آيت‌الله جوادي آملي در پيامي
به همايش گراميداشت آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني:
هاشمي هشدار داد مبادا مردم ناچار به پيروي از يك راي باشند
19 دي‌ماه بود كه در ميان بهت اصحاب رسانه و سياست و البته بخش‌هايي از جامعه، خبر درگذشت آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني، رييس وقت مجمع تشخيص مصلحت نظام روي خروجي خبرگزاري‌ها رفت و در ادامه، موجي از واكنش‌هاي داخلي و خارجي را برانگيخت. پنجشنبه گذشته 26 دي‌ماه درحالي سومين مراسم سالگرد او با چند روز تاخير به‌دليل همزماني با برگزاري مراسم سردار سليماني برگزار شد كه اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهوري سخنران اصلي اين مراسم بود. با اين حال شايد يكي از مهم‌ترين لحظات اين مراسم، زماني بود كه پيام تصويري آيت‌الله جوادي آملي به نمايش درآمد؛ پيامي كه البته به بخشي از آن در شماره شنبه همين هفته و در حاشيه گزارشي كه درباره اين مراسم به چاپ رسانديم، اشاره شد اما باتوجه به اهميت سخنان اين مرجع تقليد شيعيان بر آن شديم كه اين پيام را به‌طور كامل منتشر كنيم. آيت‌الله‌العظمي جوادي آملي در بخشي از اين پيام، با اشاره به مقام قرآني و فقهي آيت‌الله هاشمي رفسنجاني اعلام كرد: «مرحوم آيت‌الله هاشمي رفسنجاني ساليان متمادي فقه را در قم و محضر اساتيد نام‌آوري همچون امام (رضوان‌الله عليه) فرا گرفت. قرآن را تا آنجا كه مقدور بود از مكتب علامه طباطبايي آموخت و ساير مسائل ديني را از محضر آيت‌الله العظمي بروجردي (رضوان‌الله تعالي عليه) و بزرگان ديگر همچنان امام راحل فرا گرفت و از نظر فقهي صاحب‌نظر شد و علاقه او نسبت به فقه اين بود كه حكومت ديني تشكيل شود.» آنچه با اين مقدمه در ادامه مي‌خوانيد، متن كامل پيام ايشان است:
أعوذ بالله من الشّيطان الرجيم
بسم‌الله الرحمن الرحيم
«الْحمْدُ لِلّهِ ربِّ الْعالمِين و صلّي‌الله علي جمِيعِ الْأنْبِياءِ و الْمُرْسلِين و الْأئِمّهِ الْهُداةِ الْمهْدِيين سِيما خاتمُ الْأنْبِياءِ و خاتمُ الْأوْصِياء عليهِما آلافُ التّحِيةِ و الثّناء بِهِمْ نتولّي و مِنْ أعْدائِهِم نتبرّأ إِلي‌الله».
مقدم شما فرهيختگان، نخبگان، مسوولان محترم و علاقه‌مندان و ارادتمندان قرآن و عترت را ارج مي‌نهيم. ايام سوگ و ماتم فاطمه زهرا (صلوات‌الله عليها) است اين ماتم تحمل‌ناپذير را به پيشگاه ولي‌عصر (ارواحنا فداه) تعزيت عرض مي‌كنيم و از ذات اقدس الهي مسئلت مي‌كنيم نظام ما و رهبر ما و ملت ما و مسوولان ما را در سايه قرآن و عترت همچنان محفوظ و سالم نگه بدارد.
در گراميداشت مقام قرآني و فقهي زنده‌ياد آيت‌الله هاشمي رفسنجاني (رضوان‌الله تعالي عليه) دو نكته را نبايد فراموش كرد: اول اينكه از تراث‌هاي علمي اين سياستمدار نام‌آور اين است كه قرآن كتاب جهاني است و از آغاز ورود آن جهاني بودن را اعلام كرد و با جهان كار دارد و حوزه اسلامي يا ايماني اعم از مسلمين و كليمي‌ها و مانند آن، گوشه‌اي از برنامه‌هاي جهاني قرآن كريم است. از همان آغاز نزول قرآن در سوره «مدثّر» و مانند آن فرمود اين كتاب ﴿نذيراً لِلْبشر﴾[۱] است
﴿ذِكْري لِلْبشر﴾[۲] است حقوق بشر را، حرّيت بشر را، شكوه و جمال و جلال بشر را در بردارد راه تحصيل آن را بازگو مي‌كند، راه اجرايي شدن آن را نشان مي‌دهد و مانند آن و براي رسيدن به محتواي جهاني قرآن كريم يك پژوهش محققانه خستگي‌ناپذير لازم است و يك كوشش و تلاش همه‌جانبه. آنچه از «زيارت جامعه» برمي‌آيد كه انسان وقتي به بارگاه ولي‌اي از اولياي الهي مشرف شد بعد از عرض ادب مي‌گويد كه «إِنِّي سِلْمٌ لِمنْ سالمكُمْ و حرْبٌ لِمنْ حاربكُم»، [۳] «مُحقِّقٌ لِما حقّقْتُمْ مُبْطِلٌ لِما أبْطلْتُمْ»[۴] يعني در پژوهش‌هاي ديني من محقق ديني هستم كه راه شما را طي مي‌كنم، در سياست‌هاي الهي من پيرو مكتب شما هستم كه شما «ساسة الْعِباد»[۵] هستيد، من خط قرمزهاي ولايي شما را همچنان حفظ مي‌كنم. مرحوم آيت‌الله هاشمي رفسنجاني ساليان متمادي فقه را در مشهد