ادامه از صفحه اول
خواسته‌هاي مشروع ايران
همچنين در سوي ديگر آب سنگين اراك كه متعهد به فروش آن از طريق عمان بود را متوقف كرد و ظاهرا ميزان آن نيز از حد مجاز تعيين شده در برجام فراتر رفته است. در گام دوم كه تا آخر وقت امروز به پايان مي‌رسد، درصد غني‌سازي از 3.67 را ايران به 4.5 درصد رسانده و بعضا گفته شده كه شرايط فراهم است كه ايران تا غني‌سازي 20 درصد ادامه دهد كه اين مرحله در حال پايان يافتن است. در اين فاصله اروپايي‌ها به خصوص در آغاز مرحله دوم تحرك خود براي نجات برجام را جدي‌تر كردند. هايكوماس، وزيرخارجه آلمان به تهران آمد كه با واكنش تند ايران مواجه شد. تحركات ديگري از سوي آقاي ماكرون مطرح شد كه در اين ميان فريز در برابر فريز به ميان آمد كه ايران و امريكا هر دو طرف اقدامات خود را متوقف كنند اما واقعيت آن است كه امريكا عالي‌ترين سطح مقام‌هاي جمهوري اسلامي را نيز تحت تحريم قرار داده است. امريكا، رهبري و وزيرخارجه جمهوري اسلامي ايران را تحت تحريم قرار داده كه اين به معناي پايان يافتن تحريم‌هاي امريكاست چراكه ديگر چيزي براي تحريم باقي نمانده است. البته امانوئل ماكرون، رييس‌جمهوري فرانسه به تلاش خود ادامه داد و در حاسيه اجلاس گروه 7 در شهر بياريتز فرانسه در نشستي كه با دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده داشت، قصد داشت به نحوي نظر او را براي ارايه معافيت‌هاي محدود به ايران براي فروش نفت جلب كند. از همين رو اين طرح هنگامي كه به ميان آمد آقاي ظريف مجوز لازم را دريافت كرد كه به بياريتز سفر كند تا ببينيد ماجرا چيست. هنگامي كه با آقاي ماكرون ديدار كرد سپس بخشي از طرح ارايه شده از سوي فرانسه به ايران درز كرد. از همين رو وزراي خارجه 3 كشور اروپايي نشستي را برگزار كردند و پيشنهاداتي براي پيشبرد اين مذاكرات ارايه دادند. پيرو اين مذاكرات آقاي عراقچي، معاون وزير امورخارجه به فرانسه سفر كرد تا در سطح معاونين وزرا جنبه‌هاي فني مباحث مطرح شده را بررسي كنند. شنيده‌ها حاكي از آن است كه پيشنهادات شامل فروش 700 هزار بشكه نفت و در سوي ديگر اتحاديه اروپا 15 ميليارد دلار خط اعتباري به ايران اختصاص دهد همچنين به تعدادي از كشورها براي خريد از ايران معافيت نفتي ارايه دهد. ظاهرا اين 3 پيشنهاد مورد بحث در مذاكرات بوده است. خواسته ايران در اصل اين است كه بايد همه آنچه در برجام ذكر شد را اگر امريكا عمل نمي‌كند، اروپايي‌ها به آن عمل كنند. اروپا بايد نفت ايران را بخرد و يك خط اعتباري براي خريد نفت ايران اختصاص دهد همچنين بايد زمينه تجارت با ايران فراهم شود كه ايران علاوه بر دريافت دارو و غذا بتواند نيازهاي خود را تامين كند. بايد همه كشورهاي اروپايي بدون محدوديت مراودات خود را با ايران برقرار كنند. وقتي نسبت به اينها تعهدات طبق برجام وجود دارد بايد زمينه فروش نفت ايران فراهم شود. نبايد پول ايران تنها در يك محدوده‌اي قرار گيرد كه فقط با آن دارو و غذا تهيه كند. اينها خواسته‌هاي مشروع ايران طبق برجام است. هر چند اروپايي‌ها به ايران فشار وارد مي‌كنند كه وارد مذاكره با امريكا شوند اما خواسته ايران نيز تنها يك چيز است كه امريكا به برجام بازگردد و تحريم‌ها لغو شود و در قالب برجام اگر اعتراضي وجود دارد، حاضر به مذاكره در موارد مورد نظر هستيم هر چند كه در داخل برجام مكانيسمي پيش‌بيني شده كه اگر كشوري به اختلافي برخورد كرد به كميسيون حل اختلاف مراجعه كند تا مورد بررسي قرار گيرد. اما امريكا چنين راهي را در پيش نگرفت و يك طرفه از برجام خارج شد و فشار هم به ساير اعضا وارد كرد كه از توافق خارج شوند كه خوشبختانه تاكنون تنها و منزوي مانده ولي فشارهاي امريكا باعث محدوديت‌هاي ايران شده است. حال بايد ديد در مذاكراتي كه آقاي عراقچي با فرانسوي‌ها داشته، مي‌توانند طرفين مسائل خود را با يكديگر حل و فصل كنند يا خير و در آن صورت بايد ديد كه گام سومي كه بناست امروز اعلام شود به طور كامل اجرايي مي‌شود يا جلوي اجراي آن در صورت توافق گرفته خواهد شد.
