شتابزدگي هفتمين همايش
«تاريخ پارلمان»
ماهرخ ابراهيم‌پور| بالاخره پس از سه سال تاخير هفتمين همايش «تاريخ پارلمان» سه‌شنبه 12 آذرماه در ساختمان قديمي مجلس شوراي ملي (تالار مشروطه) برگزار شد. به دليل تاخير سه ساله و از آن طرف تغيير رياست كتابخانه، مركز اسناد و موزه مجلس شوراي اسلامي كه شنيده بوديم خيلي به بروكراسي اداري اهميت مي‌دهند، انتظار داشتيم كه اين بار همايش با نظم و كيفيت بيشتر و بهتري برگزار شود، اما دريغ از نظم و هماهنگي. فضاي امنيتي شديدي براي ورود به ساختمان مجلس وجود داشت و برخي اهل رسانه نتوانستند حتي تلفن همراه خود را به داخل ببرند، در حالي كه عده‌اي مشغول گرفتن عكس يادگاري كنار مجموعه‌اي از عكس‌هاي مجلس 24 بودند، ما نتوانستيم از سخنرانان با تلفن همراه عكس بگيريم. متاسفانه در هنگام ورود خبري از كاركنان روابط عمومي كتابخانه نبود تا خبرنگاران را حداقل براي داشتن تلفن همراه براي بردن به تالار مشروطه كمك كنند. از اينكه بگذريم شايد يك هفته قبل اعلام شده بود كه همايش هفتم با حضور علي لاريجاني، رييس مجلس شوراي اسلامي افتتاح خواهد شد، اما از قبل مي‌دانستيم كه چند سالي است لاريجاني در اين همايش شركت نكرده است و اين بار هم نخواهد آمد و اين خبر تنها براي كشاندن اهالي رسانه به همايش است كه پيش‌بيني درست از آب درآمد، با وجود اينكه علي ططري، مدير مركز اسناد كتابخانه مجلس، همايش تاريخ پارلمان را به عنوان يكي از دستاوردهاي فرهنگي دوران رياست لاريجاني بر مجلس دانست!هنگام شروع مراسم افتتاحيه جمعي از دست‌اندركاران در گوشه جايگاه سخنرانان تجمع كرده بودند كه منظره‌اي حاكي از بي‌نظمي و شلوغي را به وجود آورده بود و كسي نبود كه از آنها بخواهد كه بنشينند و باعث بي‌نظمي نشوند، در تالاري كه تعدادي از سفرا و رايزنان فرهنگي كشورهاي مختلف حضور داشتند و اين بد منظره شدن به چشم آنها بسيار جلوه مي‌كرد.اما مراسم افتتاحيه با سخنراني حجت‌الاسلام علي عماد، رييس كتابخانه مركز اسناد و موزه مجلس شوراي اسلامي آغاز شد، سخنراني كه بيشتر شبيه به تبليغ فعاليت‌هاي در دست انجام و بعضا انجام شده در دوره ايشان بود، شايد ارايه اين رزومه براي آيندگاني بود كه بعدها در راس امور مجلس خواهند نشست تا بدانند كه رياست فعلي چه كرده و كتابخانه تا چه اندازه از دوران طلايي خود دور شده است. براي مثال حجت‌الاسلام عماد طي چند سالي حضور در كتابخانه مجلس هنوز نتوانستند شناختي فراتر از افراد خارج از كتابخانه نسبت به نمايندگان 24 دوره مجلس شوراي ملي به دست بياورند، زيرا در سخنان‌شان مجلس را در سيدحسن مدرس خلاصه كردند! پر واضح است كه شهيد مدرس شخصيت بسيار بزرگي است، اما اين نوع سخن راندن متناسب با افرادي است كه مي‌خواهند يك نطق سياسي را بيان كنند نه فردي كه به عنوان رييس كتابخانه، مركز اسناد و موزه مجلس شوراي اسلامي در هفتمين همايش پارلمان حاضر مي‌شود و سيد حسن مدرس را يگانه پارلمانتاريسم خواند كه نشان داد طي سه سال حضور در كتابخانه و حشر و نشر با اسناد نتوانسته قدري نگاه خويش را باز كند كه به قول عباس قديمي‌قيداري، سيد حسن مدرس تنها شهيد مجلس نبود و پيش از او ابراهيم آقا تبريزي در حمله روس‌ها به مجلس