و محضر اساتيد نام‌آوري مثل امام (رضوان‌الله عليه) فرا گرفت. قرآن را تا آنجا كه مقدور بود از مكتب علامه طباطبايي آموخت و ساير مسائل ديني را از محضر آيت‌الله العظمي بروجردي (رضوان‌الله تعالي عليه) و بزرگان ديگر همچنان امام راحل فرا گرفت. از نظر فقهي صاحب‌نظر شد و علاقه او نسبت به فقه اين بود كه حكومت ديني تشكيل شود. قانون آن ديني، افراد هم قانون‌مدار و محصول آن هم فتواهاي ديني و گرايش‌هاي روايي باشد. فقيه نام‌آوري هم در راس اين سياست و حكومت قرار بگيرد تا از راهنمايي آن فقيه جامع، جامعه اسلامي طرْفي ببندد. بنابراين آنچه در زندان مرقوم فرمودند از مطالب عميق قرآني، كاملا نافع و اميدبخش است. آنچه در بحث‌هاي فقهي مرقوم فرمودند خواه به صورت تقرير درس يا به صورت جزوه‌نويسي آزاد، آن هم بركات اين حوزه است كه حكومت را ديني مي‌كند، مسوولان را متدين مي‌كند، هدف والاي شريعت را تشريح مي‌كند و محصول حكومت را هم حفظ يك نظامي كه بتواند به پيشگاه ولي‌عصر (ارواحنا فداه) تقديم شود. نكته ديگري كه در جامعيت مرحوم آيت‌الله هاشمي رفسنجاني از نظر فقهي و قرآني كه محصول تلاش‌هاي خستگي‌ناپذير و خالصانه و محققانه اين دانشمند نام‌آور سياسي است اين است كه در سوره مباركه «آل عمران» قرآن كريم همان‌طوركه نظام ارباب و رعيتي مادي و اقتصادي را كلا محكوم مي‌داند، نظام ارباب و رعيتي فقهي و فرهنگي را هم محكوم مي‌داند؛ مي‌فرمايد هيچ پيامبري كتاب الهي و رهنمودهاي الهي را دريافت نكرد، بعد به مردم بگويد: ﴿ما كان لِبشرٍ أنْ يوتِيهُ‌الله الْكِتاب و الْحُكْم و النُّبُوّة ثُمّ يقُول لِلنّاسِ كُونُوا عِباداً لي مِنْ دُونِ‌الله﴾[۶] فرمود هيچ پيامبري، هيچ امامي، هيچ ولي‌ّاي از اوليا الهي، معارف آسماني را از خدا دريافت نكرد كه بعد مُجاز باشد برابر قانون منحوس ارباب و رعيتي عمل كند بگويد حرف مرا بپذيريد، انديشه مرا ارج بنهيد، هيچ پيامبري نمي‌گويد به طرف من گرايش پيدا كنيد كه من بشوم معبود شما ﴿ما كان لِبشرٍ أنْ يوتِيهُ‌الله الْكِتاب و الْحُكْم و النُّبُوّة ثُمّ يقُول لِلنّاسِ كُونُوا عِباداً لي مِنْ دُونِ‌الله﴾ كه اين يك نظام پوسيده و منحوس ارباب و رعيتي فرهنگي است لذا مرحوم آقاي هاشمي رفسنجاني شوراي فقهي را پيشنهاد مي‌داد كه مبادا تك‌راي بودن و يك نظر خاص داشتن بر جامعه حاكم باشد و مردم ناچار باشند از يك راي پيروي كنند؛ البته شوراي فقهي به نظر واحد مي‌رسد و جامعه از آن نظر واحد پيروي مي‌كند. غرض آن است كه عمري را در خدمت فقه گذراند فقيه شد، عمري را در مشهد و محضر قرآن گذراند چه در زندان چه در خارج زندان مفسّر شد و نتيجه آن فقه و تفسير اين شد كه اگر تحليلاتي در نماز جمعه و غير نماز جمعه داشت واقعا محققانه بود و اگر فرصتي بيشتر مي‌داشت هم بر فقاهت خود مي‌افزود هم بر مفسّر بودن خود. اميدواريم ذات اقدس الهي روح او را با روح شهدا و صلحا و صدّيقين محشور كند و بازماندگان معظم و مكرّمشان را صبر جزيل و اجر جميل مرحمت كند و آثاري كه ايشان در حمايت از رهبري داشتند آن آثار را همگان حفظ كنند و در محضر رهبر و در خدمت رهبر هيچ كوتاهي نكنند كه نظام، يك نظام الهي است و با حفظ وحدت رهبري و حمايت از رهبر و حمايت از دولت و ملت و حمايت از اقتصاد سالم، امنيت سالم، امانت سالم، آسايش سالم كشور به مقصد والايش مي‌رسد. اميدواريم خداي سبحان اين نظام را تا ظهور صاحب اصلي آن از هر گزندي محافظت بفرمايد! و هر خطري هست به استكبار و صهيونيست برگرداند! من مجددا مقدم همه مسوولان و دست‌اندركاران و برگزاركنندگان اين محفل وزين حق‌شناسي را گرامي مي‌دارم و از ذات اقدس الهي سعادت و سيادت دنيا و آخرت همه شما را مسئلت مي‌كنم!
«غفر‌الله لنا و لكم و السلام عليكم و رحمة‌الله و بركاته»
[۱]. سوره مدثر، آيه۳۶.
[۲]. سوره مدثر، آيه۳۱.
[۳]. مصباح المتهجد، ج۲، ص۷۷۴.
[۴]. عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج۲، ص۲۷۵.
[۵]. من لا يحضره الفقيه، ج۲، ص۶۱۰.
[۶]. سوره آل عمران، آيه۷۹.