حال و روز كارگراني كه مجبورند زباله‌گردي كنند
گروه اجتماعي| داستان روز كارگر هميشه با خبرهاي خوب همراه نبوده است. امسال كه اين رويه به اتفاقات عجيب ناشي از شيوع كرونا هم آميخته شده است. فارغ از وضعيت كلي حاكم بر زندگي كارگران و مطالبات آنها، فارغ از غالب شدن آثار سياست‌هاي اقتصادي مختلف بر اقتصاد زندگي كارگران اين روزها براي كارگران روزهاي خوبي به شمار نمي‌رود. مثال‌هاي بسياري از آنچه شيوع كرونا براي كارگران رقم زده است مي‌توان مرور كرد. از شبكه‌هاي اجتماعي و كانال‌هاي تلگرامي بگذريم باز هم هر لحظه مي‌توان خبري جديد درباره كارگران شنيد كه دل آدمي را به درد مي‌آورد. همين روز گذشته خبرگزاري كار ايران گزارش داده بود كه 40 هزار كارگر فصلي و ساختمان در مشهد بيكار شده‌اند. به اين خبرها هم كاري نداشته باشيم كافيست با رعايت اصول بهداشتي و توجه به فاصله‌گذاري اجتماعي چرخي در سطح شهر بزنيم. آنچه به چشم مي‌آيد كه اتفاقا با آمدن ماه مبارك رمضان هم تشديد شده است بيكار شدن و چشم‌هاي منتظر انواع كسب و كارهايي است كه محصول فعاليت‌شان به خوردن مربوط است. كافي‌شاپ‌‌ها، رستوران‌ها، آب‌ميوه‌فروشي‌ها و بستني‌فروشي‌ها، فست‌فودها، جگركي و كبابي‌ها. همه كارگران اين كسب و كارها حال و روز خوبي ندارند. حالا در اين شرايط چطور مي‌توان از روز كارگر نوشت و گفت؟ امسال درد ديگري هم به دردهاي كارگران افزوده شد و آن ماجرايي بود كه بر سر تعيين حداقل دستمزد رخ داد و كارگران را نسبت به اين وضعيت معترض كرد. اما مگر در اين شرايط مي‌توان تغيير چنداني انتظار داشت. وقتي اقتصاد به هم ريخت كارگر و كارفرما با هم آسيب‌مي‌بينند و قطعا تناسب اين دو با هم تفاوت دارد. حال فكر كنيد زخم‌هاي كهنه‌اي هم از قبل در اين عرصه وجود داشته باشد. كارخانه‌هايي كه بسته شده‌اند و كارگرانش در بلاتكليفي يا بيكاري فروغلتيده بودند و حالا شيوع كرونا هم به وضعيت آنها دامن زده است.
در همين‌روزها كارگران كارخانه تعطيل شده «سيمان لوشان» كه به دنبال بازگشت به كار خود هستند، طي نامه‌اي خطاب به مسوولان استان گيلان خواستار پيگيري مشكلات صنفي خود شدند. براساس گزارشي كه ايلنا منتشر كرده است در اين نامه كه به امضاي ۶۷ نفر از كارگران كارخانه سيمان لوشان رسيده، آنها ضمن بيان مشكلاتي كه در نتيجه تعطيلي اين كارخانه از سال ۹۲ به آنها تحميل شده است، از مسوولان دولتي خواستند راه‌حل مناسبي براي بازگشايي محل كارشان و اشتغال مجددشان پيدا كنند.
