم اين كتاب نيز عزتالله فولادوند است و نخستين بار نشر طرح نو آن را منتشر كرده است. برايان مگي در اين كتاب بر خلاف كتاب پيشين به جاي رجوع به تاريخ كهن فلسفه به فلسفه در قرن بيستم پرداخته است. مردان انديشه همچون فلاسفه بزرگ ساختاري گفتوگويي دارد و شامل 15 گفتوگو با نامدارترين چهرههاي فلسفه معاصر است كه نخستين بار به صورت كتاب در سال 1978 منتشر شده است. همچون فلاسفه بزرگ، گفتوگوها بسيار خواندني و در عين حال عميق است. در اين گفتوگوها مهمترين جريانهاي فلسفي در قرن بيستم مورد بحث قرار ميگيرند. در اين كتاب آيزايا برلين در گفتوگويي با عنوان درآمدي بر فلسفه حضور دارد، چارلز تيلور درباره كارل ماركس حرف ميزند، هربرت ماركوزه مكتب فرانكفورت را معرفي ميكند، ويليام بارت راجع به مارتين هايدگر حرف ميزند، آنتوني كوئينتن درباره ويتگنشتاين، ج. ا. اير درباره پوزيتيويسم منطقي، برنارد ويليامز درباره فلسفه زبان، آ. آر، هير درباره فلسفه اخلاق، ويلارد ون اورمن كواين درباره فلسفه خودش، جان سرل درباره فلسفه زبان، چامسكي درباره چامسكي، هيلاري پاتنم درباره فلسفه علم، رونالد دوركين درباره فلسفه سياسي، آيريس مرداك درباره فلسفه و ادبيات و ارنست گلنر درباره فلسفه و بستر اجتماعي آن گفتوگو ميكند.
سرگذشت فلسفه
اين كتاب با زير عنوان «داستان جذاب 2500 سال فلسفه مغرب زمين از يونان باستان تاكنون» دو ترجمه دارد كه هر دو خواندني است، يكي توسط حسن كامشاد، مترجم سرشناس آثار فلسفي و تاريخي كه نشر ني آن را منتشر كرده و ديگري توسط ماني صالحيعلامه، مترجم پركار آثار تاريخي و فلسفي كه نشر آمه آن را به چاپ رسانده. در اين كتاب مصور و بسيار خواندني، برايان مگي با زباني شيرين و شيوا، قصه فلسفه را از ديرباز تا زمان حاضر روايت ميكند. غير از سادگي و شيوايي كتاب، نكته حائز اهميت اين كتاب، روايت داستان فلسفه در بستر تاريخ اجتماعي، سياسي و فرهنگي آن است. به عبارت ديگر خواننده اين كتاب درمييابد كه پيشرفت فلسفه در دل تحولات ديگر در زندگي انسان رخ داده و همين فهم مباحث و استدلالات فلسفي را براي او ساده ميكند.
فلسفه شوپنهاور
برايان مگي علاوه بر آشنايي گسترده و ژرفش با حوزههاي مختلف فلسفي به فلسفه شوپنهاور به طور خاص علاقهمند بود و در زمينه انديشههاي او تخصص داشت. او در اين كتاب با همان زبان شيوا و روانش، انديشههاي يكي از دشوارنويسترين فلاسفه تاريخ، يعني آرتور شوپنهاور را روايت ميكند و ضمن نشان دادن تاثيري كه شوپنهاور از انديشههاي پيشينيان خودش مثل بودا و كانت گرفته به تاثير او بر فلسفههاي پس از خودش به ويژه بر انديشههاي ويتگنشتاين، فرويد و يونگ ميپردازد. رضا وليياري مترجم اين كتاب، مهمترين مترجم آثار و انديشههاي شوپنهاور به زبان فارسي است و كتاب را نشر مركز به چاپ رسانده است.
مواجهه با مرگ
برايان مگي علاوه بر فلسفه در حوزه ادبيات و موسيقي نيز دستي داشت و رمان خواندني «مواجهه با مرگ» يكي از آثار اوست كه سال گذشته با ترجمه زندهياد مجتبي عدالتنژاد به فارسي ترجمه شد. او در اين كتاب شخصيتها را در روايتي جذاب و تكاندهنده به مواجهه با زندگي و مرگ ميكشاند. طنز تلخ ماجرا آن است كه اين كتاب آخرين اثر از اوست كه تاكنون به فارسي ترجمه شده، تلختر آنكه مترجم جوان كتاب دقيقا بعد از ترجمه اين كتاب به طور ناگهاني از دنيا رفت. گويي مواجهه با مرگ، سرنوشت نويسنده و مترجم بعد از انتشار چاپ فارسي آن بوده است!