روز جهاني بدون خودرو، فرصتي براي دستيابي به شهر پاك
البته موفقيت كامل در مسير دستيابي به «شهر پاك»، نيازمند اقدامات زيرساختي مهمي است. مهم‌ترينِ شرط و عامل موفقيت در اين راه، گسترش كمي و كيفي حمل و نقل عمومي است. با آنكه در زمان بررسي برنامه سوم توسعه شهر تهران، احكام خوبي براي توسعه حمل و نقل عمومي تصويب شده است، اما متاسفانه به دلايل مختلف، ما شاهد عقب ماندن در برنامه توسعه حمل و نقل عمومي هستيم كه بخش عمده اين مساله نه در عزم مسوولان مديريت شهري، بلكه ريشه در تنگناهاي اقتصادي تحميل شده بر مديريت كنوني شهري تهران از يكسو و برخي بروكراسي‌هاي حاكم بر نظام اداري و اجرايي كشور و عدم همكاري و همراهي برخي از دستگاه‌ها با شهرداري تهران است. بازمهندسي مبلمان شهري، ترميم معابر و پياده‌روها و ايمني‌سازي مسيرهاي دوچرخه‌سواري يكي از ضرورت‌هاي توسعه دوچرخه‌سواري به عنوان جايگزيني مناسب براي خودرومحوري است. متاسفانه تهران اكنون شهري انسان‌محور نيست بلكه در آن خودروها حرف اول را مي‌زنند. با وجود اقداماتي كه از سوي شهرداري براي ايمن‌سازي معابر و مسيرهاي دوچرخه‌سواري انجام شده، ما هنوز تا رسيدن به نقطه ايده‌آل فاصله بسياري داريم. وضعيت برخي از پياده‌روها نيز به هيچ‌وجه قابل قبول نيست. در چنين شرايطي، اينكه انتظار داشته باشيم همه شهروندان بخواهند به جاي خودرو به پياده‌روي و دوچرخه‌سواري روي بياورند، انتظاري غيرواقع‌بينانه است و ضروري است در اين چارچوب، بهسازي معابر پياده در دستور كار جدي شهرداري قرار گيرد.
به موازات اين اقدامات، ترويج دوچرخه‌سواري و گسترش تفكر استفاده از حمل و نقل عمومي و پاك به جاي خودروهاي شخصي زماني اثرگذار و نتيجه‌بخش خواهد بود كه در عملكرد و رفتار دولتمردان و افراد برجسته جامعه هم قابل مشاهده باشد. هرچند از زماني كه دكتر حناچي در كمپين سه‌شنبه‌هاي بدون خودرو شركت كرده، شاهد هستيم كه برخي از مديران شهري نيز به اين حركت پيوسته‌اند اما بايد توجه داشته باشيم همانقدر كه رفتارهاي باورمندانه مي‌تواند در گسترش فرهنگ استفاده از وسايل نقليه پاك موثر باشد، رفتارهاي نمايشي بدون پشتوانه هم آسيب‌هاي خاص خود را دارد. در واقع، زماني گسترش حمل و نقل عمومي در شهر تهران همگاني خواهد شد كه پاركينگ‌هاي شهرداري در روزهاي سه‌شنبه خالي از خودروهاي مسوولان باشد. استفاده گسترده شهروندان از وسايل حمل و نقل پاك به‌ويژه دوچرخه جهت مقابله با آلودگي هوا، مستلزم دوري‌گزيني از رفتارهايي است كه كاهنده سطح اميد و اعتماد در بين شهروندان است. در حالي كه شرايط كنوني كشور به گونه‌اي است كه بايد حداكثر انسجام و همدلي را در كشور حاكم كرد آيا لغو مراسم دوچرخه‌سواري خانوادگي با دستور قضايي در تهران مصداق پيش‌گيري از منكر است يا حاصل يك مصلحت‌سنجي خاص؟ به نظر مي‌رسد تفسير مرزهاي ناهنجاري از نگاه قانون و عرف در ميان تصميم‌گيران متفاوت و مبتني بر سليقه‌ها است. حمل و نقل پاك يك الزام براي تمامي اقشار اعم از زنان و مردان است و پرهيز از يكجانبه‌گرايي و گفت‌وگو و دستيابي به يك چشم‌انداز مشترك راه ناگزير ماست.