همچنان داستان «هپكو» زنده است و ماجرا به آرامشي نرسيده است كه خاطر كارگرانش آسوده شود. ابوالفضل رنجبر (نايب‌رييس شوراي اسلامي كار هپكو) از عدم تعيين تكليف مساله مالكيت شركت توليد تجهيزات سنگين هپكو خبر داده و به ايلنا گفته است: اخيرا آقاي ابوالقاسم شمس، عضو هيات‌عامل و معاون سازمان خصوصي‌سازي كشور مصاحبه‌اي داشتند و وعده دادند كه به زودي اين شركت به ايميدرو واگذار مي‌شود. بنابراين همچنان بايد صبوري به خرج دهند ببينند چه سرنوشتي در انتظار آنهاست. در همين روزها گلايه‌هاي عباس علايي نايب‌رييس اتحاديه قهوه‌خانه‌داران درباره بلايي كه كرونا سرشان آورده است هم توسط «نود اقتصادي» منتشر شده است كه گفته برادران دولت از ما خواسته‌اند كسي اخراج نشود ولي وقتي كارفرما كاري ندارد چگونه دستمزد بدهد؟ گفته‌اند ماليات‌هاي‌تان را به تعويق مي‌اندازيم ولي وقتي درآمدي نباشد چه فايده‌اي دارد؟
اين خبرها را كه مرور كنيد سرنوشت برخي كارگران بيشتر دل آدمي را به درد مي‌آورد. نمونه آن گزارشي است كه ايلنا منتشر كرده است و از زباله‌گردي برخي كارگران كارخانه «قند فسا» به دليل بيكاري خبر داده است. در روز و هفته‌اي كه بسياري از افراد و مسوولان در حال ارايه برنامه‌هاي هفته و روز كارگر هستند تعدادي از كارگران كارخانه قند فسا به دليل تعطيلي اين كارخانه و عدم دريافت 7 ماه حقوق براي گذراندن امورات زندگي در حال جمع كردن و فروختن پلاستيك كهنه و زباله هستند.
مشكلات كارخانه قند فسا به جاي حل شدن وارد مرحله جديدي شده است و با زنداني شدن مالك كارخانه براي بار دوم بسياري از كارگران اين كارخانه ماه‌هاست كه براي كسب در آمد يا به ديگر شهرها مهاجرت كردند يا به جمع‌آوري و فروش زباله و پلاستيك كهنه روي آوردند.
اگر به تقويم اعتراضات كارگران كارخانه قند فسا در سال گذشته نگاهي بيندازيم اين كارگران براي مطالبه حق و حقوق خود بيش از 10 بار مقابل فرمانداري و مكان‌هايي ديگر تجمع كردند. عدم تعهدات به پرداخت مالي و ديگر بدهي‌ها موجب شد تا حتي مديرعامل كارخانه دستگير شود اما برخوردهاي قضايي نيز نتوانست گره‌اي از مشكلات اين كارگران باز كند و همچنان حدود 300 كارگر شاغل در اين كارخانه با مطالبات معوق روبه‌رو است.
عضو شوراي كارگري كارخانه قند فسا با بيان اينكه براي دريافت حق‌مان هرچقدر به ادارات و ارگان‌هايي مانند فرمانداري و... مراجعه مي‌كنيم هيچكس به دادمان نمي‌رسد و صداي‌مان را نمي‌شنود، مي‌گويد: در حال حاضر مسوولان فقط به ما وعده مي‌دهند كه شرايط درست مي‌شود و حقوق كارگران واريز مي‌شود اما در عمل هيچ اتفاقي رخ نمي‌دهد.
هادي محدود در گفت‌وگو با «ايلنا» با بيان اينكه مدير كارخانه قند فسا دو بار بازداشت شده، گفته است: با توجه به اينكه كارگران حقوق ماه‌هاي آبان، آذر، دي، بهمن و اسفند سال گذشته را هنوز دريافت نكرده‌اند بنابراين زنداني بودن مدير كارخانه دردي از كارگران دوا نمي‌كند.
عضو شوراي كارگري كارخانه قند فسا در ادامه با اشاره به اينكه مسوولان كارخانه مقداري آهن‌آلات، ميوه درخت پرتقال محيط كارخانه را فروختند و حقوق آبان‌ماه تعدادي از كارگران را پرداخت كردند، افزوده است: در حال حاضر حدود 140 نفر از كارگران كارخانه قند فسا مطالبات و حقوق چند ماه را دريافت نكرده‌اند. همواره مسوولان كارخانه به مسوولان دولتي اذعان مي‌كنند كه كارخانه در حال توليد است كه اصلا اين‌طور نيست. كارخانه قند فسا به تعدادي از پيمانكاران و... مبالغي هم بدهي دارد. اگرچه بيشتر كارگران كارخانه قند فسا در آستانه بازنشستگي بودند اما تعطيلي كارخانه باعث شد كه اين اتفاق نيفتد و با مشكلات عديده‌اي مواجه شويم.
او با اشاره به اينكه بيشتر كارگران كارخانه قند فسا به دليل نبود شغل و بيكاري خانه‌نشين شده‌اند روايت وضعيت موجود اين دسته از كارگران را اين‌گونه ادامه داده است: اين افراد تنها با پول يارانه امور خود و خانواده را مي‌گذرانند اين در حالي است كه بعضي از كارگران هم براي كسب در آمد به كارهايي مانند زباله‌گردي و خريد و فروش پلاستيك كهنه و مواد ضايعاتي روي آورده‌اند. مدير عامل كارخانه با فروختن وسايل كارخانه پول حاصل از آن را در ديگر نقاط سرمايه‌گذاري كرده است.
