سرنوشت گورها در انتظار يوزها
خطر در كمين سه يوزپلنگ
گروه اجتماعي | هفدهمين روز سال 99 براي «دلبر» و «كوشكي»، دو يوزپلنگ در اسارت كه در پارك پرديسان نگهداري مي‌شوند، روز خوبي نبوده است. خبرها حاكي از آن است كه صبح يكشنبه، ديروز، اكيپي كه چندان كار بي‌هوش كردن را وارد نبوده دست به كار بي‌هوش كردن اين دو شده بودند. علاوه بر اين يك يوزپلنگ ديگر به نام «ايران» نيز در كنار آنها نگهداري مي‌شود كه مديران سازمان محيط زيست برنامه انتقال آنها به سمنان را داشته‌اند در حالي كه متخصصان حيات‌وحش اين كار را منطقي ندانسته و احتمال خطر در اين كار را بسيار بالا توصيف كردند.
همچنين خبرگزاري فارس در اين باره نوشته است: گفته مي‌شود براي بيهوش‌سازي يوزهاي پرديسان دارويي به نام متومدين به ميزان ۵ سي‌سي براي بيهوش‌سازي يوزهاي پرديسان استفاده شده كه به گفته برخي كارشناسان به دليل بي‌تجربگي اكيپ زنده‌گيري، اين دارو پس از بارها شليك به ماده يوز (دلبر) برخورد نكرده است. پيش‌تر موضوع تكثير در اسارت يوزها بحث‌برانگيز شده بود چون اين كار خطرات بالايي دارد و تجربه موفقي هم در اين زمينه وجود ندارد. همين موضوع سبب شد تا در گفت‌وگويي كه «اعتماد» با عيسي كلانتري براي سالنامه نوروزي 99 داشت موضوع را پيگيري كنيم. در اين گفت‌وگو كه با عنوان «نه دامپزشكم، نه متخصص يوزپلنگ» منتشر شده كلانتري گفته است: «يك عده مي‌گويند يوز نر سنش بالاست و سيزده سال دارد و دلبر، يوز ماده نيز عفونت داشته و مريض بوده است. ما حالا يوز جوان‌تر، دو و نيم ساله‌اي انتخاب كرده‌ايم و احتمال دارد يوز نري از منطقه يزد يا خراسان شمالي هم اضافه كنيم. كارشناسان كارهاي تخصصي خود را مي‌كنند و من خيلي متخصص اين كار نيستم و موظفم منابع كارشناسان را بعد از اينكه به اجماع برسند، تامين كنم. به آنها گفته بودم فقط به اجماع برسيد و هر وقت به اجماع رسيديد، امكانات مالي و مديريتي را تامين مي‌كنم تا كار را صورت بدهيد. به اجماع رسيدند به جاي يزد، اين كار را در توران انجام دهند. من فقط منابع مالي را تامين مي‌كنم، نه دامپزشكم نه متخصص يوزپلنگ.» حالا قرار است يوزها براي اسارت در تكثير به توران انتقال يابند. كاري كه نگراني‌هاي متعددي درباره آن وجود دارد. يكي از آنها تجربه انتقال گورهايي است كه در ميانه راه جان باختند. تجربه پيشين نشان داده سازمان حفاظت محيط زيست دقت بالايي در اين كار ندارد. در همين حال خبرگزاري فارس نيز در اين باره نوشت: حدود دو سال قبل بود كه مسوولان سازمان محيط زيست كشور با انتقال عجولانه و غيرفني تعدادي گوره‌خر به زيستگاه جديدشان باعث قرباني شدن آنها شدند. در آن فاجعه گوره‌خرها قرار بود زنده‌گيري شده و سپس به زيستگاه جديدشان منتقل شوند اما در اين ميان با اشتباهات فاحشي كه از سوي مجريان طرح انجام گرفت گوره‌خرها تلف شدند. حالا در اقدامي عجولانه و جديد انتقال دلبر، ايران و كوشكي سه يوزي كه در شرايط اسارت در پارك پرديسان به منظور جفت‌گيري