به شهادت رسيد و متاسفانه بر اثر غفلت مورخان كمتر نامي از او باقي مانده است! بعد از آن دكتر نجفقلي حبيبي، به عنوان دبير علمي همايش سخناني را ايراد كرد، سخناني كه در يك نشست غيرتخصصي شايد مناسب مستمعان بود، اما به درد هفتمين همايش تاريخ پارلمان نمي‌خورد و حاكي از آن بود كه ايشان بدون آمادگي قبلي و حتي حاضر كردن متني درخور همايش با عنوان دبير علمي همايش حضور پيدا كردند. وقتي معترض سخنراني صرفا سياسي و تبليغاتي ايشان شدم، گفتند كه به اصرار دوستان سمت دبير علمي همايش را پذيرفتند و نتوانستند در هيچ‌‌يك از جلسات همايش حاضر شوند! جالب اينكه متن سخنان ايشان به نوعي ادامه سخنان كليشه‌اي رياست كتابخانه بود. نمايندگان مجلس كمترين تعداد شركت‌كننده اين همايش بودند، همايشي كه در دوره دكتر رسول جعفريان در كتابخانه مجلس پايه‌گذاري شد و ابتدا انتشار مشروح مذاكرات مجلس شوراي ملي را در پي داشت و پس از آن اسنادي كه محققان و پژوهشگران توانستند با استناد به آنها مقالات درخوري از سير پارلمانتاريسم و تحولات آن در ايران بنويسند، اما اين همايش‌ها با همه كش و قوسي كه داشت، نتوانست حتي تعداد اندكي از نمايندگان ادوار مجلس را به خود جذب كند! حواشي هفتمين همايش تاريخ پارلمان به همين جا ختم نشد و هيات‌رييسه پنل نخست نيز يكي از نكات جالب آن بود، به‌طوري كه دكتر منصور صفت‌گل، عضو هيات علمي گروه تاريخ دانشگاه تهران تعجب خود را براي حضور در همايش پارلمان با اين جمله بيان كرد كه لابد رياست كتابخانه و مدير مركز اسناد كتابخانه مجلس از علاقه من به اسناد اطلاع داشتند كه خواستند در سمت رييس پنل نخست اين همايش حضور داشته باشم! ايشان درباره اهميت اسناد به اين جمله بسنده كرد كه اين اسناد تاريخي صرفا به عنوان اسناد اختصاصي خود پارلمان مورد توجه قرار نمي‌گيرند و از طرف ديگر اين اسناد مثل ساير اسناد مراكز آرشيوي ما ابزارهاي تحقيقات لوكس نيستند، بلكه از آنجايي كه در محتواي اين اسناد معمولا مسائل مهم كشور بازتاب پيدا كرده به تصور من تحقيقات مربوط به پارلمان، مجلس و بررسي‌هاي حوزه اسناد پارلماني در حقيقت نوعي مطالعه مديريت كلان سياسي و اجتماعي و اقتصادي كشور محسوب مي‌شوند.»اما دومين فرد حاضر در هيات رييسه، عباس قديمي‌قيداري، دانشيار دانشگاه تبريز بود كه نتوانست نسبت به سخنان سخنرانان پيش از خود بي‌تفاوت بماند و خواستار آن شد كه مجلس شوراي ملي را با همه افرادش بسنجند و تنها يك نفر را حاصل چند دوره پارلمانتاريسم ايران ندانند، او از مجلس شانزدهم، هفدهم و هجدهم و از مصدق و برخي يارانش ياد كرد كه با حضور در مجلس برهه مهمي از تاريخ پارلمان را به خود اختصاص دادند. سخنان قديمي‌قيداري آبي بر آتش بود كه نشان داد نبايد نسبت به سخنان صرفا سياسي بي‌تفاوت ماند و اشتباه را بايد به موقع تصحيح كرد، زيرا همايش تاريخي و علمي جاي نطق‌هاي تبليغي نيست. خوب است برگزاركنندگان بدانند كه همايش تاريخ پارلمان تنها جاي نام‌ها نيست و مطالب ارايه شده در آن نشان مي‌دهد كه تا چه اندازه اين همايش موفق بوده است. البته با همه انتقادات مذكور بايد از تلاش كاركنان كتابخانه تشكر كرد كه در چنين روزهاي دشواري اين برنامه را برگزار كردند.