سايه سنگين كودتاي امريكايي 28 مرداد بر 13 آبان
حسين شيخ‌الاسلام
در اينكه كودتاي 28 مرداد تاثير مستقيمي در تسخير لانه جاسوسي توسط دانشجويان خط امام (ره) داشت، ترديدي نيست. اما اضافه بر آن پذيرفتن شاه در داخل امريكا باعث شد تا لانه جاسوسي تسخير شود. شاه جنايتكاري شكنجه‌گر بود و بسياري از جوانان ايراني را زنداني و شكنجه، مملكت را چپاول كرده بود و عزت ايران را پايمال كرده و با دست نمايندگان مجلس شوراي ملي آن زمان، لايحه‌اي را تصويب كرده بود كه هر ايراني پست‌تر از هر امريكايي است و هر امريكايي برتر از هر ايراني است. بنابراين وقتي امريكايي‌ها، او را به داخل كشور خود راه دادند، توهيني به ما و انقلاب ما و شهدا و آرمان‌هاي ما بود. دانشجويان خط امام، از نخبگان دانشگاهي بودند كه به دليل اين توهين براي بازيابي خودمان اين عكس‌العمل طبيعي را نشان دادند.
آنها لانه جاسوسي را تسخير و به امريكا اعلام كردند كه شاه را به ما استرداد دهيد و ما هم گروگان‌ها را رها مي‌كنيم، زيرا ما قصد داريم شاه را محاكمه كنيم و هر كسي هم خواست مي‌تواند ناظر بين‌المللي بفرستد، اما ما بر اساس قوانين خودمان او را محاكمه مي‌كنيم. كساني كه با تاريخ آشنا هستند، مي‌دانند كه يكي ديگر از دلايل اصلي تسخير سفارت، كودتاي 28 مرداد است. خود امريكايي‌ها مي‌دانستند كه چه كار مي‌خواهند بكنند. امريكايي‌ها همان زمان آقاي هنري پرشت رييس وقت ميز ايران را نزد مرحوم دكتر ابراهيم يزدي فرستادند تا به او بگويد كه شاه به ما خدمت كرده و الان بيمار است و ما به دليل مسائل انساني مي‌خواهيم او را براي معالجه در خاك امريكا بپذيريم. دكتر يزدي عصباني شد و با او برخورد تندي كرد و گفت كه اگر اين كار را بكنيد، عكس‌العمل دولت ايران غيرقابل پيش‌بيني است. شاه هم اگر بيمار است، مي‌تواند هر جاي ديگري تحت درمان قرار بگيرد. وقتي هم كه هنري پرشت از پيش او رفت، يادداشت رسمي به سفارت امريكا داد و به آنها بابت اجازه حضور به شاه در امريكا اعتراض كرد. جالب است بدانيد وقتي سفارت تسخير شد، اسنادي به دست آمد كه در آن اسناد ذكر شده وقتي از آنها سوال شده كه حضور شاه در امريكا چه تبعاتي مي‌تواند داشته باشد؟ اعضاي سفارت اين تصميم را درست ندانسته‌اند و حتي اين احتمال را مطرح كردند كه با اجازه دادن به شاه براي حضور در امريكا ممكن است سفارت اشغال شود! اين سند اكنون موجود است و مي‌توانيد به آن رجوع كنيد. حال سوال اساسي اين است كه هيات حاكمه امريكا با مجوز دادن به شاه براي سفر به ايالات متحده قصد داشت چه كاري بكند كه با وجود توپ و تشر دكتر يزدي و مخالفت نماينده خودشان در سفارت حاضر شدند چنين ريسكي را بپذيرند؟ به صورت دقيق نمي‌دانيم چه قصدي داشتند، اما مي‌تواند قصدشان كودتا باشد كه حاضر شدند چنين هزينه‌اي را براي آن بپردازند. البته اين را كه هدف ديگري داشتند، هنوز به صورت دقيق نمي‌دانيم، در اسنادي هم كه از تسخير لانه جاسوسي منتشر شده، به اين مهم دست نيافتيم، اگرچه اسنادي مخدوش شده و اعلام كردند برخي اسناد را منتشر نمي‌كنيم. بنابراين دانشجويان با سوء‌سابقه‌اي كه از امريكا در ذهن داشتند، سراغ تسخير لانه جاسوسي رفتند، حال آنكه امريكايي‌ها با حمايت از شاه خواستند نشان دهند كه چه قدرتي دارند و چگونه از مزدورانش حمايت مي‌كنند، براي همين دو نفر از ماموران سيا كه در كودتاي 28 مرداد حضور داشتند، كتابي درباره كودتا نوشتند كه به چند زبان ترجمه و در دنيا پخش كردند كه ما اين‌گونه هستيم. كتابي كه به زبان فارسي هم ترجمه شد، دانشجويان خط امام نيز آن كتاب را خوانده بودند.