و انجام پروژه‌هاي تحقيقاتي نگهداري مي‌شدند، بدون هيچ اطلاع‌رساني و اعلام قبلي رسانه‌اي از سوي سازمان محيط زيست براي اجراي پروژه نگهداري در شرايط نيمه اسارت آغاز شده است. گفته مي‌شود براي بيهوش‌سازي يوزهاي پرديسان دارويي به نام متومدين به ميزان ۵ سي‌سي براي بيهوش‌سازي يوزهاي پرديسان استفاده شده كه به گفته برخي كارشناسان به دليل بي‌تجربگي اكيپ زنده‌گيري، اين دارو پس از بارها شليك به ماده يوز (دلبر) برخورد نكرده است. ايمان معماريان دامپزشك حيات وحش هم با اظهار نگراني از دنبال كردن اين پروژه به روش غير علمي گفته است با اين دوز دارو در نظر گرفته شده، در صورت اصابت دارت به دلبر يوز ماده، بدون ترديد اين يوزپلنگ ارزشمند به حالت كما مي‌رفته و دچار ايست قلبي و تنفسي در نهايت مرگ آن مي‌شده است. اين گروه برخلاف وجود پروتكل‌هاي مربوط به يوزپلنگ‌هاي موجود در اسارت، همچنان در حال تلاش براي زنده‌گيري به بهانه معاينات دوره‌اي به وسيله قفس‌هاي غيراستاندارد و به احتمال زياد انتقال يوزها به استان سمنان هستند. خبرگزاري مهر نيز در توصيف اين كار نوشت: سازمان محيط زيست در سكوت خبري در حال انتقال غير استاندارد سه يوز ارزشمند نگهداري شده در پارك پرديسان است. انتشار تصاويري از باكس‌هاي غير استاندارد انتقال خشم و نگراني دوستداران محيط را برنگيخته است و به گفته آنها اين باكس‌ها كه به منظور انتقال يوزها از طريق يك وانت نيسان به استان سمنان در نظر گرفته شده است باعث مرگ اين حيوانات خواهد شد. تلاش‌هاي خبرنگاران محيط زيست تاكنون براي برقراري ارتباط با كارشناسان و مسوولان سازمان‌محيط زيست و پرسش درباره اهداف و انگيزه‌هاي انجام عجولانه اين پروژه نتيجه نداده است و به همين دليل تصميم به انتشار يك نامه سرگشاده و هشدار درخصوص تبعات جبران‌ناپذير اين اتفاق گرفته‌اند. در متن اين نامه آمده است: «با نهايت تأسف پس از رسانه‌اي شدن اقدام نابخردانه دفتر حيات وحش سازمان حفاظت محيط زيست جهت بيهوش‌سازي، معاينه و انتقال يوزهاي پرديسان به استان سمنان و وارد آوردن استرس بسيار زياد توسط يك اكيپ كاملا غيرحرفه‌اي به تنها يوزهاي آسيايي در اسارت كل دنيا؛ مستحضر شديم كه اين اقدام عجولانه همچنان با سرعت و علي‌رغم احتمال بروز آسيب‌هاي جدي و حتي مرگ يوزها در صبح روز يكشنبه مورخ ۱۷ فروردين ادامه يافته است. جامعه خبرنگاري محيط زيست بدين طريق نگراني و اعتراض جدي خود را نسبت به اين اقدام كاملا غيرحرفه‌اي و غيرمسوولانه از جانب دفتر حيات وحش سازمان حفاظت محيط زيست اعلام مي‌دارد. بديهي است كه براي انجام عملياتي با اين درجه از اهميت مي‌بايست شفاف عمل كرد و چنانچه اين طرح از پشتوانه كامل تخصصي برخوردار است، چرا از رسانه‌ها مخفي نگه داشته شده است؟ متأسفانه اين اقدام در زمان تعطيلي رسانه‌ها به واسطه بحران ناشي از كرونا، تنها نشان بي‌توجهي و بي‌احترامي آن هم نه‌تنها به جامعه خبرنگاري محيط زيست ايران بلكه به كليه دغدغه‌مندان اين عرصه است.»