گام سوم و ديپلماسي فعال
به‌جز امريكا كه از اين توافق خارج شده، باقي طرف‌ها بايد پايبندي خود را عملا اثبات كنند. با اين همه اما متاسفانه ديگر طرف‌ها به ويژه كشورهاي اروپايي اگرچه ظاهرا خود را حامي حفظ برجام معرفي مي‌كنند، حاضر به اجراي تعهدات خود نبوده و از آنجا كه اين رويه مي‌توانست موجب خسران كشور شده و منافع ملي را تحت‌الشعاع قرار دهد، قرار شد كه ما نيز در پي انتشار بيانيه 18 شهريور ماه شوراي عالي امنيت ملي به سمت كاهش تعهدات برجامي حركت كنيم. بيانيه‌اي كه ضمن اشاره به مراحل سه‌گانه براي اجرايي كردن اين كاهش تعهدات، اعلام مي‌كرد كه ايران نيز به طور متقابل تعهدات خود را در 3 گام كاهش خواهد داد.
اين تصميم جمهوري اسلامي، تصميمي قاطع و منطقي بود و دولت نيز با قدرت آن را در دو گام نخست اجرا كرد. در اين راستا بايد توجه داشته باشيم كه اين تصميم تطابقي كامل با مفاد 26 و 36 برجام دارد. مفادي كه به ايران اجازه مي‌داد به طور متقابل نسبت به كاهش تعهدات برجامي خود اقدام كند. در اين ميان طرف‌هاي اروپايي اگرچه بيش از گذشته خود را مشتاق حفظ برجام نشان دادند اما عملا حاضر به اجراي تغهدات خود نشده‌اند. البته هم‌اكنون ديپلمات‌هاي ما در كشورهاي مختلف مشغول رايزني هستند كه اين كشورها از تروريسم اقتصادي و تحريم‌هايي كه بر ملت اثر مي‌گذارد، دست بكشند اما ما بايد صرفا به منافع ملي خود فكر كنيم. به بيان ديگر اگر قرار باشد، كشورهاي ديگر تعهداتي را مطرح كنند اما زير آن بزنند و اين تنها جمهوري اسلامي باشد كه به طور يك‌جانبه تمامي تعهدات خود را اجرا كند، طبيعتاً اين منافع محقق نمي‌شود و هيچ عقل سليمي نيز اين موضوع را نمي‌پذيرد. به اين دليل دولت در آستانه برداشتن گام سوم با توجه به تصميماتي كه در گام اول و دوم اتخاذ شده است، بنا دارد با جديت نسبت به اجرايي كردن گام سوم نيز اقدام كند. بنابراين انتظار است كه گام سوم هر چه سريع‌تر و با اقتدار كامل برداشته شود. چراكه عملا به اين نتيجه رسيده‌ايم كه به هيچ عنوان نمي‌توان بر اساس اما و اگرها و وعده‌هاي كلامي اروپايي‌ها حسابي باز كرد؛ البته مادامي كه شاهد اقدام عملي نباشيم. بنابراين لازم است همزمان با حضور فعال ديپلمات‌هاي ايراني در كشورهاي عضو و غيرعضو برجام و رايزني و به كارگيري ديپلماسي فعال، سياست‌هاي خود را در راستاي كاهش تعهدات برجامي عملياتي كنيم. اقدامي كه احتمالا ظرف يكي، دو روز آينده به خود رنگ واقعيت مي‌گيرد.