روزهاي سخت پيش روي عربستان
احمد دستمالچيان
هيچ شك و ترديدي نيست كه بن‌سلمان طي اين ساليان گذشته با اعمال نابخردانه و از روي غرور جواني، ضربات غيرقابل جبراني را به حيثيت و اعتبار عربستان در عرصه بين‌الملل وارد كرده است. داستان فضاحت‌بار دخالت در يمن و شكست‌هاي پي‌درپي كه نه تنها هيچ دستاورد نظامي و سياسي نداشت بلكه با تاكتيك‌هاي مهم تهاجمي يمني‌ها در زدن پايگاه‌هاي حساس اقتصادي و نظامي عربستان به وسيله موشك و پهپاد خسارات وحشتناك حيثيتي اعتباري اقتصادي را بر آل‌سعود وارد ساختند. حمله موفقيت‌آميز به آرامكو بزرگ‌ترين شركت نفتي دنيا واز كار انداختن ظرفيت ۵۰% توليد اين شركت، ادراك ناصحيح از روندهاي ميداني و عدم پذيرش واقعيت‌هاي روي زمين، عربستان را به بن‌بست كنوني كشانده است؛ به عبارت ديگر، سردرگمي كنوني عربستان ناشي از تغيير معادله ميداني است؛ از تصور خروج قهرمانانه در ابتداي جنگ تا خروج مفتضحانه از جنگ كه با حيات سياسي محمد بن سلمان پيوند خورده، فاصله چنداني نمانده است. قتل فجيع خاشقجي سر و صداي زيادي كه در دنيا ايجاد كرد و باعث حيثيت‌زدايي از عربستان در افكار عمومي و محافل بين‌المللي شد داستان دخالت فضاحت‌بار در امور داخلي سوريه و عراق و حمايت بي‌محابا از تكفيري‌هاي خونريز داعشي و به راه‌اندازي جنگ‌هاي نيابتي و شكست مفتضحانه‌اي كه در سوريه و عراق خورد و داستان مثلث شوم و هماهنگي بيش از حد و عريان كه با امريكا و اسراييل داشت و در بين جهان عرب به بدنامي و رسوايي كشيده شد.
زنداني كردن فضاحت‌بار سعد الحريري نخست‌وزير لبنان در عربستان و اجبار او به استعفا با آن شكل ننگين و سياست شكست خورده و فضاحت‌بار محاصره قطر كه نه تنها هيچ توفيقي در پي نداشت بلكه اكنون باعث شكاف و دودستگي بين كشورهاي عربي خليج فارس شده و مدت‌هاست جلسات شوراي همكاري خليج فارس بزرگ‌ترين ارگان هماهنگ‌كننده سياسي، اقتصادي، مالي و نظامي اين كشورها با يكديگر شده است. مشكلات عديده ديگري كه در داخل عربستان به وجود آورده است از جمله براي اولين بار در تاريخ آل‌سعود با اين شكل اسفبار و موهن متنفذين دربار و شاهزادگان را به هم ريخته و اركان حكومت را سست كرده و افراد متنفذ و قدرتمند آل‌سعود نظير بن‌نايف كه ساليان درازي مسوول اول امنيت كشور بود واحمد بن عبدالعزيز و مقرن بن عبدالعزيز كه فرزندان بلافصل عبدالعزيز هستند و متعب بن عبدالله پسر پادشاه سابق كه مدت مديدي رييس گارد سلطنتي سعودي بود و بن طلال بزرگ‌ترين سرمايه‌دار عرب كه داراي نفوذ اقتصادي زيادي در دنيا هستند و ده‌ها متنفذ ديگر را به بدترين وجه جريحه‌دار و زنداني كرده است.
درافتادن با آخوندهاي سلفي و وهابي كه ركن دوم قدرت در سعودي هستند و به زندان انداختن شيوخ و عالمان معروف وهابي سلفي در عربستان و اعمال خشونت عليه آنان در زندان و باز كردن فضاي به شدت مذهبي و بسته جامعه عربستان و سوق دادن آن به بي‌بندوباري فرهنگي و ايجاد كلوب‌هاي شبانه و مختلط، تنها بخش كوچكي از اقدامات نابخردانه و ناپخته بن سلمان در عرصه داخلي و خارجي عربستان است. داستان‌هايي كه با قطر، تركيه و ايران به وجود آورده و روابط با آنان را ملتهب و متشنج كرده و البته ليست بلندبالاي ديگري كه در اين رابطه هست بسياري از محافل پيش‌بيني مي‌كنند كه حوادث غيرمترقبه زيادي در مورد عربستان سعودي در آينده نه چندان دور رخ خواهد داد. به طور كلي جبهه عربي در حال فروپاشي و ضعف بيش از پيش است و ستون اين خيمه عربستان است كه به شدت متزلزل شده. در زمان وقوع بهار عربي بارها مفصل بيان شد كه دوران گذار در منطقه فرا رسيده و زمان رژيم‌هاي خودكامه، مستبد، قرون وسطايي، قبيلگي، پادشاهي و اميري در منطقه خليج فارس به پايان رسيده و در آينده با چالش‌هاي شديدي مواجه مي‌شوند كه الان شاهد آن هستيم. با رفتن ملك سلمان عربستان دچار بحران جانشيني خواهد شد چرا كه انتقال قدرت از نسل اول به دوم بايد صورت پذيرد و با توجه به زخم‌هاي فعلي بر پيكره آل‌سعود بعيد است كه بدون التهاب و بحران اين دوران گذار بتواند طي شود. عربستان بايد منتظر روزهاي سختي در آينده باشد.