يكي ديگر از كارگران كارخانه قند فسا نيز با بيان اينكه در حال حاضر كارخانه قند فسا تعطيل است به ايلنا گفته است: تنها حدود 15 الي 16 نفر نيروي رسمي كه بايد به صورت دايم در كارخانه حضور داشته باشند در مجموعه هستند و حدود 10 نفر هم از پرسنل اداري در كارخانه حضور دارند. حدود 40 نفر در كارخانه حضور دارند اما به دليل تعطيلي كارخانه هيچ فعاليتي انجام نمي‌شود.
اين كارگر نخواسته نامش در گزارش بيايد و افزوده است: مسوولان كارخانه در جهت كاهش هزينه‌ها كارگران فصلي و شركتي را تعطيل كرده‌اند. كارگران فصلي و شركتي كارخانه هم از آبان و آذر سال گذشته تاكنون هيچ حقوق و مزايايي نگرفتند. بسياري از كارگران كارخانه قند فسا در حال حاضر براي كار و كسب در آمد به ديگر استان‌ها و شهرها مانند كرمان، بندرعباس، يزد و ... مهاجرت كرده‌اند.
در همين حال حسن آرگيو فرماندار فسا در ادامه با بيان اينكه جهت آزادشدن مالك كارخانه و راه‌اندازي اين مجموعه حمايت‌هاي مناسبي را از اين بخش انجام داديم، درباره اين وضعيت توضيح داده است: در سال گذشته با پيگيري‌هاي انجام‌شده توانستيم مالك كارخانه را از زندان آزاد كنيم و به او تاكيد كرديم مشكلات كارگران را حل كند كه متاسفانه تا الان كاري براي كارگران انجام نداد.
آرگيو همچنين با اشاره به اينكه تمام موانع و مشكلات مالك كارخانه را برطرف كرديم تاكيد كرده: اما مالك كارخانه به دلايل متعددي مانند نداشتن انگيزه و هزينه كردن منابع مالي در ديگر بخش‌ها به جز كارخانه باعث شد كه كارخانه دوباره تعطيل شود.
او با اشاره به اينكه متاسفانه فعاليت كارخانه قند فسا از دو ماه قبل از عيد متوقف شد، افزود: در حال حاضر مالك كارخانه مبالغ زيادي به كارگران، اداره بيمه، اداره آب، چغندركاران، كشاورزان، راننده، اداره غله كشور و ... بدهكار است كه اين مهم سبب شد شكايت‌هايي از او انجام شود و مالك كارخانه را روانه زندان كنند. مديريت اين كارخانه بايد به افراد متخصص واگذار شود. مالك كارخانه از صنعت ديگر و ساختمان‌سازي وارد كارخانه قند و شكر شد كه همين نداشتن تخصص مشكلاتي براي اين مجموعه و كارگران ايجاد كرد.
فرماندار فسا با اشاره به اينكه براي واگذاري اين كارخانه چندين سري نامه‌نگاري‌هايي را با وزارت دفاع انجام داديم توضيح داده است: اگرچه مالكيت اين كارخانه هنوز به صورت قطعي انجام نشده بنابراين در حال حاضر مالك اصلي كارخانه قند فسا وزارت دفاع است كه واگذاري آن به مالك فعلي به صورت مشروط انجام شده است.
خبرگزاري كار ايران گزارش داده بود كه 40 هزار كارگر فصلي و ساختمان در مشهد بيكار شده‌اند. به اين خبرها هم كاري نداشته باشيم كافيست با رعايت اصول بهداشتي و توجه به فاصله‌گذاري اجتماعي چرخي در سطح شهر بزنيم. آنچه به چشم مي‌آيد كه اتفاقا با آمدن ماه مبارك رمضان هم تشديد شده است بيكار شدن و چشم‌هاي منتظر انواع كسب و كارهايي است كه محصول فعاليت‌شان به خوردن مربوط است. كافي‌شاپ‌‌ها، رستوران‌ها، آب‌ميوه‌فروشي‌ها و بستني‌فروشي‌ها، فست‌فودها، جگركي و كبابي‌ها. همه كارگران اين كسب و كارها حال و روز خوبي ندارند.